De papier- en kartonbranche heeft het na de crisisjaren nog steeds lastig. Maar bij Eska Graphic Board kijken ze ook weer volop vooruit. Hoe doen ze dat?
De papier- en kartonbranche heeft het na de crisisjaren nog steeds lastig. Eska Graphic Board, ’s werelds grootste producent van zogenoemd grafisch massief karton, zoekt daarom voortdurend naar manieren om de koppositie te behouden. Er wordt dan ook druk gebouwd, op het eigen fabrieksterrein in Sappemeer.
Vergassingsinstallatie
Eind 2016 moet hier een vergassingsinstallatie verrijzen, die het mogelijk maakt om restproducten (die vrijkomen bij de verwerking van oud papier) te vergassen en het vrijkomende gas te gebruiken om stoom op te wekken voor de eigen kartonmachines. Dankzij deze duurzame innovatie bespaart Eska straks jaarlijks vele miljoenen kubieke meters aardgas, vertelt ceo Rienk Jan van der Kooi. 'Je ziet dat de toch behoorlijk energie-intensieve papier- en kartonindustrie over de gehele linie bewust bezig is om te onderzoeken waar het efficiënter en duurzamer kan. In die zin is het ook gewoon noodzaak om ook op dat gebied bij te blijven. Met deze installatie zetten we in elk geval een flinke stap in de juiste richting.'
Bordspellen
Eska werd opgericht in 1879, toen ondernemer W.A. Scholten in Sappemeer een ‘Stroopapier- en Cartonfabriek’ oprichtte. Anno 2015 is Eska Graphic Board, met een jaarlijkse productie van meer dan 250.000 ton, uitgegroeid tot de grootste producent van ‘grafisch massief karton’ ter wereld. Deze uit oud papier gemaakte, dikke kartonsoort wordt onder meer gebruikt in producten als bordspellen, puzzels, kalenders, ordners en kladblokken, vertelt Van der Kooi. 'Het karton produceren we op twee locaties in Hoogezand en Sappemeer. Daarna vindt het wereldwijd zijn weg via eigen verkoopkantoren en bewerkingsfaciliteiten in de VS, Zuid-Europa en Azië.' Het is eigenlijk een heel rechttoe rechtaan product, beaamt Van der Kooi.
Stukje karton
'Maar de tijd dat je kon volstaan met het leveren van ‘een stukje karton’ is voorbij. Tegenwoordig onderscheiden we ons niet alleen meer door ons vakmanschap, maar vooral ook door ons distributiesysteem. Dat stelt ons in staat om binnen een paar dagen wereldwijd te leveren. Het resultaat van jarenlang fijnslijpen en ontdekken wat wel en niet werkt. De innovatie binnen ons bedrijf concentreert zich voor een groot deel op het bedenken van slimme oplossingen op het gebied van logistiek en warehousing. Ook denken we vaak met 
machinebouwers mee als het gaat om het optimaliseren van machines die ons karton verwerken, bijvoorbeeld machines voor het binden van boeken of het maken van verpakkingen.'
Personele consequenties
Daarnaast investeert het bedrijf volgens Van der Kooi ook intern voortdurend in het in technische zin optimaliseren van het proces. 'Eind 2014 hebben we een volledig geautomatiseerde inpakstraat in bedrijf genomen, waarmee het inpakproces nu helemaal ‘mensloos’ is geworden. In de wereld van het golfkarton – dat vooral in verpakkingen wordt gebruikt – gebeurt dit al langer, maar op het gebied van massief karton zijn we hiermee een van de voorlopers. Of dat personele consequenties heeft? Uiteraard, zou ik willen zeggen. Maar omdat we deze investering al lange tijd in de planning hadden staan, hebben we dit kunnen opvangen via natuurlijk verloop en herplaatsing.'
‘Sexy blijven’
Met het oog op de toenemende vergrijzing biedt de automatisering ook kánsen, benadrukt Van der Kooi. 'Medewerkers die de komende jaren met pensioen gaan, hoeven we niet allemaal ter vervangen. Bovendien stokt de aanwas vanuit de jeugd al jaren. Vroeger gingen functies in ons bedrijf vaak over van vader op zoon, maar die tijd is al lang voorbij. De kunst is tegenwoordig om ‘sexy’ te blijven, zelfs voor ons als grote en bekende werkgever binnen de regio. Hoe we dat doen? Door onze medewerkers mogelijkheden te bieden om opleidingen te volgen en zichzelf te ontwikkelen, maar ook door via gezamenlijke activiteiten het familiegevoel vast te houden. Uiteindelijk moet je het toch samen doen. Verder houden we contact met de buitenwereld; scholen laten we geregeld een kijkje nemen, en omwonenden boden we dit jaar de mogelijkheid om ons bedrijf te bezoeken via de ‘burendag’ die we in het kader van de Week van het Papier hebben georganiseerd.'
Risicospreiding
Eska mag dan stevige wortels hebben in thuisbasis Groningen, het bedrijf is zoals gezegd wereldwijd actief. Dat brengt specifieke risico’s met zich mee. 'Internationaal zakendoen betekent bijvoorbeeld ook dat je soms terechtkomt in politiek wat minder stabiele regio’s', verduidelijkt Van der Kooi. 'En het laatste wat je als bedrijf wilt, is afhankelijk zijn van de handel en wandel van de politiek. Daarom kiezen we er bewust voor om risico’s zoveel mogelijk te spreiden en zo onze afhankelijkheid te verminderen. Dat doen we door voortdurend kritisch te kijken naar de opbouw van ons portfolio, naar de spreiding van onze activiteiten en door de geopolitieke situatie goed in de gaten te houden.'
Golfkartonbranche
In het kielzog van de gehele economie lijkt ook de Nederlandse (maak)industrie in 2015 weer langzaam op te klimmen na de dip tijdens de crisisjaren. Toch waakt Van der Kooi voor te veel optimisme. 'De maakindustrie is natuurlijk erg breed. Als ik kijk naar onze eigen branche, dan ben ik erg voorzichtig met van de daken roepen dat we er weer bovenop zijn. Producenten van krantenpapier zitten nog steeds in behoorlijk zwaar weer door de teruglopende dagbladenverkoop. En de golfkartonbranche is bij uitstek conjunctuurgevoelig: bij het minste of geringste economische zuchtje tegenwind, merken zij dat meteen doordat er minder verpakkingen nodig zijn.'
Digitalisering
'Zelf merken we de gevolgen van de steeds sneller voortschrijdende digitalisering. Wereldwijd is een van de vier hardkartonnen boeken voorzien van een kaft van Eska, dus de opkomst van de e-reader heeft ons bepaald geen goed gedaan. Hetzelfde geldt voor de verkoop van kartonnen ordners, ook die loopt terug nu steeds meer bedrijven digitaal werken. Je kunt het je als bedrijf niet veroorloven om te verslappen. Het is topsport, elke dag weer.” Toch wil Van der Kooi eindigen met een positieve noot. “Dit bedrijf zingt het al meer dan een eeuw uit dankzij een mengeling van nuchterheid, hard werken en voortdurende vernieuwing. Dat blijven we doen, daar ben ik van overtuigd.'
Duurzaamheid bij Eska Board
Alles lezen over de maakindustrie?
Wat zijn de kansen en bedreigingen voor de Nederlandse maakindustrie? Hoe kijken toppers in de industrie naar de toekomst? Vraag nu het gratis boekje Hoe maakt u het? aan en u weet het allemaal.
Lees alle interviews in deze serie
- Rademaker: 'Echte open innovatie bestaat niet in onze branche'
- NTS Group: 'Door Smart Industry keert juist veel werkgelegenheid terug'
- KMWE: 'In de toekomst is er vooral ánder werk'
- Sif Group: Waarom de offshore-industrie zijn buizen zo graag in Roermond haalt
- Eska Graphic Board: 'In de papierbranche is het topsport, elke dag'
