In 82 procent van de gevallen kiezen bedrijven de verkeerde leiders, blijkt uit onderzoek van Gallup. Leiders zouden worden geselecteerd om de verkeerde redenen. Ze krijgen bijvoorbeeld een promotie omdat ze succesvol waren in een vorige niet-managementbaan of vanwege hun ervaring en lange carrière in het vakgebied.
Maar de meest intelligente of inhoudelijk sterke medewerker is niet per se het meest geschikt als manager. ‘Dat is nog een veelvoorkomende misperceptie bij bedrijven’, zegt Freek Peters, hoogleraar contextueel leiderschap aan de Universiteit van Tilburg. ‘Dan benoemen ze automatisch degene met de meeste kennis of ervaring. Natuurlijk is het belangrijk dat een manager vakkennis heeft, dat hij of zij mee kan praten en het werk begrijpt. Toch hoeft een manager inhoudelijk niet de allerbeste van het team te zijn.’
Perfectionistisch
Goede vakmensen zijn volgens Peters over het algemeen namelijk erg perfectionistisch. Waardoor ze uitmuntende medewerkers zijn, maar niet per se sterke leiders. ‘Taken moeten vaak op hun manier worden uitgevoerd, denk aan de houding ‘zo moet het en niet anders’. Inhoudelijk sterke leiders kunnen erg dominant en inflexibel zijn.’
Aan de andere kant laat onderzoek van Amanda Goodall zien dat expertise er wel degelijk toe doet. Medewerkers zouden productiever en blijer worden als ze geleid worden door iemand met veel inhoudelijke kennis van het vak. Zo iemand begrijpt hoe hij of zij een juist werkomgeving creëert en aanvoelt wat medewerkers nodig hebben. Daarnaast zouden deze specialistische leiders meer betrokken zijn bij het werk dan de generalistische managers die van alles aan hun hoofd hebben.
Gratis: longread over Vitale Reputatie
Deze gratis longread over Vitale Reputatie is een samenwerking tussen MT en Zilveren Kruis.
lees verder
Balans
Goed leiderschap is volgens hoogleraren Harry Garretsen en Janka Stoker dan ook een balans tussen procesmanagement en inhoudelijke expertise. ‘In alle organisaties is behoefte aan leiders die verstand hebben van de inhoud én van het proces’, schrijven de hoogleraren in hun boek ‘Goede leiders zweven niet’.
In een interview met NRC vertelt Stoker dat procesmanagers zonder kennis van het vak funest kunnen zijn voor het bedrijf. ‘Die weten vooral hoe ze leiding moeten geven aan interne processen, zoals het doorvoeren van een verandering. Maar van het primaire proces van de organisatie hebben ze vaak geen verstand.’
Vertrouwen van collega’s
‘Een goede leider valt daarnaast op doordat hij of zij door collega’s als belangrijk en onmisbaar wordt gezien. Anderen hebben vertrouwen in deze persoon en kijken naar diegene als het moeilijk wordt’, vertelt Peters. ‘Goede leiders zijn meestal niet degenen die altijd op de voorgrond treden of het hoogste woord voeren. Het zijn de aardige mensen die anderen helpen en het beste uit hun collega’s halen. Deze mensen snappen ook dat geen enkele medewerker hetzelfde is en iedereen een individuele aanpak nodig heeft.
Daarvoor zijn er meer soft skills nodig dan vroeger, en die zijn lastiger te meten. ‘Het vereist dat je eerst goed onderzoekt hoe mensen in elkaar zitten, daar heb je allerlei tests en assessments voor. Een leider heeft in deze tijd eigenlijk een veel breder pakket aan kwaliteiten nodig. En hoewel management een heel apart vak is geworden, ben ik ervan overtuigd dat een goede manager geen businessschool nodig heeft.’
Golfsurfer
Voorheen was het voldoende als de baas inhoudelijk sterk was, dat anderen van diegene konden leren en dat deze persoon het werk kon checken. ‘Het was de leeuw op de rots waar iedereen tegenop keek’, zegt Peters. ‘Nu is een goede leider de golfsurfer die flexibel op de plank staat en dealt met onverwachte omstandigheden. De surfer accepteert dat hij of zij geen invloed heeft op het getij, de stroming of de weersomstandigheden.’
Zo is het volgens Peters tegenwoordig ook met leidinggeven: ‘In deze onvoorspelbare tijd moet je als leider kunnen accepteren dat dingen soms niet lopen zoals gepland. Flexibiliteit is essentieel, je moet het leuk vinden dat dingen soms anders lopen dan gedacht.’ Een natuurlijke leider is volgens Peters daarnaast in het bezit van een ondernemende geest. Iemand die het avontuur opzoekt en maatschappelijk betrokken en bevlogen is.
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op 26 juli 2019
