Zakenblad Forbes prikte hem dit voorjaar op 73 miljard dollar, ruim voldoende voor de pole position op Forbes Rich List. Jazeker: de rijkste man op aarde is dit jaar weer niet Microsoft-miljardair Bill Gates, maar Carlos Slim Helú, een 73-jarige Mexicaanse zakenman die groot werd in een ontwikkelingsland als investeerder en telecomondernemer en zijn fortuin vanaf de allereerste peso helemaal zelf bijeen heeft geharkt.
Waarop bouwde Slim zijn fortuin?
Als zoon van een Libanese immigrant groeide Slim op in Mexico City en raakte van kindsbeen af vertrouwd met het zakenleven: pa had een handel in kruidenierswaren opgezet, die groeide en groeide en die hij later aanvulde met investeringen in pandjes in de stad. Na een studie civiele techniek werd Slim junior beurshandelaar (hij was al vanaf zijn tienerjaren een verwoed belegger), maar hij begon al snel zelf te investeren. Op zijn 25ste kocht hij zijn eerste bedrijf: een bottelarij. Later stapte hij vooral in (mijn)bouwbedrijven en onroerend goed, maar in de vroege jaren tachtig omvatte zijn conglomeraat ook een drukkerij, retailbedrijven en tabaks- en voedingsmiddelenproducenten.
Kopen tijdens recessie
En toen belandde Mexico in een zware recessie. Slim handelde in die periode vanaf 1982 volgens een gouden beursregel: bijkopen als de markt op zijn kant gaat. En dat deed hij ook: terwijl de peso in elkaar donderde en de grootste bedrijven van zijn land moeite hadden overeind te blijven, kocht Slim het ene na het andere op. Vooral de tabaksfabrieken leverden de cash voor alle overnames. Toen hij zijn holding Carso in 1990 naar de beurs bracht, was het een enorm conglomeraat. Even later nam hij samen met France Telecom en een Amerikaanse partner ook nog het staatstelefoniebedrijf Telmex over.
Telecommagnaat
Telmex, met een marktaandeel van 90 procent in vaste telefonie in eigen land, en diens mobiele zuster Telcel vormden de basis voor een expansie door heel Latijns- en ook een flink stuk Noord-Amerika, met América Móvil (250 miljoen abonnees wereldwijd, de nummer 4 in de wereld) als bekendste telecomactiviteit. Je kunt geen dag in México verblijven zonder dat Slim aan je verdient, wordt wel eens gezegd.
Monopolist
Je slaapt tussen lakens, die zijn gekocht bij warenhuis Sears, dat hij exploiteert. Daarna lunch je in één van zijn restaurants, of neem je een vlucht met zijn vliegmaatschappij. En contact met de buitenwereld is vrijwel onmogelijk zonder Slims telecombedrijven: hij bezit een marktaandeel van 90 procent in de vaste lijnen, en 70 procent op de mobiele markt. Geen wonder dat hij grote kritiek krijgt als monopolist, in een land waar de tarieven voor telefonie inderdaad onevenredig hoog liggen. Overigens is Slim van geen enkele van zijn bedrijven ceo, maar laat hij de dagelijkse gang van zaken over aan drie van zijn kinderen, terwijl hij als adviseur of commissaris ‘op de achtergrond’ de lijnen uitzet.
Welke lessen kun je trekken uit Slims succes?
0. Begin een bedrijf
Geintje. Maar serieus: je kunt graaien wat je wil als topman, zijn miljarden dankt Carlos Slim Helú toch echt aan het feit dat hij zelf risico’s neemt, kansen ziet en snel reageert op ontwikkelingen.
1. Loop niet met de meute mee
De belangrijkste pijler onder Slims succes is wel het bekende motto: roei tegen de stroom in. Hij heeft wereldfaam verworven door zijn goede neus voor koopjes waarin hij telkens dwars tegen de heersende opinie van markt en concurrenten in besloot te investeren.
2. Probeer te snappen wat de toekomst brengt
Voor Slim staat het bovenaan de agenda: bijhouden welke bedrijfstakken de toekomst hebben, om daar je geld op in te kunnen zetten. Daarom volgt hij de technologische ontwikkelingen op de voet. ‘Technologie zal ons leven en de maatschappij over de hele wereld veranderen. Ik besteed het grootste deel van mijn tijd aan het bestuderen van nieuwe technologie. Om die te begrijpen en om te bepalen waar we een rol kunnen spelen.’
Het nemen van een minderheidsbelang in Shazam voor 30 miljoen euro illustreert dat: als alle telefoontjes van zijn telecombedrijf standaard worden voorzien van de muziekherkenner, levert dat telkens geld op als de gebruiker een liedje scant en vervolgens koopt bij iTunes. Zelf is Slim overigens niet zo’n techneut: ‘Ik doe alles nog steeds op papier, ik hou niet zo van computers. Mijn kinderen gaven me een paar maanden geleden een laptop, maar meer dan de aan-knop heb ik nog niet aangeraakt.’
3. Vergeet het verleden niet
Natuurlijk heeft het digitale tijdperk ervoor gezorgd, dat veel bestaande bedrijven in retail en industrie niet meer weten waar ze het moeten zoeken. Maar schrijf ze niet af, vertelt Slim altijd, want ze kunnen sterk terugkomen zodra ze die nieuwe tijd eenmaal in de vingers hebben. ‘Ik denk dat veel mensen de denkfout maken dat bestaande bedrijfstakken overbodig worden. Maar het tegendeel is waar: ze zullen onderdeel worden van het nieuwe tijdperk.’
4. Maak bedrijven lean en mean
Als Slim een bedrijf overneemt, doet hij dat niet als belegger, hij wil de zaken naar zijn hand zetten. Hij grijpt daarom altijd actief in om de boel lean en mean te krijgen en de bureaucratie uit te bannen. ‘Het is niet de bedoeling om als ik ergens binnenkom, het hele management te vervangen. Het is wel zaak om dingen zo veel mogelijk slanker geregeld te krijgen, en in managementlagen te snijden.’
5. Alles moet zijn geld opbrengen
Vergeleken bij the Bill and Melissa Gates foundation en wat Warren Buffett allemaal doet, levert Slim een bescheiden bijdrage aan goede doelen: 4 miljard dollar maakte hij over naar zijn Carlos Slim foundation. Maar hij blijft wars van de weggeverij waar zijn mede-multimiljardairs zich aan schuldig maken. Zijn geld wordt niet zomaar in een put gestort. ‘Ik ben ervan overtuigd dat als je een business efficiënt kunt runnen, je dat ook met een goede doelenstichting kunt doen. Het is geen kwestie van weggeven, maar van middelen in de juiste richting sluizen, waar ze het snelst en de meeste impact hebben. Ze moeten zichzelf uiteindelijk wel kunnen bedruipen.’
6. Plan zorgvuldig, maar handel snel en op buikgevoel
Slim heeft een goede neus ontwikkeld voor profijtelijke deals. Ook als de markt, analisten en concurrenten er niets in zagen, zette hij de overnames door die hem tot de nummer 1 maakten. ‘Als ik eenmaal besloten heb iets te doen, handelen we ook snel.’ Dat belooft wat voor KPN, waar hij vanaf deze maand het belang van zij America Móvil (29,8 procent) mag uitbreiden. Over een bod op de resterende aandelen doen al maanden geruchten de ronde. Voor zijn pakket heeft hij 4 miljard betaald, voor nog eens 6 miljard is heel KPN van hem. Maar voorlopig lijkt de Mexicaanse kip nog even te broeden.
7. Denk in mogelijkheden en oplossingen
Slim laat het vooral met zijn charitatieve activiteiten zien: denk positief, in mogelijkheden en oplossingen. ‘We willen zaken oplossen, doelen bereiken, en niet geld weggeven alsof we Sinterklaas zijn. Armoede los je niet op met giften.’
8. Blijf op de penning
Dat is Slim altijd gebleven: op de centen. Hij woont al dertig jaar in hetzelfde – mooie – huis met zes kamers, en in zijn slaapkamer past weinig meer dan zijn bed en een kast. Hij rijdt ook nog altijd zelf naar zijn werk, terwijl een (gepantserde) limousine met chauffeur geen overbodige luxe is in Mexico.
