Monique Delsink geeft het eerlijk toe: het schrijven van haar boek was ook een manier om de succesvolle verkoop van haar bedrijf De Bedrijfspoli te kunnen verwerken, een bedrijf met 50 medewerkers dat zij en haar (toenmalige) man Johan Spierings in 2017 verkochten aan private equity-investeerder 4D Invest & Management (het overnamebedrag is niet openbaar).
Als dat klinkt alsof haar net iets heftigs was overkomen, dan is dat niet eens zo overdreven. De verkoop was weliswaar een succes en gaf haar financiële vrijheid, maar het proces trok ook een emotionele wissel op haar en haar man. Over die ervaring, maar ook die van andere ondernemers die hun bedrijf verkochten, schreef ze het boek Verkoopgeluk, dat zij deze week uitbracht in eigen beheer. Belangrijke insteek is hoe je als ondernemer ook ná de verkoop weer geluk vindt.
Rouwproces
Bij een verkoop kom je in een soort rouwproces terecht, zegt Delsink, die amper 40 was toen zij haar bedrijf verkocht. Want je raakt niet alleen je bedrijf kwijt, maar ook de mensen met wie je jarenlang samen het bedrijf hebt laten groeien. Delsink: “We bouwden een succesvolle arbodienst met 50 mensen. Van dat team neem je afscheid. Het is best wel lastig, dat het bedrijf doordendert zonder jou. Je belandt in een continue gevecht tussen angst en verlangen. Wat raak je kwijt, maar ook, waar heb je behoefte aan?”
Toen Delsink haar overnameverhaal deelde met een groter publiek, merkte ze dat meer mensen met dezelfde vragen zaten. Ze besloot zich in het onderwerp vast te bijten en er een boek over te schrijven, waarin ook ondernemers zoals Claudia Willemsen (kleertjes.com), Erik Jan Schreurs en Thomas Beguin (Resnap) en Jan-Reinier Swinkels (Swinkels Family Brewers) hun ervaringen delen. Delsink adviseert nu ondernemers die een overname overwegen en coacht startups in haar woonplaats Nijmegen.
Iedereen denkt, ‘je hebt gecasht, dus het zal wel goed gaan’
Als ondernemer zie je nieuwe eigenaren die met jouw merk aan de haal gaan. Verwacht dus geen boek “gevuld met champagne en bloemen”, over hoe geweldig een overname kan zijn, wil Delsink maar zeggen. “Ik wil laten zien dat het ook een keerzijde heeft. Iedereen denkt, ‘je hebt gecasht, dus het zal wel goed gaan’. Maar daar zit het geluk niet in, als ondernemer.”
Private equity
Een de spannendste aspecten van de overname van haar bedrijf was dat De Bedrijfspoli werd ingelijfd door private equity, een branche waar veel ondernemers geen al te hoge pet van op hebben. “Daar was ik ook even bang voor, dat ze het zouden opkopen en uitkleden. Ik wilde niet dat iedereen op straat zou komen staan. Dat ik niet meer in Nijmegen kon rondlopen omdat iedereen dacht dat ik het voor mezelf goed had verkocht, maar de boel slecht had achtergelaten.”
Dat bleek gelukkig niet het geval. Al veranderde de nieuwe eigenaar De Bedrijfspoli wel van een regionale naar een landelijke speler, door ook andere arbodiensten over te nemen en samen te voegen. Confronterend was voor Delsink om te zien hoe de nieuwe eigenaren nieuwe plannen presenteerden aan het personeel.
Waarom hebben wij dat nooit gedaan, vraag je jezelf af, hebben we kansen niet gezien?
“Dan voel je je opluchting dat iedereen blij is met de nieuwe eigenaar. Maar ze gingen wel rechtsaf, in plaats van linksaf. Dat maakt je soms onzeker. Waarom hebben wij dat nooit gedaan, vraag je jezelf af, hebben we kansen niet gezien? Maar je beseft dat wij simpelweg ons eigen pad kozen.”
Delsink deelt nog drie aspecten waar je tijdens een overname rekening tegenaan kunt lopen:
1: Zakelijk versus persoonlijk
Als ondernemer ben je heel emotioneel betrokken bij je bedrijf. Dat maakt adviseurs die er zakelijk in staan onmisbaar, zegt Delsink. “Die koper staat er veel zakelijker in. Als je dingen aan het begin niet goed vastlegt, krijg je later problemen. Het vinden van die balans vond ik heel lastig. Want het doet meer met je dan je verwacht. Zeker, we wilden verkopen, stonden er helemaal achter, maar gedurende het traject ga je af en toe twijfelen. Dan zie je ineens dat het gras toch groener is dan je dacht. Dan moet je wel op een lijn blijven.”
Het doet meer met je dan je verwacht
Het idee van het ‘verkoopklaar’ maken van haar bedrijf ontstond al vijf jaar voor de overname, tijdens een gesprek met de accountant. “Die stelde ons de vraag: wat doe je als er iemand met een zak geld op de stoep staat. ‘Ja hallo’, zeiden we, ‘we zijn 35 en totaal niet met een verkoop bezig.’ Maar hij bedoelde; wat als je het zelf niet meer kan? Toen we daarna in de auto zaten dachten we, hij heeft een punt. We waren tenslotte al wel verantwoordelijk voor 25 mensen.”
Daarna volgde een proces met talloze vragen en besluiten. Moet je aparte bv’s maken bijvoorbeeld, en onderdelen lostrekken? Ben je als ondernemer onmisbaar in je bedrijf, en moet je je langzaam uit het proces los maken? Hoe up to date is je administratie, en hoe zien de relaties en contracten met klanten en leveranciers eruit?
In het boek verstrekt Delsink ook een aantal doe-opdrachten, om ondernemers alvast aan het denken te zetten over bijvoorbeeld hun ‘lijken in de kast’. “Kijk eens kritisch naar je bedrijf en vraag je af wat mogelijke lijken zijn die voor een koper uit de kast kunnen komen. Als je daar al ruim van tevoren over nadenkt en er wat aan doet, hoef je niet meer bang te zijn dat er tijdens de overname iets boven water komt.”
Na vijf jaar waren Delsink en haar partner toe aan een overname. “Ik merkte dat ik geen werkgeluk meer had. Ik was meer manager dan ondernemer, en het creatieve ontbrak. We zochten allebei een nieuwe uitdaging. De belangrijkste stappen hadden we al genomen.”
2: Het zwarte gat
Een mooie overnamesom is prettig. Maar vraag jezelf als persoon af waar je echt gelukkig van wordt, benadrukt Delsink. Wat wil je na de verkoop gaan doen? “Zorg dat je dat zwarte gat van tevoren voor een groot gedeelte opvult. Heb je behoefte aan vrijheid voor een nieuwe onderneming bijvoorbeeld, of wil je alle golfbanen van Europa bezoeken?”
Wil je een nieuwe onderneming beginnen, of wil je alle golfbanen van Europa bezoeken?
Leeftijd speelt daarbij ook een rol. Hoe ziet je ‘horizon’ er wat dat betreft uit? Om zichzelf uit te dagen stortte Delsink zich na de verkoop op een leiderschapsprogramma.. “Voor ons personeel legden we altijd veel nadruk op opleidingen, maar voor mezelf was het een ondergeschoven kindje.”
Ze bedacht ook direct een naam voor een nieuw bedrijf, zonder direct te weten wat dat bedrijf überhaupt zou gaan doen. “Zodat ik mezelf ook tijdens netwerkevents ergens mee kon voorstellen.” Ze wil maar zeggen, ondernemers zijn geen mensen die stil gaan zitten.
Behoefte aan een groter bedrijf, inclusief personeel, heeft Delsink vooralsnog niet. “Maar je weet het nooit, als ondernemer wil je groeien, en daar hoort personeel bij.”
3. Wees er voor je medewerkers, maar crisisopvang is niet nodig
Goede communicatie is cruciaal tijdens een overname. “Neem iedereen mee in de reden waarom je het bedrijf verkoopt, wie de nieuwe eigenaren zijn, en introduceer die nieuwe eigenaar snel. Zorg dat je een tijdje meeloopt om de overgang soepel te laten verlopen. Zo zien mensen dat jij vertrouwen hebt in de nieuwe eigenaren.“
“In ons geval waren we regionaal en zij wilden landelijk. De ene medewerker voelt zichzelf daar prettig bij en ziet groeikansen, een ander heeft de voorkeur voor het regionale en de betrokkenheid van een relatief kleine club. Een receptioniste had altijd al de ambitie om doktersassistent te worden, en kon dat na de overname doen. Een manager, onze rechterhand, voelde zich totaal niet meer thuis in een groter bedrijf, is voor zichzelf begonnen en voelt zich nu gelukkiger dan ooit.”
Laat zien dat je vertrouwen hebt in de nieuwe eigenaar
Het moment dat je voor je personeel staat om de overname bekend te maken best wel emotioneel, zegt Delsink. “Dan ga je naar huis en denk je, wat fijn dat iedereen zo betrokken en emotioneel reageert, en niet vrolijk is en zegt ‘het was ook wel tijd’.”
Maar overdrijf die impact niet, stelt Delsink. “Ik dacht, voor de volgende dag moeten we crisisopvang regelen. Maar dan merk je dat mensen er een nacht over hebben geslapen en hebben nagedacht over hun kansen. Zeker, dan moet je er als leidinggevende zijn, maar iedereen ziet voor zichzelf mogelijkheden. Het glas is halfvol.”
Relatie
Voor Delsink zelf bracht de overname in relationeel opzicht geen ‘verkoopgeluk’. “Na de verkoop kwamen we erachter dat het tien jaar samenwerken zoveel invloed had gehad dat we net na de verkoop uit elkaar zijn gegaan. Ben je dan gelukkig omdat je je bedrijf verkocht hebt? Eigenlijk sta je ook met lege handen. Maar inmiddels ervaar ik de vrijheid om te ondernemen op het gebied waar ik vrolijk word.”
Delsink maakt een metafoor van een parachutesprong. “Toen ik ondernemer was zag ik nog maar één punt op de horizon. Met 50 man was je zo met je dagelijkse werk bezig dat je niet meer creatief kon zijn en grote stappen kon zetten. Na overname zag ik weer veel meer punten op de horizon. Zorg dus dat je de hele horizon kan blijven zien.”
