Blockchain. Ook al is de innovatie al 10 jaar oud, het was het onbetwiste modewoord van dit jaar. Deed je als startup “iets met blockchain”, dan speelde je je al snel in de kijker bij een geïnteresseerd publiek, dat vaak maar half doorhad wat de techniek – die informatie decentraal opslaat om transparantie te bewerkstelligen – precies inhield. Een hype was geboren.
Bij een hype blijft het voorlopig, als je recente onderzoeken mag geloven. De Volkskrant meldde afgelopen maand op basis van eigen onderzoek dat 85 procent van de Nederlandse blockchain-projecten bleef steken in de testfase. Ook uit Amerikaans onderzoek van de US Agency for International Development (USAID) bleek dat er nauwelijks bewijs was dat blockchain-projecten tot zichtbare resultaten hadden geleid.
Moyee Coffee
Hoe zit dat met de Nederlandse koffiestartup Moyee Coffee? Het fairchain-koffiebedrijf van Guido van Staveren van Dijk begon precies een jaar geleden met een blockchain-experiment. Van Staveren van Dijk werkt met arme koffieboeren uit Ethiopië. Koffieboeren in ontwikkelingslanden werken vaak onder de armoedegrens en Moyee Coffee wil dit patroon doorbreken. Zo betaalt het bedrijf de boeren 20 procent meer voor hun bonen dan multinationals doen. Van Staveren van Dijk noemt de Nescafé’s van deze wereld dan ook dikwijls spottend “big coffee”. Door de gehele keten van zijn productie- en verkoopproces online via de blockchain inzichtelijk te maken, liet hij iedereen zien wat Ethiopische boeren precies verdienen aan een verkocht Moyee-product in Europa.
De hype rond blockchain is eraf en dat is goed
De test was een succes, vertelt de ondernemer aan Sprout. “Er is inmiddels weer een nieuwe oogst geweest, dus we beginnen weer met een nieuwe blockchain-pagina. De hype rond blockchain is er een beetje af en dat is goed. Veel bedrijven hebben het wat overdreven, maar de techniek is zeer waardevol.”
Of de arme boeren dankzij deze transparantie nu al meer inkomsten hebben gegenereerd dan voorheen, kan Van Staveren van Dijk niet precies zeggen. “Daarbij spelen ook andere factoren een rol. Bijvoorbeeld het feit dat we de boeren betrekken bij overige economische activiteiten. We hebben dit jaar een wetmill gekocht: een apparaat dat de bonen wast. We managen dit samen met zeshonderd boeren uit Ethiopië. We willen dat zij dit na 3 jaar overnemen, zodat ze economisch kunnen groeien. Hiervoor moeten ze wel een banklening aan kunnen vragen, maar deze mensen zijn nu nog ‘unbankable’; ze hebben geen bankhistorie. Op die manier blijven ze arm. Doordat onze boeren nu via de blockchain ieder jaar keurig vastleggen wat ze voor hun producten krijgen, bouwen ze die krediethistorie wél op. Straks kunnen ze hiermee naar de bank voor een lening.”
Tokens
In juni breidde Van Staveren van Dijk zijn blockchain-praktijken uit met de introductie van een cryptomunt: de zogeheten Moyee-Token, omgedoopt tot Utility-token. Van Staveren van Dijk test het nu nog onder honderd klanten, maar vanaf februari wordt het officieel uitgerold in Nederland. Het idee is dat je als klant bij ieder Moyee-koffiepak een token krijgt ter waarde van 50 eurocent. Je kunt zelf bepalen wat je met dit digitale geld doet: je mag het inzetten voor een korting, het terug in het merk stoppen of het direct storten aan een boer uit Ethiopië. Om de techniek voor dit project te financieren, haalde Moyee kapitaal op bij de stichting Fairchain, een stichting met als doel fairchain-praktijken te promoten.
Ons marketinggeld geven we nu terug aan de consument
Het geld dat Van Staveren van Dijk in zijn tokens stopt, is direct afkomstig uit de marketingkas van Moyee Coffee. Met andere woorden: in plaats van zijn product te marketen, investeert Moyee in dit blockchain-experiment. “Marketing is een intrinsiek onderdeel van de prijsopbouw. Het maakte wel 10 procent uit van onze uitgaven en dat geven we nu aan de consument. Hierdoor gaat er minder geld naar marketing en meer naar de boer. Als je besluit het geld te houden als korting, zijn we even goede vrienden. Dan ben je onderdeel van de marketing.” Van Staveren van Dijk vertelt dat 50 procent uit de testgroep ervoor kiest om de korting direct als fooi aan een boer te geven. De rest kiest voor een korting of investeert het geld weer terug in zijn koffiemerk.
Storyproving
Andere bedrijven mogen uiteindelijk kosteloos gebruikmaken van de software achter het cryptoproject, mits zij het inzetten voor impactdoelen. Zelfs de ‘big coffee’-multinationals zijn welkom om straks bij Moyee aan te kloppen, zegt Van Staveren van Dijk: “Ik denk echter niet dat ze dat gaan doen. Consumenten raken meer en meer geïnteresseerd in impact. Grote multinationals reageren daarop door dure storytelling-campagnes te kopen bij reclamebureau’s, om te verbloemen wat voor slechte dingen ze daadwerkelijk doen.”
Door blockchain kunnen wij opboksen tegen multinationals
“Ik zei altijd: het gaat niet om ‘storytelling’, maar om ‘storydoing’”, vervolgt de ondernemer. “Wij doen wat de multinationals zeggen te doen. We zijn bijvoorbeeld bezig met een model farm, samen met lokale boeren. Echte impact. Nu zeg ik: het gaat nog voorbij ‘storydoing’, richting ‘storyproving’: bewijzen dat je je impactdoelstellingen haalt. Zo kom je weer uit bij blockchain, dat voor transparantie zorgt. Hierdoor krijgen wij de kans om op te boksen tegen die grote multinationals. Voor hen is het aanpassen of uitsterven.”
3 miljoen
Ook al steekt Van Staveren van Dijk zeeën van geld in zijn impactdoelstellingen, de omzet van Moyee Coffee groeit door. Het – winstgevende – bedrijf verwachtte begin dit jaar nog 2,5 miljoen euro omzet te genereren over 2018, maar Van Staveren van Dijk meldt nu dat zijn bedrijf afstevent naar 3 miljoen euro omzet. “Meer dan gepland, ja. We hebben de basis dit jaar versterkt. Vanuit Ierland hebben we de sprong naar het Verenigd Koninkrijk gemaakt en we zijn nu ook in Duitsland aan de slag. We zijn nu zelfs door de Verenigde Naties gevraagd om onze fairchain-aanpak in Ecuador op te zetten. Hier starten we volgende maand mee.”
