Een krantencolumnist fulmineert op 31 oktober 2008 in het Gelders Dagblad met het schuim op de mondhoeken dat we worden gestraft voor onze eigen inhaligheid. Moeten we maar niet zo nodig naar Thailand op vakantie willen. ‘Ik vind de internationale kredietcrisis een zegen voor de mensheid. Als het Damrak weer zeven procent zakt, zet ik de auto aan de kant en spring ik een gat in de lucht. […] het zal ze leren, die speculanten, die snelle jongens […] in dure BMW’s.’
Het is een van de vreemdste neveneffecten van de huidige crisis: die hard-marxisten wrijven vergenoegd in hun handen over alle economische ellende. Ze pochen dat de bebaarde grondlegger van het communisme de huidige problemen ‘al anderhalve eeuw geleden heeft beschreven’. Ze vergeten voor het gemak dat sommige landen de oplossingen van Marx bijna een eeuw lang hebben geprobeerd. In de Duitse Democratische Republiek en de rest van oostelijk Europa hebben ze de dictatuur van het proletariaat aan den lijve ondervonden. Straatarm werden ze ervan.
Nationalisatie van belangrijke productiemiddelen, de klassenstrijd en de geplande economie: het leverde uiteindelijk vooral de Trabant op. Symbolischer kon de leiding van de DDR het niet maken – en ook niet leuker. De geschiedenis waarschuwt ons tegen al te rigide pogingen om de markt af te schaffen. Elke poging om een economisch Utopia te stichten op basis van een geplande economie is gestrand in een dictatuur. Een Siberisch werkkamp, dat is steevast het einde van de weg die Marx ooit tekende.
De marktdemocratie, de combinatie van democratie en kapitalisme, is niet dood. Terwijl het geen perfect systeem is, steekt het met kop en schouders uit boven alle andere uitgeprobeerde systemen. Churchill noemde democratie “het slechtste politieke systeem, op alle andere na die uitgeprobeerd zijn”. Dat geldt ook voor de marktdemocratie. De grootste kracht van de mens ligt in de mens zelf. Politieke en economische vrijheid ontketenen deze kracht en hebben geleid tot enorme technologische, economische en bestuurlijke innovatie. Innovatie, internationale samenwerking en ondernemerschap, niet bluf en speculatie, zijn de stuwende krachten geweest achter de spectaculaire economische vooruitgang van de laatste zestig jaar.
Henk Keilman (54) is venture capitalist en investeerder. Als oprichter van Holland Trust en RIG Investments investeerde hij zowel in start-ups als in grote bedrijven, zoals het Amerikaanse modehuis Gloria Vanderbilt en telecombedrijf NetSource. Tegenwoordig ligt zijn interesse vooral bij investeren in technologie, media, duurzame energie, producten en mensen. Hij is tevens lid van het panel van Dragon’s Den.
