Hoe kijken ceo’s van succesvolle bedrijven aan tegen de uitdagingen van de maakindustrie? Dit keer: Edward Voncken (KMWE).
Duurzaamheid, smart industry, nieuwe verdienmodellen: de Brainport Innovatie Campus en de bijbehorende Fabriek van de Toekomst moeten een showcase worden van wat de hightech maakindustrie allemaal in huis heeft. 'In de toekomst is er niet minder, maar vooral ánder werk.'
Als eerste toekomstige bewoner maakte KMWE begin 2015 bekend te zullen verhuizen naar de Brainport Innovatie Campus. De campus, die verrijst langs de A2 aan de noordwestelijke rand van Eindhoven, moet vanaf 2017 gestaag uitgroeien tot een verzamelplek voor hightech maakbedrijven en zo leiden tot een robuust ecosysteem voor open innovatie.
Ecosysteem
Zo’n ecosysteem is onontbeerlijk voor een goede concurrentiepositie van de regio Eindhoven en van Nederland als geheel, voorziet ceo Edward Voncken van KMWE. 'De totale keten zal steeds belangrijker worden ten opzichte van individuele bedrijven. Zelf leveren we van oudsher onderdelen aan sectoren als de halfgeleiderindustrie, de medische sector, de industriële automatisering en de luchtvaart. De laatste jaren hebben we ons – net als veel andere bedrijven – van een leverancier van onderdelen meer en meer ontwikkeld tot een ketenpartner die van meet af aan meedenkt over het ontwerp van complete systemen.'
Zwakste schakel
KMWE is daarbij volgens Voncken een typische single source supplier, die zeer specifieke componenten en systemen produceert voor een (door de schaalvergroting) steeds kleiner aantal OEM’ers (original equipment manufacturers). 'Daarmee is onze verantwoordelijkheid de laatste jaren flink gegroeid. Binnen de complete supply chain worden we steeds afhankelijker van elkaar. Dat leidt tot risico’s – de keten is immers zo sterk als de zwakste schakel –, maar ook tot kansen. Doordat bedrijven op de campus fysiek dichter bij elkaar komen te zitten, vinden er gemakkelijker kruisbestuivingen plaats – wat weer leidt tot meer open innovatie en meer efficiency.'
Hightech maakindustrie
De hechtere samenwerking binnen de keten beperkt zich niet tot productontwikkeling alléén, benadrukt Voncken. 'Zeker in de kapitaalintensieve hightech maakindustrie is het van levensbelang om te blijven investeren in nieuwe technologieën. Ook leidt de sterk fluctuerende vraag vanuit de markt tot een grote behoefte aan werkkapitaal. En bedrijven die besluiten hun licht op te steken in het buitenland, hebben kapitaal nodig om die uitbreidingsplannen te kunnen financieren. Er bestaat kortom op veel fronten een behoorlijke financieringsbehoefte. Tegelijkertijd is het bekend dat banken sinds de crisis een stuk minder scheutig zijn geworden. Zeker startende bedrijven lopen daar tegenaan: vaak lukt het nog wel om een startkapitaal los te krijgen, maar in de zo belangrijke groeifase daarná is dat een stuk lastiger. Steeds vaker zie je dat startende ondernemers aankloppen bij grotere spelers binnen de keten met de vraag of ze willen meefinancieren. Vaak blijkt er dan best wel het een en ander mogelijk.'
'Reverse factoring'
Volgens Voncken zal het keten-denken daarmee ook op het vlak van financiering steeds vaker zijn intrede doen. 'Ik voorzie ook groeiende mogelijkheden voor crowdfunding, waarbij individuele investeerders geld steken in veelbelovende producten. Ook zie je steeds meer mogelijkheden ontstaan voor hybride financieringsoplossingen, waarbij bancaire financiering en crowdfunding samengaan.'
Een andere in Nederland nog relatief weinig voorkomende financieringsvorm is 'reverse factoring', schetst Voncken. 'Binnen de keten werken leveranciers en afnemers steeds intensiever samen. Tegelijkertijd zie je dat de grotere spelers hun betalingstermijnen steeds verder oprekken, wat kan leiden tot liquiditeitsproblemen bij toeleveranciers. Bij reverse factoring betaalt de bank de factuur aan de leverancier, binnen de afgesproken betalingstermijn. Dit levert de leverancier direct werkkapitaal op voor investeringen en groei. Doordat de afnemer vorderingen later kan betalen aan de bank, levert dit ook hem een hoger werkkapitaal op. En voor banken is het lagere risicoprofiel van deze vorm van kredietverlening een voordeel.'
3D printing
Twee jaar geleden begon een groep Brabantse toeleveranciers (waaronder KMWE) een eigen 3D-printfaciliteit voor metalen componenten, het zogenoemde Addlab. De in totaal zeven bedrijven delen meerdere 3D-printers en aanverwante apparatuur met elkaar, en wisselen (met het oog op een versnelde leercurve) kennis en ervaringen uit. Die samenwerking is wel typisch Nederlands, constateert Voncken. 'In het buitenland willen ze nog wel eens raar opkijken als ze horen hoe er in Nederland binnen de keten wordt samengewerkt tussen concurrerende bedrijven. Samen risico’s delen, maar ook sámen profiteren: hier kan het.'
Fabriek van de Toekomst
De samenwerking op het gebied van 3D-printing vormde een opmaat voor wat inmiddels de Fabriek van de Toekomst is gaan heten: een fysieke locatie op de campus die gaat dienen als proeftuin voor innovatie, ketenintegratie en bijbehorende verdienmodellen. Actuele ontwikkelingen als 'Smart Industry' en duurzaamheid krijgen daarin allemaal een plek, schetst Voncken. 'De fabriek van de toekomst moet een showcase worden van wat er binnen de keten allemaal mogelijk is. Bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid. Welke mogelijkheden zijn er voor energie-uitwisseling? Hoe kunnen we het gebruik van grondstoffen zoveel mogelijk beperken? En hoe kunnen we het aantal transportbewegingen kunnen terugdringen of zelfs elimineren? Kortom: hoe houden we de hele keten zo lean mogelijk?'
Instroom talent
Ook slimme automatiseringsoplossingen (en de bijbehorende beveiliging) krijgen uiteraard een plek binnen de fabriek, benadrukt Voncken. 'Zeker nu de instroom van technisch talent achterblijft, zijn investeringen in Smart Industry broodnodig. Alleen zo kunnen we de wereldwijde concurrentiestrijd met andere, goedkopere regio’s winnen. In de toekomst is er misschien niet zozeer mínder, maar wel ánder werk. De werknemer van de toekomst moet uit de voeten kunnen in een sterk geautomatiseerde omgeving. Binnen het Brainport Industry College, het Eindhovense samenwerkingsverband om jong technisch talent te werven en te binden, besteden we veel aandacht aan dat veranderende competentieprofiel.'
Brainport Innovatie Campus
De aanleg van de Brainport Innovatie Campus gaat in 2016 van start, waarna de eerste bewoners in 2017 er hun intrek nemen. Of de toekomst van de Nederlandse hightech maakindustrie daarmee verzekerd is? Dat durft Voncken niet meteen te beweren. 'Het is altijd afwachten hoe de markt zich op de langere termijn – tot aan de beoogde voltooiing van de campus in 2045 – gaat ontwikkelen. Maar dat we hiermee een flinke stap zetten in de juiste richting, is duidelijk.'
Alles lezen over de maakindustrie?
Wat zijn de kansen en bedreigingen voor de Nederlandse maakindustrie? Hoe kijken toppers in de industrie naar de toekomst? Vraag nu het gratis boekje Hoe maakt u het? aan en u weet het allemaal.
Lees alle interviews in deze serie
- Rademaker: 'Echte open innovatie bestaat niet in onze branche'
- NTS Group: 'Door Smart Industry keert juist veel werkgelegenheid terug'
- KMWE: 'In de toekomst is er vooral ánder werk'
- Sif Group: Waarom de offshore-industrie zijn buizen zo graag in Roermond haalt
- Eska Graphic Board: 'In de papierbranche is het topsport, elke dag'
