Omdat er grote cultuurverschillen zijn tussen Nederland en China, is het belangrijk dat je begrijpt wat de zakelijke verschillen zijn voor je een deal sluit. Erik Stroeve is internationaal belastingadviseur bij accountantsorganisatie Mazars. Hij werkt nauw samen met de in China geboren Yang Liu, business development manager bij Mazars. Samen adviseren zij Nederlandse bedrijven die zaken (willen) doen in of met China, maar ook Chinese bedrijven die de Nederlandse markt komen verkennen. ‘Nederland is evengoed populair in China, steeds meer zelfs’, aldus Stroeve.
Ontdek de Chinese eindbaas
Het grootste cultuurverschil dat voor Stroeve en Liu ook meteen als het belangrijkst geldt, is dat Chinezen in een veel strakkere hiërarchie leven dan Nederlanders. Liu: ‘Bij een Chinese delegatie is er altijd één eindbaas. Hij beslist alles, zijn ondergeschikten mogen dat niet. Je moet daarom altijd proberen erachter te komen wie deze eindbaas is. Vergeet echter niet om ook contact te leggen met zijn teamgenoten, want helaas wordt er in China regelmatig gewisseld van baas. Als dat gebeurt moet je weer helemaal opnieuw beginnen met onderhandelen en afspraken maken, dan is het handig als je al contact hebt gelegd met anderen uit het team. Dat is daarnaast ook waardevol, omdat de baas verschillende verhalen vertelt en je dus meerdere mensen moet spreken om een volledig beeld te krijgen van de situatie.’
Pas je houding aan
Omdat China veel managers kent die nog nooit in het buitenland zijn geweest, nemen ze de Chinese manier van zakendoen mee naar Europa. Die houding zie je terug bij bijvoorbeeld onderhandelingen, vertelt Stroeve. ‘Ze zijn er niet aan gewend om zich te moeten aanpassen aan een andere cultuur. Ook al zie ik dat ze het steeds meer proberen, dat zit er gewoon niet erg in. Wij zien dat Nederlanders zich meer aan Chinezen aanpassen dan andersom.’
Nederlanders staan erom bekend dat ze nogal rechtdoorzee zijn, zich altijd aan hun afspraken houden en altijd op tijd zijn. ‘Maar ook dat ze goed voorbereid zijn. Dat is in China heel anders’, zegt Yang. ‘Daar is het learning by doing, dus gaandeweg leren. Chinezen werken chaotisch en snel, maken plannen zonder er goed over na te denken en werken die daardoor ook niet goed uit. Nederlanders bereiden een plan onderdeel voor onderdeel voor.’
Afspraak is geen afspraak
Wanneer je gaat onderhandelen met een Chinese zakenpartner, moet je er rekening mee houden dat het Nederlandse gezegde ‘afspraak is afspraak’ niet meer van toepassing is. ‘Chinezen hebben daar geen boodschap aan’, zegt Stroeve. ‘Als je een deal of een specifieke afspraak hebt gemaakt, moet je er vanuit gaan dat je buitenlandse zakenpartner dit ziet als het startpunt voor de onderhandelingen. Ook al heb je de onderhandelingen al afgerond en hebben jullie je handtekening gezet. Chinezen gebruiken die afspraken om hun eigen machtspositie kracht bij te zetten. Ze zeggen bijvoorbeeld dat ze het anders bedoeld hadden. Dat is voor veel Nederlanders heel frustrerend, maar toch bereik je meer als je rustig blijft. Wijs ze niet teveel op de gemaakte afspraken, dat vinden zij erg irritant.’
Neem je tijd
Hetzelfde geldt voor het principe ‘op tijd zijn’ voor een vergadering. In Nederland doodnormaal, in China wordt die tijd meer als richtlijn aangehouden. Chinezen zeggen ook regelmatig zakelijke afspraken af. Dat vinden Nederlanders heel onbeleefd, maar volgens Yang moeten we dat niet zo oppakken. ‘In China bekijken werknemers hun werk per dag. Ze krijgen van bovenaf ook elke dag nieuwe prioriteiten toebedeeld. Daar stemmen ze hun agenda op af. Als jouw afspraak toevallig niet binnen die prioriteiten van de dag valt, zeggen ze dit gemakkelijk af.’ Liu en Stroeve raden Nederlanders daarom aan om hun agenda voor die periode flexibel in te delen, om de kans van slagen zo te vergroten.
Ga je op zakenreis naar China in de hoop een deal te sluiten? Trek daar dan zeker flink wat tijd –en geld- voor uit. ‘Deals sluiten in China kost veel meer tijd dan in Nederland. Je moet uit eten gaan met je zakenpartners – wining and dining is erg belangrijk. Stuur ze erna even een WeChat-bericht om ook meteen digitaal contact te leggen, want dat is daar veel populairder dan mailen.’
