Biden stelt zich via Twitter ‘zeer vereerd’ te voelen. ‘Het werk dat voor ons ligt, zal moeilijk zijn, maar ik beloof je dit: ik zal een president zijn voor alle Amerikanen – of je nu op mij hebt gestemd of niet.’
Toen de coronacrisis begin dit jaar uitbrak, speculeerden media dat het virus politiek gezien weleens negatief zou kunnen uitpakken voor populistische politici en wereldleiders. Wie immers een anti-wetenschappelijke overtuiging heeft, verliest het in de strijd tegen een pandemie, die valt of staat met het serieus nemen van wetenschappelijke inzichten.
Exit Trump
Nu, tegen het einde van 2020, blijkt dat deze voorspelling, althans voorlopig, is uitgekomen. Zojuist is bekend geworden dat de mondiale aanvoerder der populisten Donald Trump de strijd om het Witte Huis heeft verloren van zijn gematigde opponent Joe Biden. Laatstgenoemde nam het virus in tegenstelling tot Trump wél serieus, hetgeen vermoedelijk heeft bijgedragen aan diens overwinning.
Het is niet de eerste keer dit jaar dat een populistische leider electoraal hinder ondervindt door de coronacrisis. Denk maar aan de Surinaamse populist Desi Bouterse, die begin dit jaar de verkiezingen in zijn land verloor. De Surinaamse economie was door diens wanbeleid al ingestort, maar de economische dreun door corona gaf Bouterse het laatste zetje richting de oppositie.
In Polen won de door de coronacrisis geplaagde populistische president Duda dit jaar op een haar na zijn herverkiezing en in Wit-Rusland verloor corona-ontkenner Loekasjenko de verkiezingen, al wil de dictator van geen wijken weten. Wellicht dat de internationaal georiënteerde Biden hier straks als president van de VS een bemiddelende rol kan spelen. In Nederland zien we de aanhang van het rechts-populistische Forum voor Democratie slinken sinds leider Baudet complottheoriën over het coronavirus omarmt.
Met de overwinning van Biden verliest de wereld mascotte der populisten Trump als Amerikaanse president. Trump spartelt nog wat in het rond met een leger aan juristen. Hij weigert de uitslag vooralsnog te erkennen en wil maandag met een grote rechtszaak van start gaan, maar het zal weinig uitmaken: hij wordt president-af. De aanzuigende werking die hij had op populisten elders ter wereld, zal hierdoor vermoedelijk minder groot worden. Als Amerikaanse president ben je immers de machtigste persoon van de wereld. Die macht verliest de blonde vastgoedondernemer nu.
Goed voor ondernemers
Dat betekent mondiaal gezien meer politieke stabiliteit en dat is een goed teken voor ondernemers. De Verenigde Staten zijn, of we het nu willen of niet, nog altijd een belangrijke afzetmarkt voor Nederlandse techbedrijven die willen internationaliseren.
Ondernemen in een land dat nog eens vier jaar lang geleid wordt door een verdelende figuur betekent dat je ook als ondernemer rekening moet houden met lokale polarisatie. Ter illustratie: de wapenindustrie deed de afgelopen maanden bijzonder goede zaken in de VS. Dat is niet alleen een triest gegeven, het is ook een serieus ondernemersrisico voor het bedrijfsleven. Door ellenlange rellen of zelfs een burgeroorlog kan het leven er plat worden gelegd.
Verzoening
Biden benadrukte het tijdens zijn speeches de afgelopen dagen zelf meermaals: met hem als president zal de polarisatie natuurlijk niet meteen voorbij zijn. Echter, in de strijd tegen verdeling lijkt een verzoenende president een beter middel dan een heethoofd. Biden deed dan ook meteen een handreiking naar Trump-stemmers. Hij zal er ook voor hen zijn, aldus de volgende president van de Verenigde Staten in zijn recente toespraken.
Het gerucht gaat bovendien dat Biden zelfs Republikeinen in zijn regeringsploeg wil toelaten. Het zou een briljante zet zijn, omdat hij hiermee de twee kampen in zijn land weer enigszins kan verenigen.
Gevolgen voor brexitverdrag
Voor een ander potentieel voordeel dat het Nederlandse bedrijfsleven ondervindt door de overwinning van Biden, moeten we de blik verleggen naar het Verenigd Koninkrijk. Analisten verwachten dat de overwinning van Biden de kansen op een handelsovereenkomst voor de Europese Unie met de Britten vergroot. Een handelsverdrag verkleint de kans voor bedrijven op chaos aan de grens.
De Britse premier Johnson zou in het geval van een overwinning van Trump mikken op een handelsverdrag met de Verenigde Staten, dat tijdens Trumps tweede termijn zou kunnen worden vormgegeven. Een handelsdeal met de EU zou hierdoor in zijn ogen minder broodnodig zijn. Een overwinning van Trump zou Johnson, die ook populistische trekken vertoont, het vertrouwen geven dat zijn koers de juiste is. Dit vertrouwen krijgt nu juist een dreun.
Biden heeft weinig op met de brexit en maakt zich als kind uit een van oorsprong Ierse familie vooral zorgen over de situatie in Noord-Ierland, mocht er een no deal komen. Hij zal daar niet aan willen bijdragen, zo wordt verwacht. De no deal-route lijkt voor Johnson dus een doodlopende weg te worden, al kan er uiteraard nog van alles gebeuren. Johnson is sinds zijn aantreden afgelopen jaar vrijwel even onvoorspelbaar gebleken als Trump.
Empathisch leiderschap
Begin dit jaar voorspelden we dat de waarheid weleens een comeback zou kunnen maken door de coronacrisis. Immers: het virus doet niet aan leugens. De massale complottheoriën over het coronavirus gaven ons toch ten dele ongelijk in deze stelling: de waarheid heeft het eind 2020 nog lang niet gewonnen van de leugens. Alhoewel de Amerikaanse social media-bedrijven inmiddels strenger beleid hanteren tegen het verspreiden van leugens, tonen de online verspreide complottheoriën over de volledig onbewezen kiesfraude in de VS aan dat er nog een lange weg te gaan is.
In hetzelfde artikel deden we een pleidooi voor empathisch leiderschap. Op dat vlak zien we wél beweging ontstaan. De Nieuw-Zeelandse premier Ardern won er al de verkiezingen mee, en het is precies de leiderschapsstijl waar Biden zijn overwinning aan te danken heeft. Critici mogen hem kleurloos vinden en zullen erop wijzen dat Bidens overwinning minder groot is dan de peilingen deden vermoeden.
Toch is het enige wat uiteindelijk telt het feit dat de politieke veteraan Biden de Amerikaanse verkiezingen heeft gewonnen. Zijn empathische stijl won het van het onvoorspelbare bulldozerfenomeen Donald Trump. Zoiets moet ontzettend veel moeite en stress kosten en de overwinning is dan ook simpelweg een knappe prestatie – al helemaal voor iemand die later deze maand 78 jaar oud wordt.
Op zustersite MT beargumenteerden we al eerder dat Biden het als leider moet hebben van empathie, verbinding en integriteit. Het is een recept voor succes gebleken, zo weten we nu. Het mag een les zijn voor leiders over de hele wereld: kies voor empathie, daarmee kom je verder dan met een polariserende leiderschapsstijl.
(Foto: Getty)
