Allereerst een opvallend feitje: bewondering en erkenning is de belangrijkste drijfveer voor hoogopgeleide werknemers. Dat blijkt uit onderzoek dat TNS Nipo in opdracht van Yacht uitvoerde. Een goed salaris of andere arbeidsvoorwaarden komen niet eens in de top drie van belangrijkste drijfveren voor.
En ook uit onderzoek van Gallup blijkt dat regelmatig je waardering uiten een slimme zet is. Volgens dat onderzoek blijkt dat 50 procent van de werknemers die hun baan opzeggen een slechte relatie met de leidinggevende als hoofdreden noemen. Ze hebben liever een vleier dan een werkgever die zijn waardering niet uit.
En hoewel er niet echt onderzoek is gedaan naar hoe vaak de gemiddelde werkgever complimentjes uitdeelt, blijkt uit het onderzoek van TNS Nipo wel dat de meeste werkgevers het belang ervan onderschatten. De meeste werkgevers denken dat arbeidsomstandigheden (waaronder het salaris) en functie de belangrijkste drijfveren van hun werknemers zijn.
Betrokkenheid versterken
Mensen hebben de neiging om vooral negatieve dingen te onthouden, terwijl ze opbloeien bij positieve woorden. ‘Af en toe even op de rem gaan staan om aandacht te geven aan de mensen om je heen, dát is pas een compliment, zegt Ernst Bohlmeijer, hoogleraar geestelijke gezondheidsbevordering aan de Universiteit Twente.
Om je als mens te kunnen ontplooien heb je volgens hem autonomie, competentie en verbondenheid nodig. Die drie behoeftes komen samen in, juist: een compliment. Ook is bekend dat betrokken werknemers met meer plezier werken. ‘Die betrokkenheid kun je versterken door medewerkers oprechte aandacht en waardering te geven’, aldus de hoogleraar.
Lot uit de loterij
Krijg je een opsteker, dan worden er gelukstoffen in je hersenen aangemaakt: dopamine. ‘Een compliment dat oprecht en gemeend is, voelt alsof je een grote prijs in de loterij wint’, zegt sociotherapeut Frank van Marwijk. Het beloningscentrum dat in ons brein actief wordt gemaakt, is volgens hem hetzelfde hersengebied dat wordt geprikkeld als we een prijs winnen.
Dat gevoel van euforie zorgt ervoor dat mensen op het werk nog meer hun best doen. En dat werpt vruchten af. Tevreden en betrokken werknemers zijn 17 procent meer productief en zorgen voor 10 procent méér tevreden klanten, aldus onderzoeksbureau Gallup. Bovendien melden betrokken werknemers zich 41 procent minder vaak ziek op het werk, en zullen ze niet zo snel op zoek gaan naar een andere baan.
Erkenning van collega’s
Overigens hoeft het niet altijd de manager of werkgever te zijn die de complimenten geeft. Als je erkenning krijgt van collega’s of van klanten die je helpt, dan kan het effect op z’n minst even groot zijn. En ook voor degene die het complimentje uitdeelt kan dit een opsteker zijn. Kan, want het is dan wel belangrijk dat de ontvanger het compliment niet bagatelliseert.
Een compliment geven is namelijk te vergelijken met het geven van een cadeautje. ‘Als je iemand met een geschenk verrast en diegene is er oprecht blij mee, dan doet jou dat als gever automatisch goed,’ aldus sociotherapeut Van Marwijk. ‘Door nonchalant te reageren, geef je het als het ware terug. Dat is niet altijd leuk voor de ander.’
Het moge duidelijk zijn: het geven van een compliment is cruciaal op het werk. ‘Mensen die nooit een compliment ontvangen of zien hoe anderen die wél krijgen, hebben meestal enorm last van spanningen. Een burn-out ligt op de loer. Of ze zetten de hakken in het zand’, aldus gedragsonderzoeker Jana Gallus.
Verschillende soorten waardering
Oké, je bent overtuigd van het nut van complimenten geven. Maar hoe geef je oprecht waardering aan je medewerkers? Dat verschilt per persoon. Auteur Gary Chapman heeft onderzoek gedaan naar de manier waarop mensen elkaar waarderen. Hij heeft vijf verschillende manieren – talen – gedistilleerd:
- Positieve woorden: complimenten en aanmoedigingen verpakt in een positieve boodschap. (mag ook in een appje of op een post-it op de laptop).
- Fysieke aanraking: denk aan een schouderklop of high-five.
- Cadeautje: een presentje dat past bij de ontvanger op een gepast moment.
- Quality time: onverdeelde aandacht krijgen, bijvoorbeeld met z’n tweeën lunchen.
- Handje helpen: iets voor een ander doen om ‘m echt te helpen en ondersteunen.
Niet iedereen is echter hetzelfde, schrijft Chapman. Waar de één veel voldoening haalt uit een high-five als die nieuwe klant is binnengehaald, voelt de ander zich pas echt gewaardeerd als je een taart met foto van het team tevoorschijn tovert omdat het target ruimschoots gehaald is.
En waar de een het belangrijk vindt dat je op Secretaressedag een boeket geregeld hebt, hecht de ander meer waarde aan een kaartje op de dag dat hij of zij één jaar in dienst is.
Doe het goed
Welke vorm van waardering je ook toepast, het is in alle gevallen belangrijk dat je het oprecht doet en het persoonlijk houdt. Laat zien en merken dat je hebt nagedacht over de te geven waardering. Zodat de werknemer in kwestie ook echt het gevoel heeft dat je weet wat hij heeft gedaan en het gevoel heeft dat je er moeite in hebt gestoken.
Bang dat je iemand zoveel complimenteert dat je wel een slijmbal lijkt? Hoeft niet. Volgens experts moet je namelijk vier keer zoveel complimenten geven als dat je kritisch bent. En nee, dat is niet overdreven. Mensen vinden het fijn om positieve dingen over zichzelf te horen.
Genoeg momenten
En wacht tot slot niet te lang met het uiten van je waardering. Zo zie je vaak dat werknemers bij hun afscheid een bos bloemen en cadeautje krijgen als dank voor al hun inzet. Maar het is veel logischer om hun inzet gedurende hun carrière bij jou te belonen met een passend presentje, bijvoorbeeld na een goedlopend project of op een belangrijk persoonlijk moment.
Verras je medewerker bijvoorbeeld met een persoonlijke kaart op zijn verjaardag of geef een cadeautje voor de geboorte van een kind. En sta ook stil bij een bijzondere teamprestatie en speciale dagen binnen jouw branche, zoals de dag van de zorg, leraar, horecamedewerker, etc. Tot slot verdient een jubilaris uiteraard ook extra aandacht, ongeacht of deze één jaar in dienst is of 25 jaar. Kortom, er zijn genoeg momenten om je werknemers te verrassen en zo te laten zien dat je hen echt waardeert.
Meer lezen over klant- en werknemersrelaties versterken?
