‘Ja, maar Serge, het gaat niet om mij, hè. Ik ben dit bedrijf 20 jaar geleden begonnen omdat ik iets wil betekenen voor mijn klanten en medewerkers. Waarom moet ik steeds voor de groep staan, laat de anderen uit het MT maar op dat podium staan.’ Het is me duidelijk, Ilse krijgt geen energie van presenteren. Zeker niet als ze het gevoel heeft dat het niet om de inhoud gaat, maar dat mensen gewoon ‘de directeur’ willen zien. Ze voegt er samenzweerderig aan toe: ‘Ik ben hartstikke introvert.
Dus ik kan dit gewoon niet.’
Als je naar de wereld kijkt, zou je bijna gaan geloven dat je als introvert geen enkele kans maakt op het podium, tenzij je je gedraagt als een extravert persoon. Maar waar een extravert energie krijgt van interacties met groepen mensen, lekt een introverte persoon energie aan alle kanten in zo’n situatie.
Net doen alsof je extravert bent is dus geen goede strategie. Het is dodelijk vermoeiend voor jou én ook voor je publiek. Logisch natuurlijk, want een extraverte presentatiestijl werkt niet zo goed als je introvert bent. Gelukkig is dat ook helemaal niet nodig, want als introvert heb je een aantal eigenschappen die in je voordeel werken als je presenteert.
1. Kies je onderwerp zorgvuldig
Susan Cain, schrijver van onder andere Stil, de kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen, is het levende bewijs dat je als introvert ook een publiek kunt boeien. Haar Ted-talk heeft op het moment van schrijven al bijna 24 miljoen views. Het is een van de populairste Ted-talks ooit.
Hoewel ze het spannend vond om het podium op te gaan, heeft ze het wel gedaan. Waarom? Ze vindt haar onderwerp, de kracht van introverte mensen, zo belangrijk dat ze het met veel mensen wil delen. Al haar presentaties hebben een link met dit onderwerp. Ze kiest dus heel bewust wat haar domein is. Jij kunt dat ook doen. Als jij presenteert, kies dan de onderwerpen waar jij echt iets mee hebt.
Als cijfers en resultaten niet jouw ding zijn, zoek dan net zolang totdat je wel een manier vindt om er jouw onderwerp van te maken. Misschien kun je één aspect uitlichten dat je heel belangrijk vindt. Is dat onmogelijk, dan kun je beter niet gaan presenteren over dat onderwerp en een collega vragen die wel over spreadsheets droomt.
De tip is dus dat je bewust kiest wanneer je het podium pakt. En als je presenteert, zorg dat je iets deelt waar jij enthousiast over bent. Dat is sowieso voor iedereen een goede tip, maar extraverte mensen kunnen wat makkelijker bluffen en over zaken praten die iets verder van hen af staan.
2. Voorbereiding
Als introvert krijg je energie van eerst denken, dan doen. Dat betekent dat je goed nadenkt over de inhoud van je presentatie. Dat kost misschien qua voorbereiding veel tijd, maar dat betaalt zich terug als je eenmaal voor je publiek staat. Want hoewel je als introvert waarschijnlijk minder woorden gebruikt dan een extravert, zijn je woorden weloverwogen. Dat maakt dat je veel impact hebt. Pas wel op voor twee valkuilen. De eerste is dat je zo vol zit van het onderwerp dat je alles belangrijk vindt en je te veel kennis probeert over te brengen. De tweede valkuil is dat je heel goed hebt nagedacht over je tekst, waardoor het gevaar is dat je die tekst letterlijk wilt delen met je publiek.
Dat kan, maar realiseer je dat het veel oefening vergt. Je moet bijna een acteur zijn om een tekst woord voor woord over te brengen op een manier die niet ingestudeerd overkomt. Bovendien levert het vaak vette stress op, omdat je niets wilt vergeten. Schrijf je tekst dus wel uit (dat helpt je in het denkproces) maar breng het daarna terug tot steekwoorden. Zo heb je wel je verhaallijn bij de hand en geef je jezelf ruimte om van de tekst af te wijken.
3. Oefenen
Susan Cain geeft in diverse interviews aan dat ze behoorlijk last had van podiumangst. Ze heeft het overwonnen door veel te oefenen. Eerst voor kleine groepjes, met mensen die ze goed kende en die positief kritisch waren. Stap voor stap breidde ze haar publiek uit. Inmiddels staat ze voor volle zalen en gaat haar dat goed af.
Vergelijk het met elke andere vaardigheid: als je ergens goed in wilt worden, moet je trainen. Ik ben er daarom van overtuigd dat iedereen kan leren presenteren. Maar dat betekent wel dat je moet trainen. En het valt me op dat veel professionals dat om allerlei redenen overslaan. Je krijgt ook geen betere conditie door aan sporten te denken. Je zult aan de bak moeten. Dat is met presenteren niet anders.
4. Maak er een gesprek van
Voor vrijwel iedereen is presenteren spannend. De gradaties variëren van ‘leuk spannend’ tot ‘dikke vette stress’. Je vindt introverte mensen vaker in de tweede categorie, omdat ze nu eenmaal niet graag in het middelpunt van de belangstelling staan. Als je jezelf daarin herkent, kan de volgende tip je helpen.
Zie je publiek niet als een groep, maar ga veel korte gesprekjes aan met steeds één persoon uit je publiek. Deze techniek is voor iedereen raadzaam, omdat je daardoor echt contact maakt. Voor een introvert persoon heeft deze techniek als extra voordeel dat je makkelijker in de flow komt omdat je er een een-op-een gesprek van maakt.
Na je presentatie
Als introvert kost het je waarschijnlijk veel energie om een groep mensen toe te spreken. Dat is geen probleem, maar probeer daar rekening mee te houden door na je presentatie iets in te plannen wat je energie geeft.
Met Ilse hebben we een modus kunnen vinden die voor haar werkt. Allereerst is ze selectiever in de presentaties die ze doet. Die moeten aansluiten bij de doelen voor haar bedrijf die ze voor zichzelf als eigenaar heeft gesteld. Uiteraard bij de inhoudelijke presentaties, maar ook als ze een praatje voor medewerkers houdt.
Op die manier heeft ze met elk optreden een hoger doel voor ogen en dat helpt haar om er energie in te stoppen. Voor haar werkt deze aanpak zo goed dat ik weleens denk dat ze het stiekem leuk vindt om te doen…
Lees ook:
Dit is het grootste misverstand van ondernemers als ze een presentatie geven
Zo boei jij je medewerkers of klanten wél als je presenteert
Dit artikel is afgeleid van een hoofdstuk uit Serge van Rooijs nieuwe boek: ‘Waar laat ik mijn handen?‘ waarin hij antwoord geeft op de 25 meest gestelde vragen over presenteren.
Foto: Product School | Unsplash
