Accountants- en belastingadviseurbedrijf PwC deed onderzoek naar hoe het komt dat sociale ondernemingen in Nederland de laatste jaren als paddestoelen uit de grond lijken te schieten. In een kwalitatief onderzoek interviewde PwC veertig sociale ondernemingen en stakeholders uit Nederland. Het leverde het deze maand verschenen rapport Het bouwen van een ecosysteem voor sociaal ondernemerschap: de geleerde lessen uit Nederland op.
Voor de draad ermee: wat zijn die geleerde lessen, precies? PwC somt in diens rapport zeven lessen op met betrekking tot de opkomst van impact-ondernemen in Nederland. Sprout vat ze hieronder voor je samen.
Allereerst benadrukt PwC de aangename condities van Nederland. De welvarendheid van ons land zorgde voor een “uitgebreide verzorgingsstaat, een goede infrastructuur, een hoogopgeleide beroepsbevolking en het kan leunen op een traditie van ondernemerschap, overleg, maatschappelijk initiatief en innovatie”. Een “supergaaf land”, aldus Ene Mark Rutte.
1. Begin zelf
Nederlandse sociale ondernemingen voelen zich niet gehinderd door een overheidsagenda. Ze beginnen zelf, oftewel bottom-up, aan hun sociale revolutie. In plaats van subsidies aan te vragen, gaan ze financieel de samenwerking aan met andere bedrijven. De beweging wordt dan ook vanuit ondernemerschap gedreven.
Zoals ondernemers dat doen, zijn de social entrepreneurs in een gat gesprongen. PwC suggereert dat de kredietcrisis van 2008 zorgde voor een groeiend wantrouwen van burgers in grote ondernemingen en een grotere behoefte onder hen om iets goeds te doen met hun geld. Een perfect gat om als sociale ondernemer in te springen, dus.
2. Werk samen
Is het in het bedrijfsleven gebruikelijk om branchegenoten als concurrenten te zien, voor sociale ondernemers gelden andere regels. Ze hebben een maatschappelijk doel om te bereiken – bijvoorbeeld de plasticsoep een halt toeroepen – en weten dat ze dit niet alleen kunnen bereiken. Daarom gaan ze juist veel de samenwerking aan.
3. Creëer een vruchtbare bodem
Begon de sociale ondernemersrevolutie in Nederland relatief laat, inmiddels is ze in volle gang. 8 jaar geleden was het nog aanpoten wanneer je als sociale startup op zoek was naar kapitaal, maar de Nederlandse bodem is vruchtbaar geworden voor sociale bedrijven.
Financiers Stichting Doen en Start Foundation kwamen op en de banken hebben fondsen opgezet voor sociale ondernemers. Ook crowdfunding hielp de sector een handje. Sommigen menen zelfs dat het sociale ondernemingen wel érg gemakkelijk gemaakt wordt. Wat is de return on investment?, vragen zij zich af.
4. Neem hindernissen weg
Willen we sociaal ondernemerschap nog groter maken in Nederland, dan is een aangepast regelpakket nodig, zo menen althans sociaal ondernemers zelf. Zij stellen van de overheid een vergelijkbaar regelkader te krijgen als reguliere ondernemingen. Het draait bij het beleid van de overheid nog te veel om de winst die je als bedrijf maakt en te weinig om de impact die je maakt.
5. Investeer in kennis
Dankzij onze kenniseconomie is de impactbranche uitgegroeid tot de sector die het momenteel is. Willen we de volgende stap zetten in Nederland, dan is er volgens de geïnterviewden meer kennis nodig over “opbouw en werking van ecosystemen, succesvolle verdienmodellen, HR-beleid en marketing en sales”.
Sociaal ondernemerschap wordt sinds kort op universiteiten gedoceerd en onderzocht, wat volgens de respondenten een stap in de goede richting is. Talent trekken is voor sociaal ondernemers relatief gemakkelijk, omdat veel jongeren op zoek zouden zijn naar zingeving.
6. Gebruik technologie
Nederland is een van de belangrijkste landen als het gaat om technologie. Sociale ondernemers maken dan ook goed gebruik van de technologische oplossingen die ons land biedt. Hierdoor kunnen zij relatief snel opschalen.
7. Daag uit
Komen de meeste sociale ondernemingen in andere landen voort uit voormalige grote bedrijven, in Nederland is het – zoals eerder vermeld – een bottom-up-beweging. De sociale ondernemers dagen de gevestigde orde uit met innovatieve businesmodellen voor de zogeheten nieuwe economie. Hierdoor kunnen zij bijvoorbeeld de koffie- of chocoladeketen anders inrichten.
Het zijn bovendien allen bedrijven met een goed verhaal, dat ze graag uitdragen in media of online. Aangezien ze doorgaans weinig marketingbudget hebben, zijn sociale ondernemingen zeer actief op sociale media.
