Geen producten in je winkelwagen.
Broers zijn ze. En zoals dat gaat: Taco (45) en Ties (44) Carlier zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, zeker in zaken. Maar er is ook rivaliteit en af en toe gewoon bonje. Dat was vroeger zo, toen ze elkaar af en toe de tent uitvochten. Dan spande de één een draadje over de weg om zijn broer op de brommer onderuit te zien gaan.
Maar bij VanMoof kon het ook hard tegen hard gaan. ‘Dan merkte je dat het niet zomaar collega’s waren, zal ik maar zeggen. Maar een halfuurtje later was het dan weer goed’, zegt een collega van het eerste uur.
Enorme ambities van VanMoof
Je kunt je voorstellen dat het vaker heeft geknald, zeker vanwege de enorme ambities waarmee de Carliers hun e-bikemerk runden. De grote lijnen: een ambitieuze scaleup wilde de e-bike helemaal opnieuw uitvinden en er een wereldmerk mee bouwen. Daar hoorden grote investering bij, dito verkoopvolumes en een scherpe prijs.
Uiteindelijk werkte dat unicornmodel niet voor fietsen. Zeker niet voor de VanMoofs, die veel service en garantiewerk opleverden. Het resultaat: enorme verliezen, ontevreden klanten en uiteindelijk deze week het faillissement.
Lees meer in onze analyse: VanMoof speelde het unicornspel met fietsen en faalde
Taco de lezer, Ties de techneut
Terwijl de curatoren partijen zoeken die door willen met het merk, is de vraag: wat voor ondernemers zijn die Carliers? Om bij het begin te beginnen: ondernemers van huis uit. Vader Carlier was festivalorganisator en onder meer de grondlegger van Lowlands. Als broekies sjouwden Ties en Taco daar rond met rugzakjes tjokvol geld: het wisselgeld waarvoor de talloze kassa’s hun drankenmunten verkochten.
Een creatief, hippieachtig maar ondernemend gezin was het in die boerderij in het Achterhoekse Lochem, waarin Ties veel met brommers bezig was. Hij bouwde zelfs een skelter van een oude Renault 5 en werd kampioen motortrial.
Taco was misschien iets braver en meer een lezer, hij ging in Delft industrieel ontwerp studeren. Ties was praktischer ingesteld, deed de LTS Autotechniek en ging een jaar reizen. Maar toen ze elkaar na dat jaar weer eens troffen ontdekten ze een klik: het ondernemerschap, vertelde Ties ooit aan het FD: ‘We kwamen erachter dat we allebei ondernemer wilden worden en kwamen al snel op het idee voor Dutchband.’
Het ontstaan van VanMoof
Als jonge twintigers ontwikkelden de Carliers met Dutchband in feite de technische oplossingen voor de festivals waar ze als tieners hun geld verdienen: een polsbandje dat je veel makkelijker om kreeg dan wat voorheen bestond, een automaat die munten uitgaf en zo gedoe met rugzakken overbodig maakte.
In de Dutchband-tijd waren de broers actief met meer startups rond de festivalbranche, waaronder payrollbedrijf Shifter. Taco reed in die tijd rond op een merkwaardig driehoekig vouwfietsje: de Strida. Toen hij daar veel vragen over kreeg, begonnen de broers in 2005 met de import van de Strida. Maar de fiets had nogal een gebruiksaanwijzing en bleek lastig te verkopen.
Dat was de opmaat tot het concept waarop ze twee jaar later straalverliefd werden: een hufterproof stadsfiets. Een fiets met zo min mogelijk erop en eraan, met een frame van aluminium buizen waarin de verlichting was verwerkt. Vanaf het eerste bierviltje waarop hij was getekend, is het ontwerp tot op de dag van vandaag uit duizenden herkenbaar als VanMoof.
Fiets als lifestylemerk
En toen begon het avontuur. Merkenbouwer Jasmijn Rijcken was er in 2009 bij en herinnert zich dat de fiets van begin af aan bedoeld was als basis voor een wereldmerk. De Nederlandse fietsmarkt was behoorlijk verzadigd, dus om te kunnen groeien met een stadsfiets moest je naar buiten, hadden de broers bedacht.
Zelf had Rijcken in de jaren ervoor een hiphopkledingmerk groot gemaakt in de VS. ‘Zij wilden VanMoof de uitstraling geven van een lifestylemerk, dus dat klikte wel. En die uitstraling heeft een fiets in de VS ook wel nodig, want daar werd fietsen ofwel beschouwd als sport, of het was iets voor armelui. Maar op je fiets naar kantoor?’
Rijcken ging die eerste periode zelf het vliegtuig in om de fietsen uit te zetten bij hippe winkels in wereldsteden: New York, Milaan, Berlijn, zodat ze daar gezien werden. Het was wel sappelen. ‘Als we een beurs bezochten, hadden we met zijn zessen een appartement en sliep ik onder de tafel op een luchtbed. Al het geld ging in de fietsen zitten.’
Positieve eigenschappen van Taco en Ties Carlier
Maar overal vielen de fietsen op, in Nederland als uitdager van de gevestigde orde. In 2014 werd VanMoof al uitgeroepen tot Challenger van het Jaar door Sprout.
‘De broers hadden lef, ook letterlijk’, zegt Rijcken. ‘Ik herinner me dat ergens een fiets werd gestolen en Taco het zag. Zonder nadenken over hoe link het was, rende hij erachteraan en hij trok die gast zó van de fiets af. En misschien hadden we bij VanMoof ook wel een grote mond, we werden een tikkeltje arrogant naarmate we op coole feesten werden uitgenodigd. Maar de fietsenbranche was destijds ook zó grijs, met inwisselbare modellen en allemaal grijze pakken. Daar viel je al snel op.’
Hoewel Taco de eerste jaren nog niet dagelijks bij VanMoof betrokken was, deden en doen hij en Ties alles samen. Met Taco als man van de structuur en de strategie, terwijl Ties de executie op zich nam.
Rijcken: ‘De een kan niet zonder de ander. Ze hebben allebei goed commercieel inzicht. Misschien is Ties meer van het sleutelen, die pakt eerder een schroevendraaier erbij. Taco is iets meer van het concepten bedenken. Maar ze denken allebei groot. Ze zijn positief ingesteld en zien niet zo gauw beren op de weg. Op zich eigenschappen waar je wel wat aan hebt als ondernemer.’
E-bike verandert alles
Vanaf 2014 verandert de dynamiek bij VanMoof: de broers besluiten in te haken op de opmars van de e-bike en ontwikkelen een elektrisch model, de Electrified. Het belooft een geweldige groeimarkt.
Maar het is een complexer product dat van voor tot achter zelf ontwikkeld moet worden ‘Als je de fietsmarkt wil disrupten moet je alles zelf doen’, zei Ties Carlier daarover tegen MT/Sprout. En daar moet veel groeigeld bij. Onder meer om een eigen fabriek op te zetten in Taiwan, het land waar Ties inmiddels een jaar of negen woont en inmiddels een gezin heeft gesticht.
Met dezelfde bravoure als waarmee ze hun merk lanceerden, haalden de Carliers geld op voor de elektrificatie ervan. Bij crowdfunders, bij venturecapitalinvesteerders als Slingshot Ventures, Balderton Capital en Felix Capital, en bij de Rabobank. Naarmate de geïnvesteerde bedragen groeien, groeien ook de ambities, tot uiteindelijk het megalomane doel om 1 miljard mensen extra op de fiets te krijgen.
Moeilijk te overtuigen, verliefd op eigen product
Deze week werd duidelijk dat de meer dan 200 miljoen dollar aan investeringen niet genoeg zijn gebleken om van VanMoof een bedrijf te maken dat ten minste op weg leek naar een sluitend businessmodel. In hoeverre heeft die voorlopige mislukking te maken met de stijl van ondernemen van de broers? Alles, als je het de meest kritische betrokkenen vraagt die alleen op anonieme basis met MT/Sprout wilden spreken.
Prima als je geen beren op de weg ziet, maar dat betekent niet dat je alle rode lichten moet negeren. Een van hen: ‘Ze zijn heel erg overtuigd van hun eigen gelijk. Als in: niet te overtuigen van andere inzichten, zelfs niet met goede, economische onderbouwing. Daarbij zijn ze ook nog tot over hun oren verliefd op hun eigen product. Daarbij riskeer je de realiteit uit het oog te verliezen, en de belangen van je klant.’
De Carliers zochten daarbij de afgelopen jaren ook wel het randje op. De prijs van 1.998 euro van de S3 waarover MT/Sprout zo enthousiast was, bleek achteraf niet gebaseerd op de werkelijke kostprijs. Op elk fiets maakte VanMoof zwaar verlies.
In de laatste maanden bleef VanMoof orders aannemen waarop consumenten vooruitbetaalden. Dat is inderdaad lef hebben, maar wat gaan juristen daarvan vinden nu de boel failliet is?
Hoe rijk zijn Taco en Ties Carlier nog?
Dat grootse denken is niet per se gedreven door geldzucht. Het is meer de sport van het ondernemen, een wereldsucces opzetten waar de Carliers hun ziel en zaligheid in hebben gestopt. En hun geld? Schatrijk zijn de Carliers niet geworden van VanMoof. Quote pluisde deze week het kadaster en handelsregister na om uit te vogelen wat Ties en Taco Carlier waard zijn. Op papier: niet veel meer.
Terwijl ze in 2021 nog de rijkenlijst Quote 500 binnenstormden met een gezamenlijk vermogen van 140 miljoen, mag je hun aandelen VanMoof nu op 0 waarderen. Quote vond woningen met een hogere hypotheek dan de WOZ-waarde en bedrijven die, op Dutchband na, een negatief eigen vermogen hebben.
Hun lef, dat on-Nederlands groot denken, daarvoor prijzen vriend en vijand de VanMoof-broers wel. Er staat een merk dat ook in de VS aandacht trok, ook al werd het leeuwendeel van de fietsen gewoon in eigen land verkocht. ‘De Carliers denken dusdanig groot, dat is echt benijdenswaardig’, aldus een zakenrelatie. ‘Maar het is ook hun valkuil.’
Lees ook: Getest: de nieuwe Veloretti Ace en Ivy Two, een prima alternatief voor VanMoof
