Het geven van een overtuigende presentatie aan mensen met een andere culturele achtergrond is zo eenvoudig niet. Dat bewijst de internationale politiek ons elke dag, stelt Podiumauteur Marianne Mol.
Begin oktober werd in Brussel een EU Top gehouden over het gemeenschappelijke toezicht op banken in de eurozone. Angela Merkel benadrukte het belang van “Kwaliteit vòòr snelheid” in reactie op François Hollande’s wens om zo snel mogelijk van start te gaan met het monitoren. Hoorden wij hier Merkel’s persoonlijke voorkeur voor een goed doordacht monitoringsysteem, in reactie op de bij Hollande’s bespeurde individuele haast?
Twee contrasterende culturen
Als interculturalist is dit naar mijn mening geen voorbeeld van twee verschillende persoonlijke voorkeuren. Ik denk dat bovenstaande situatie een voorbeeld is van een treffen van twee contrasterende culturen. Wereldwijd worden de Duitsers, terecht, geprezen om hun liefde voor “grűndlichkeit”. Deze grondigheid kan daarentegen leiden tot een bepaalde conservativiteit.
De Franse republiek bestaat dankzij een revolutie die plaatsvond in de 18e eeuw. Een revolutie is een uitbarsting van driftige, krachtige energie die lijnrecht staat tegenover een weloverwogen, stap-voor-stap verandering. Historische gebeurtenissen van de omvang van de Franse revolutie drukken een duidelijk stempel op de cultuur van een land. (Alhoewel we ons natuurlijk ook af kunnen vragen of dergelijke gebeurtenissen juist plaats hebben dankzij de cultuur van dit land).
Wanneer je als manager de grens over gaat, word je gemakkelijk geconfronteerd met culturen die net zo contrasteren met de jouwe als de Duitse en de Franse in de beschreven situatie.
Managen over de grens
Als je voor je bedrijf de grens over gaat, betekent dit dat je je bedrijf gaat presenteren aan cliënten of andere managers die leven in een maatschappij met heel andere tradities, culturele do’s en don’ts en taboes dan de jouwe. Als je deze stap zet, heb je geen andere keus dan je inspanningen af te stemmen op de culturele patronen van je publiek. Gelet op de eerder beschreven situatie betekent dit dat je in je presentatie een andere aanpak zult moeten kiezen voor een Duitse manager of cliënt dan voor een Franse. Je zult je presentatie dus aan moeten passen aan de cultuur van je publiek.
Zoals voor elke presentatie geldt, geldt ook hier dat je kennis moet hebben van je publiek zodat je goed contact met hen kunt maken. Als je een duidelijk beeld hebt van je publiek is de kans groter dat je boodschap overkomt zoals jij die had bedoeld. Dat is vanzelfsprekend een van de belangrijkste stappen om zaken te kunnen doen of samen te werken. Presenteren aan een publiek met een andere culturele achtergrond vraagt om interculturele sensitiviteit. Als het je niet lukt om sensitiviteit te ontwikkelen voor andere culturen verlies je vroeg of laat waardevolle kansen om zaken te doen of ontstaan er problemen in je internationale team. Dat is zonde en onnodig.
Hoe maak je een presentatie cultuur-proof?
Er zijn veel aspecten waar je rekening mee moet houden als je gaat presenteren aan een cliënt of collega’s in het buitenland. Onderstaande aspecten zijn een goed uitgangspunt om een presentatie-op-maat te maken die past bij je publiek.
1. Culturen hebben een verschillend perspectief op tijd
Wees je ervan bewust dat verschillende culturen een verschillend perspectief op het begrip “tijd” hebben. Zoek uit of bij deze specifieke prospect of dit bedrijfsonderdeel vergaderingen stipt op tijd beginnen of dat de aanvangstijd meer een richtlijn is. Als het laatste het geval is, plan dan extra tijd in. Als je cliënt gewend is op tijd te beginnen, zorg er dan voor dat je ruim op tijd arriveert en dat je voldoende tijd hebt om je technische hulpmiddelen te testen. Er zijn landen waar één minuut te laat beginnen de wenkbrauwen doet fronsen. Het zou zonde zijn om al met een geïrriteerd publiek van start te gaan. Dat maakt het natuurlijk lastiger om effectief contact met hen te leggen
2. Kies voor eenvoudige taal
Vermijd hippe gezegdes omdat deze vaak onbegrijpelijk zijn voor non-native speakers. Daarbij komt nog dat jijzelf vermoedelijk ook een non-native speaker bent. Hippe taal veroudert snel, waardoor de kans bestaat dat je feitelijk ouderwetse uitdrukkingen gebruikt, zoals bijvoorbeeld ons “mieters”.
De kans is groot dat je in het Engels presenteert. Hou er dan rekening mee dat er in de US en in de UK heel verschillend Engels gesproken wordt en dat dezelfde uitdrukkingen iets heel anders kunnen betekenen. Voorbeeld: “to table a subject” betekent in de US dat iets niet besproken wordt, terwijl ditzelfde in de UK betekent dat er iets nieuws aan de discussie toegevoegd wordt. Een interessant boekje voor Nederlanders die (regelmatig) Engels moeten spreken is “Native English for Nederlanders” van Ronald van de Krol. In dit boekje bespreekt de schrijver de voor Nederlanders specifieke valkuilen in het Engels.
3. Begrijp goed aan welke informative je publiek behoefte heeft
Zorg dat je goed inzicht krijgt in wat je publiek precies aan informatie nodig heeft om te beslissen of zij zaken met jouw bedrijf willen doen of aan jouw plan mee willen werken. Heb je te maken met mensen die hun blik richten op de lange termijn? Dan is de kans aanwezig dat ze geïnteresseerd zijn in cijfermateriaal dat op de toekomst gericht is. Aan de andere kant bestaan er ook mensen die een duidelijk beeld willen krijgen van je kwalificaties, bekwaamheden en je ervaring. Vraag jezelf altijd af of je publiek feiten en statistische informatie in een flitsende visuele powerpoint gepresenteerd wil krijgen, of dat een persoonlijke, mondelinge aanpak beter aansluiting vindt.
4. Stijl: snel en flitsend of veel achtergrondinformatie
De stijl van je presentatie moet afhangen van wat het best past bij je publiek. Een presentatie met een hoog tempo die snel tot de kern van de zaak komt, zoals dat goed aansluit bij Noord-Amerikanen? Of moet er veel tijd en aandacht zijn voor achtergrondinformatie, zoals dat in het algemeen in Duitsland gewaardeerd wordt? Spreek je naar een punt toe, of spreek je vanuit een specifiek punt? Als je presenteert aan een publiek uit Groot-Brittannië verwerk dan veel anekdotes in je verhaal. In het algemeen houden de Britten van een goed verhaal, wat jou helpt om aansluiting bij hen te vinden.
5. Vermijd obscene gebaren
En natuurlijk moet je ook denken aan lichaamstaal. Sommige valkuilen kunnen eenvoudigweg voorkomen worden door te checken welke gebaren als beledigend of obsceen ervaren worden. Voorbeeld: het handgebaar dat “ok” betekent tijdens het duiken, is een obsceen gebaar in Zuid-Amerika. Het gebaar dat ik persoonlijk gebruik om het getal “twee” aan te duiden, wordt als beledigend ervaren in de UK, daar moet ik dus goed op letten als ik Het Kanaal oversteek.
Goede voorbereiding
Het beste advies dat ik je kan geven over presenteren over de grenzen heen, is contact leggen met iemand die de culturele achtergrond van je publiek terdege kent. Zo iemand herkent de valkuilen en mogelijke gevoeligheden in je presentatie waar jijzelf geen kennis van hebt. Neem daarom meer dan voldoende tijd om je presentatie grondig voor te bereiden en investeer (tijd en geld) in gedegen onderzoek. Je wilt tenslotte niet herinnerd worden om een blunder zoals Schweppes die in Italië maakte door Schweppes Tonic Water te vertalen in “Schweppes Toilet Water”, toch?
Eerdere bijdrage:
Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Marianne Mol, oprichter van Munro Coaching & Training. Marianne Mol publiceerde eerder een Engelstalig artikel met vergelijkbare inhoud op Whiteboardmag.com
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium.'
