Na jarenlang de kosten voor fondsbeleggen te hebben opgedreven, probeert één van de schuldigen nu schoon schip te maken. Een welkome ontwikkeling in een industrie waar meer concurrentie de afgelopen jaren juist tot hogere prijzen leidde.
Tot 10 jaar geleden was het leven van een fondsbelegger overzichtelijk: de klant mocht een keus maken uit het fondsenassortiment van de huisbank en dat was het. Sinds eind jaren ’90 zijn banken echter ook steeds meer fondsen van derden gaan aanbieden.
Kregen klanten hierdoor alle keus? Dat niet. Fondsaanbieders moesten hun best doen om een plekje op het schap van de bank te veroveren. Dat deden ze niet door hun prestaties, maar door banken over te halen met de zogeheten ‘distributievergoeding’. Dit ‘smeergeld’ wordt betaald uit de beheervergoeding die een fonds bij beleggers in rekening brengt. Om de eigen winst niet aan te tasten werd die beheervergoeding dus fors verhoogd. Zo kon het gebeuren dat méér concurrentie alleen in de fondsindustrie tot hógere prijzen leidt.
Met de kostenverhoging blijken fondsaanbieders zichzelf nu in de voet te hebben geschoten. De hogere kosten maken het namelijk moeilijker de doelstelling van actief beheer te halen: het verslaan van de index. Jaarlijks moeten immers eerst de kosten worden goedgemaakt om de index ook maar te evenaren, laat staan om het beter te doen. Een hele opgave, zo blijkt in de praktijk.
De opkomst van trackers gaf beleggers de laatste jaren een kostenefficiënt alternatief. Nu wordt ook pijnlijk duidelijk wat jarenlang verborgen bleef: actief beheerde fondsen zijn te duur, vooral door de distributievergoeding. Een vergoeding die bovendien zorgt voor een ‘perverse prikkel’ bij beleggingsadviseurs. Zij zijn er immers niet bij gebaat het beste fonds te adviseren, maar het fonds dat hen het meest betaalt.
Juist vermogensbeheerder Robeco, dat zelf jarenlang de vergoeding verhoogde, gooit nu de knuppel in het hoenderhok. Tijdens de aandeelhoudervergadering meldde bestuursvoorzitter Roderick Munsters dat distributievergoedingen afschaffen hoog op zijn prioriteitenlijstje staat.
De fondsaanbieders zouden nu een level playing field willen. Dat klinkt mooi, maar fondsbeheerders hebben natuurlijk zelf het speelveld jarenlang verpest. Dat ze nu zeggen dat weer gelijk te willen trekken door een halt toe te roepen aan hun eigen distributievergoedingen, is een fijne, maar wat schrale troost.
'Op de Slagtbank' is de nieuwe column van VEB-directeur Jan Maarten Slagter. De beleggersvoorman schrijft voor MT over de ontwikkelingen van (Nederlandse) bedrijven in hun sector.
>> Dit artikel is afkomstig uit MT magazine. Bestel de nieuwste editie online <<
