Onze biologische klok is in de war. Ernstig in de war. Dat komt door blauw licht. Van nature zijn we blauw licht alleen gewend in daglicht. Maar telefoons, tablets, computerschermen en het ‘ouderwetse’ televisiescherm geven blauw licht af. Net als kunstlicht en met name led-licht. Overdag is dat geen issue, ’s avonds is dat anders. Wat vervolgens op kantoor tot probleem kan leiden.
Twee jaar geleden publiceerde het RIVM al een rapport over schermgebruik en blauw licht door volwassenen. Toen keek nog maar één op de tien volwassenen in het uur voor het slapengaan naar een beeldscherm. Onlangs kwam het RIVM met een onderzoek over schermgebruik onder kinderen en jongeren van acht tot achttien jaar oud. Die uitkomsten zijn zorgelijker. Van de dertien- tot achttienjarigen kijkt 83 procent elke dag in bed op een telefoon, tablet of computer. Ze slapen gemiddeld veertig minuten korter en worden ’s nachts vaker wakker. En het belangrijkste: ze zijn overdag slaperiger.
Ik heb sinds een paar maanden een slaapbril. Een slaapbril is een bril met oranje glazen en daarmee blauw licht filtert. Je kunt ze voor net geen drie tientjes kopen bij bijvoorbeeld Bol.com. Ik bestelde er een online bij SomnoBlue. Ik ben een brildrager, dus mijn slaapbril moet óver mijn gewone bril heen. Het resultaat is een oranje stofbril zoals klusjesmannen tijdens heftige schuurwerkzaamheden dragen.
Melatonine
De topsportbegeleider van de AZ Jeugdopleiding zet de bril al een tijdje in. ‘Het werkte als een tierelier’, vat hij kort samen. Inmiddels gebruikt heel AZ Onder 16 de bril. Ook de jongeren uit het RIVM-onderzoek kregen zo’n bril. Hun klachten bleken na een week al minder te worden. De uitkomsten van dit onderzoek kende ik toen nog niet en wellicht was ik daardoor septisch over de bril. Misschien was ik dat ook omdat je er met die bril uitziet als een bromvlieg. Ik ben een uitstekende slaper, waardoor mijn verwachtingen niet al te hoog waren. Des te verbaasder was ik toen ik merkte dat ik beter sliep als ik ’s avonds die charmant oranje bril op mijn neus zette. En omdat ik beter slaap, ben ik op werk scherper.
Een slaapbril houdt dus blauw licht tegen. In het kort: bij gebrek aan blauw licht, stijgt het hormoon melatonine in de pijnappelklier (diep verstopt in de hersenen). Het hormoon maakt slaperig. ’s Ochtends is het gehalte melatonine laag, zodat je wakker wordt.
Er zijn brillenfabrikanten die zeggen dat je met een slaapbril gewoon je telefoon kunt blijven gebruiken. Want: ‘de bril filtert het blauwe licht van je mobiel of tablet zodat melatonine gewoon wordt aangemaakt’. Dat is waar, maar de rem op de aanmaak van melatonine is niet de enige reden waarom een mobiele telefoon voor het slapen gaan geen goed idee is. Facebooken, Nu.nl checken of Netflixen activeert je hersenen. Doe je dat voor het slapengaan, dan komen je hersenen niet tot rust, wat voor het slapengaan juist de bedoeling is.
Telefoon
Ik gebruikte de slaapbril ruim een half uur voordat ik ga slapen. Je kunt je tanden ermee poetsen en ook een boekje mee lezen gaat uitstekend. De bril filtert tenslotte ook blauw licht uit kunstlicht. Het scherm van je telefoon ziet er als je een slaapbril heen kijkt een beetje gek uit, maar het kan wel. Het is dus alleen niet de bedoeling; een oranje bril is geen oplossing waarmee je lekker je telefoon kunt blijven gebruiken.
De enige oplossing is die telefoon wegdoen. En dat is inmiddels al een hardnekkige gewoonte. Uit onderzoek dat Motivaction deed voor mijn boek blijkt dat bijna negentig procent van de jongeren vlak voor het slapen gaan zijn telefoon nog even checkt. En voor drie kwart is zijn telefoon checken voor nieuws en berichten het eerste dat hij ’s ochtends na het wakker worden doet. We staan ermee op en gaan ermee naar bed.
Terwijl er voldoende redenen zijn om het te doen – en niet alleen bij jongeren. Een op de vijf Nederlanders zegt te kampen met slaapproblemen, en bijna de helft van hen wordt daardoor belemmerd in het dagelijks functioneren, zo blijkt uit slaapstatistieken van het CBS. De jeugd van AZ is inmiddels overtuigd. ‘Die gasten willen de top halen’, zegt de topsportbegeleider van de AZ Jeugdopleiding. ‘Dat is hun droom. Slaap is op de weg daarnaartoe cruciaal.’
Het vraagt dus waarschijnlijk gewoon een beetje discipline om die telefoon ’s avonds weg te doen. Voor kunstmatig licht als je bijvoorbeeld ’s avonds op de bank een boek leest of in de badkamer je tandenpoetst, is de slaapbril wel degelijk de meest slaapverwekkende bril van Nederland.
