Hoe kijken ceo’s van succesvolle Nederlandse maakbedrijven aan tegen de uitdagingen waarvoor de maakindustrie staat? Dit keer: Marc Hendrikse (NTS-Group).
Van CT-scanner tot digitale printer: de mechanische onderdelen van de Eindhovense NTS-Group keren terug in tal van machines en apparaten van uiteenlopende aard. Het Eindhovense bedrijf is gespecialiseerd in zogenoemde opto-mechatronische systemen, schetst ceo Marc Hendrikse. 'Als eerstelijns toeleverancier bedienen we wereldwijd opererende OEM’ers, original equipment manufacturers, met modules die zorgen voor hele nauwkeurige bewegingen en positiebepalingen in machines. Onze productie kenmerkt zich daarbij door ‘high mix, low volume & high complexity’: in laag volume geproduceerde onderdelen voor uiteenlopende klanten. De schaal waarop we opereren is microscopisch klein. Soms gaat het daarbij zelfs om duizendste of zelfs miljoenste millimeters – om maar aan te geven hoe complex die componenten soms zijn.'
'Open innovatie'
De cultuur van ‘open innovatie’ wordt door vriend en vijand geroemd als een van de absolute succesfactoren van de Nederlandse maakindustrie. Hendrikse herkent zich zeker in dat beeld. 'In tegenstelling tot veel andere landen is Nederland nu eenmaal een sterk anti-hiërarchisch land. Bij ons praat de MBO-vakman rechtstreeks met de gepromoveerde fysicus als dat nodig is om te komen tot een optimale oplossing. Sterker nog, standaard pakken we zaken in projectvorm aan. Een engineer kan een op het scherm nog zo perfect ontwerp hebben gemaakt, soms is het onmogelijk te maken of simpelweg te duur. Juist door engineers, mechanici en assemblagemonteurs vanaf het prille begin bij elkaar te zetten, kom je tot een werkbare en betaalbare oplossing voor elke machine.'
De mens in het productieproces
De mens speelt een grote rol binnen het productieproces van de NTS-Group. Iets dat Hendrikse de komende jaren niet snel ziet veranderen. 'Uiteraard zijn ook wij bezig met Smart Industry. Ons CAD-systeem, het kwaliteitssysteem, het ERP-systeem: het zijn maar enkele voorbeelden van computersystemen die we binnen ons ontwikkel- en productieproces gebruiken. Nu communiceren die systemen nog maar mondjesmaat met elkaar. En dat is soms lastig: de kleinste verandering in een bepaald onderdeel heeft vaak invloed op de gehele keten. Bovendien hebben we vestigingen in Nederland, maar ook in Tsjechië, Singapore en China. De uitdaging voor de komende jaren schuilt erin om al die systemen aan elkaar te koppelen, zodat iedereen voortdurend over de laatste data beschikt.'
Arbeidsproductiviteit
Bang dat automatisering het werk overneemt, is Hendrikse niet. 'Sterker nog, door alle ontwikkelingen op het gebied van Smart Industry verwacht ik dat veel werk dat eerst wegvloeide naar het buitenland weer zal terugkeren. De automatisering zal er alleen maar voor zorgen dat onze arbeidsproductiviteit stijgt, en dat we met hetzelfde aantal mensen een hogere omzet kunnen behalen. Smart Industry is daarmee optimaal dienstbaar aan het primaire proces.'
Virusaanval
De toenemende automatisering neemt volgens Hendriks wel specifieke veiligheidsrisico’s met zich mee. 'Automatisering biedt veel kansen, maar we zien ook dat je door die vergaande afhankelijkheid als bedrijf steeds kwetsbaarder wordt. Een aantal jaren geleden kregen we te maken met een virusaanval. Op zo’n moment merk je pas goed hoe kwetsbaar je bent; ons hele systeem lag een tijdje plat. Voor ons is dat wel een wake-up call geweest: sindsdien hebben we ons serverpark bij een gespecialiseerde externe partij ondergebracht, onze kennis en kunde op dat vlak schieten simpelweg te kort. Ook zijn we intern meer aandacht gaan besteden aan cyberrisico’s. Dan kun je denken aan goede firewalls, maar ook aan heel eenvoudige maatregelen. Zo blijven we medewerkers erop wijzen dat ze geen usb-sticks moeten laten slingeren of werkplekken onbeheerd achter moeten laten.'
Röntgenstraling
Andere risico’s waarmee de NTS-Group te maken krijgt, hangen volgens Hendrikse vaak samen met de specifieke klant. 'Zo maken we modules voor de medische industrie, onder meer bestemd voor machines die werken met röntgenstraling. In overleg met de klant gaan we uitvoerig na hoe bijvoorbeeld zogenoemde lekstraling kan worden voorkomen. Van elk onderdeel weten we bovendien precies waar dat terecht is gekomen.'
Talenthub
Een ander aandachtspunt vormt volgens Hendrikse het dreigende tekort aan technisch geschoold personeel. 'Ik verwacht niet dat automatisering banen zal overnemen. De komende jaren gaat een grote generatie vakmensen met pensioen, terwijl de totale werkgelegenheid naar verwachting stijgt. Die schaarste ervaren wij nu al. Gelukkig zie je dat instroom op de technische opleidingen langzaam weer stijgt; in het kielzog van de groeiende instroom op technische universiteiten en hogescholen, neemt nu ook het aantal techniekstudenten op de ROC’s toe. Zelf zijn we – als Eindhovens bedrijf – een van de partners in Brainport Industries College, een samenwerkingsverband van de regionale maakindustrie dat ten doel heeft om meer jong talent te interesseren en op te leiden voor een carrière in de techniek. Het biedt bedrijven de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier in contact te komen met regionaal talent. Deelnemende bedrijven kunnen jonge mensen via stages aan zich binden of zich opwerpen als leerwerkbedrijf.'
Wispelturige markt
Het personeel van de toekomst zal overigens wel moeten wennen aan de toenemende flexibiliteit die bedrijven vragen van medewerkers, voorziet Hendrikse. 'De eindmarkt wordt steeds wispelturiger. Halverwege 2015 was het sentiment gunstig, de economische vooruitzichten waren goed. Toen kwamen er geluiden dat de groei in China tegenviel, met aarzeling in de markt tot gevolg. De impact van dat nieuws leek uiteindelijk mee te vallen, maar het schandaal bij Volkswagen merkten wij ook weer meteen. Tegenwoordig weten we vaak niet waar we over drie maanden precies mee bezig zijn, onze horizon is nog maximaal een maand of twee. Dat vereist veel flexibiliteit van onze organisatie, maar zeker ook van onze medewerkers. We zullen als industrie een antwoord moeten vinden op die steeds sneller fluctuerende vraag. En medewerkers zullen moeten wennen aan werkdagen die misschien niet altijd meer passen in het aloude achturige stramien; soms zal het meer zijn, soms minder.'
Sterk fundament
Al met al staat er veel te gebeuren, beaamt Hendrikse. 'Maar gezien het sterke fundament heb ik alle vertrouwen in de toekomst van de Nederlandse maakindustrie.'
Alles lezen over de maakindustrie?
Wat zijn de kansen en bedreigingen voor de Nederlandse maakindustrie? Hoe kijken toppers in de industrie naar de toekomst? Vraag nu het gratis boekje Hoe maakt u het? aan en u weet het allemaal.
Lees de eerdere interviews
- Rademaker: 'Echte open innovatie bestaat niet in onze branche'
- NTS Group: 'Door Smart Industry keert juist veel werkgelegenheid terug'
- KMWE: 'In de toekomst is er vooral ánder werk'
- Sif Group: Waarom de offshore-industrie zijn buizen zo graag in Roermond haalt
- Eska Graphic Board: 'In de papierbranche is het topsport, elke dag'
