Hoe je samenwerkt met Duitsers

Zo dichtbij en toch een kloof. Hoe je samenwerkt met Duitsers volgens veranderexpert Inge Oosterhuis.

Wie veel op internationaal niveau opereert, kent vast het bekende cultuuronderzoek van Geert Hofstede. De theorie laat onder meer duidelijk zien dat ook in één en dezelfde internationale organisatie er grote cultuurverschillen zijn tussen de verschillende landen-organisaties. Dit geldt niet alleen voor de stereotype verschillen tussen bijvoorbeeld China en Nederland, maar ook dichterbij huis kan sprake zijn van een kloof. 

Andere aanpak in Duitsland

Een mooi voorbeeld van de praktische implicaties van deze cultuurverschillen bleek bij de uitrol van een nieuwe wereldwijd administratief systeem waar ik bij betrokken was. In Nederland was de uitrol al een succes gebleken, maar voor de volgende kandidaat, Duitsland, was een andere aanpak vereist. Uit de impact assessment bleek weliswaar dat de benodigde verandering in de manier van werken vrijwel gelijk was aan die van Nederland, maar de implementatie ervan verliep op totaal andere wijze.

Grote rol Ondernemingsraad

De Ondernemingsraad (OR) speelt in Duitsland een erg grote rol. In het project is het belangrijk die zo vroeg mogelijk mee te nemen als belangrijke stakeholder. De OR wilde duidelijke plannen zien met gedetailleerde weergave van de veranderingen in de werkzaamheden voor de Duitse werknemers, de implicaties op de werkdruk van afdelingen, maar ook de manier waarop we zouden communiceren. De uitkomst van onze discussies vormde een grote verandering in onze veranderaanpak.

Voertaal: Duits

Geert Hofstede 

Het oorspronkelijk cultuuronderzoek van Hofstede stamt al uit 1980, maar zijn theorieën blijven in ontwikkeling. Naast de vier originele cultuur dimensies is er later een vijfde, en sinds 2010 een zesde dimensie aan toegevoegd. Op zijn website vind je naast een goede beschrijving van het gedachtengoed van Hofstede ook de mogelijkheid om grafisch de scores van twee landen met elkaar te vergelijken.
Het opleidingsmateriaal voor alle landen was in het Engels verspreid, omdat de schermen van het nieuwe computersysteem ook voor iedereen in het Engels waren. Bovendien is dit op de lange termijn efficiënter, mocht in de toekomst een wijziging plaatsvinden in het trainingsmateriaal of in de manuals. In Nederland verliep dit probleemloos. De zogeheten kerngebruikers die als trainer fungeerden, gaven waar nodig verbaal toelichting in het Nederlands. Maar in Duitsland volstond deze aanpak niet. Alle trainings- en communicatiematerialen moesten we naar het Duits vertalen. Zo was het tevens een voorwaarde van de opdrachtgever dat de trainingen in dit land in het Duits zouden plaatsvinden.

Betrokken Business Champion

Dat Duitsland masculiener is dan Nederland en professionele erkenning daar een grotere rol speelt, bleek wel uit het effect van de Business Champion. Wanneer we Günther, die al twintig jaar in het bedrijf werkte, op tijd betrokken bij bijeenkomsten, bleek hij de perfecte ambassadeur voor onze plannen. Wanneer Günther uitlegde waarom de volgende stappen noodzakelijk waren, ging bijna iedereen daar mee akkoord.

Soberheid

Duitsland op MT.nl
Duitsland heeft deze week een prominente plaats op MT.nl. Duitsland is namelijk veel belangrijker voor Nederland dan de meeste van ons denken. De collectieve herinnering aan de bezetting en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog zitten ons nog danig in de weg bij een eerlijke waardering van onze oosterburen. In veel opzichten kunnen we van de Duitsers leren en profiteren.

> Alle artikelenTegelijkertijd bleken de rollenspellen die in Nederland humoristisch en succesvol waren, in Duitsland juist minder goed uit te pakken. De deelnemers speelden de scenario’s bloedserieus en de rollenspelen hadden dan ook niet het verbroederende effect waarop we hadden gehoopt. Duitsland neigt volgens de theorie van Hofstede dan ook meer naar soberheid, terwijl Nederland meer hedonistisch is.

Het is misschien wat overdreven om per land de hele aanpak opnieuw te definiëren, maar het is wel goed om voldoende tijd in te ruimen om met de lokale experts te praten voordat je met de planning voor een nieuw land begint. Wees je bewust van de aanwezigheid van culturele verschillen en blijf ook gedurende het project je voelsprieten gebruiken. Want één ding is wel duidelijk: een ‘one-size-fits-all’-aanpak bestaat niet.

Meer over verandermanagement?

• 5 tips voor een succesvolle conferentie
  
• De complexiteit van groepsvorming
  
• Welke werknemers stuur je op training
  
• Alle artikelen van Inge Oosterhuis