Op 26 juli kondigde Mark Zuckerberg aan dat hij van zijn sociale mediabedrijf een metaversebedrijf wil maken. Rond dezelfde tijd nam ook de baas van Microsoft het M-woord in de mond. Satya Nadella gaat een enterprise metaverse bouwen.
Karen Weise, techjournalist van de New York Times, was door Nadella’s aankondiging even van de kaart. Ze Twitterde: ‘Het is nu een paar minuten geleden dat Nadella de woorden enterprise metaverse uitsprak… en ik ben er vrij zeker van dat ik sindsdien niet in staat ben om enige andere informatie tot me te nemen.’
It’s been several minutes since Satya said the phrase “enterprise metaverse” on the earnings call and I’m pretty sure I haven’t been able to process anything since https://t.co/s75bFcVxKe
— Karen Weise (@KYWeise) July 27, 2021
Metaversum: wat het is
Je kunt van het woord metaversum behoorlijk van de leg raken, zoals Weise. Daar is ook alle reden toe. Deze digitale fantasie hangt al sinds 1992 boven ons hoofd. Toen schreef science fiction auteur Neal Stephenson in zijn befaamde klassieker Snow Crash voor het eerst over zo’n nieuw universum.
Het komt er met kort en goed op neer dat alles met alles, digitaal en fysiek, in een innige verstrengeling raakt. Game werelden, de echte wereld, digitale tweelingzussen en -broers, geaugmenteerde – en gevirtualiseerde realiteit, hardware, software en breinware, 2D en 3D; alles klontert samen in deze prachtige leefwereld.
Je moet wat met je geld
Als het geld er uitspuit, zoals bij Microsoft en Facebook, kun je je ook grootse plannen als een metaversum veroorloven. De Financial Times weet bijvoorbeeld te melden dat er al zo’n 10.000 mensen bij Facebook werken aan augmented- en virtual reality.
Visualiseer het anders eerst even. Je loopt met de Rayban van Zuckerberg over straat. Die mediabril wordt het eerste nieuwe Facebook product heeft ‘The Zuck’ net beloofd. In tegenstelling tot het oud-modische Google-brilletje blijkt deze écht te werken. Er gaat een wereld voor je open.
Je zit op een zonnig terras in een Rayban-Teams vergadering, je collega’s zijn aan het woord en ondertussen komt de horeca letterlijk en figuurlijk om de hoek met verleidelijke aanbiedingen terwijl de Roblox 3D avatars van je kinderen door de polaroidglazen voorbij komen fietsen.
Zuckerberg gaat een zuigversie van de metaverse bouwen, de ‘Suckerverse’
Nogal wat kritiek op de metaverse-plannen
Je zou op het internet iets meer enthousiasme verwachten over deze metaverse-plannen. De aangekondigde time warp naar een nieuw informatie universum krijgt echter nogal wat kritiek. Het internet chagrijn over de metaverse wordt opgestookt door Wired UK, een belangrijke spreekbuis van technologische hoogstandjes.
Wired weet al te melden dat Zuckerberg een zuigversie van de metaverse gaat bouwen, de ‘Suckerverse’. En ook Microsoft krijgt ervan langs. ‘We weten immers allemaal als dat bedrijf zich er mee gaat bemoeien dat dan alle plezier ons ontnomen wordt’, schrijft Gian Volpicelli in zijn Wired artikel.
Dertien jaar geleden stonden de zaken er nog heel anders voor. In Me the Media, het boek uit 2008 waar ik als co-auteur aan heb meegewerkt, staat de metaverse nog lekker te stralen. We beschreven in hoe we als de hyper-ego’s van post-modern filosoof Jean Baudrillard in een metaversum zouden belanden. Wat een heerlijk vooruitzicht.
Tracken en tracen beu
Het bashen van Big Tech is inmiddels bon ton. Het bedje hiervoor is gespreid door emeritus Harvard hoogleraar Shoshana Zuboff. Zij schreef een zeer venijnig pamflet tegen de digitalisering in haar boek dat veelzeggend Surveillance Capitalism heet.
We beginnen het tracken en tracen flink beu te worden. Als de techreuzen dus met meer plannen komen aanzetten om ons digitaal aan de haak te slaan worden we daar chagrijnig van. Zuboff is niet de eerste of de enige die fel van leer trekt. Jaron Lanier, virtual reality pionier en computerfilosoof, had het in het jaar 2000 allemaal al voorzien. In zijn One half of a manifesto schrijft hij dat we tegen het jaar 2020 niet meer de mensen zullen zijn zoals we ze kennen. We zullen leven in een cybernetische totalitaire Staat.
Iets meer optimisme
Het Cyberarmageddon van Lanier en het Surveillance Kapitalisme van Zuboff kent weinig vrolijke noten. Toch mogen we best wat optimistischer zijn. Zouden we nog tien jaar onder het juk van de onbeteugelde Big Tech markt door blijven gaan, dan zouden we anders praten. Maar de netten zijn zich al enige tijd aan het sluiten.
Een 449 pagina tellend Amerikaans onderzoeksrapport dat stijf staat van de beschuldigingen legt Big Tech de schenen aan het vuur. Het rapport vormt de basis van vijf nieuwe wetten die een einde moeten gaan maken aan de ongecontroleerde macht die de Big Tech industrie nu heeft.
Nieuwe golf digitale informatievoorziening
Het komt als het goed is net op tijd. We maken ons op voor een nieuwe golf van digitale informatievoorziening. Eentje waar we alle kanten mee op kunnen, goede en slechte. De aankondigingen van de techgiganten is niet alleen een wake-up call om je te bedenken wat dit allemaal kan gaan betekenen voor je organisatie. Het is tevens een wake-up all voor ons allemaal: burgers, overheden, vaders en moeders…
Hoe mooi zou het zijn als we een metaversum zouden hebben waardoor we van A naar B verplaatsingen inruilen voor magische virtuele ervaringen. Een wereld zo magisch dat we minder belang gaan hechten aan aardse bezittingen. In welke wereld willen we leven? In een metaversum dat niet zuigt alsjeblieft.
