Thomas Erikson: ‘Tegenslag? Stop met anderen de schuld te geven’

Thomas Erikson is deze week op tournee in Nederland en Vlaanderen om de net verschenen Nederlandse vertaling van zijn boek Omringd door tegenslag te promoten. Dat is alvast een heel andere insteek voor de Zweedse bestsellerauteur. Zijn vorige boeken gingen namelijk over je omringen met idioten, slechte bazen, narcisten en psychopaten.

Wat inspireerde je om een boek over tegenslag te schrijven?

Thomas Erikson: ‘Iedereen worstelt met tegenslagen. Zelf ben ik redelijk succesvol, maar natuurlijk krijg ik nog te maken met tegenslagen. Tegenslagen horen bij het leven. Dat is een cliché, maar het lijkt wel alsof we het bestaan ervan van steeds meer gaan negeren.’

‘Mensen zeggen dat ze altijd gelukkig willen zijn. Het is prima om daarnaar te streven, maar dat zal niet gebeuren. Je zal een tijdje gelukkig zijn, en je dan een tijdje ellendig voelen, zo gaat dat nu eenmaal. Ik wilde mijn visie geven op het feit dat je tegenslag moet accepteren, dat je een manier moet vinden om ermee om te gaan. Als je dat doet, dan kan het leven fantastisch zijn.’

Wat is het grootste probleem dat je wil tackelen met dit boek?

‘Je verantwoordelijkheid nemen is alvast een belangrijk onderdeel. Voor jezelf dan, niet voor anderen, met uitzondering van je kinderen. Iedereen weet dit wel, mensen begrijpen dit ook, maar het vervolgens echt doen is zwaar.’

‘Het is heel moeilijk om te accepteren dat je verantwoordelijk bent voor alles wat je doet, maar ook voor alles wat je niet doet. Dat laatste vergeten we nog weleens. Als je niet naar de kroeg gaat op zondagavond, is dat goed. Als je niet naar een vergadering op je werk gaat op maandagmorgen, is dat niet goed.’

Ik neem afstand van negatieve commentaren, omdat ik daar toch niets aan kan doen

‘Je bent bovendien ook verantwoordelijk voor je reactie op tegenslagen. Als je negatieve feedback krijgt en je denkt dat die oneerlijk is, dan kan je die langs je heen laten glijden of ervan in de put raken. Ook dat is jouw verantwoordelijkheid.’

‘Als mensen mij een idioot vinden of een slechte schrijver, dan ben ik daar ook niet blij mee. Ik moet dat accepteren, dat gebeurt nu eenmaal op de planeet waar we leven. Het gaat om een bepaalde houding vinden, om de manier waarop je hier tegenaan kijkt. Ik neem bijvoorbeeld afstand van negatieve commentaren, omdat ik daar toch niets aan kan doen.’

Je hebt een flinke lijst van je eigen tegenslagen gedeeld in je boek.

‘Als ik over tegenslagen schrijf, dan moet ik eerlijk zijn. De waarheid kan hard zijn en pijnlijk, maar de waarheid heeft ook waarde. Daarom ben ik er zo open over. Als ik mijn eigen tegenslagen kan delen, dan inspireer ik anderen misschien om daar ook over te praten.’

Ja, ik had een rotbaan, maar dat is veel minder erg dan aan het sterfbed zitten van mijn moeder

‘Ja, ik had een rotbaan, ik heb mezelf voor gek gezet in mijn eerste managementfunctie, ik heb veel auto-ongelukken gehad. Dat zijn tegenslagen, maar dat is al veel minder erg dan aan het sterfbed zitten van mijn moeder.’

‘De dood van mijn moeder was het ergste dat ik ooit heb meegemaakt. Dan zeur je niet over een bus die vijf minuten te laat is. Je moet tegenslagen ook in perspectief kunnen zien.’

Het lijkt er steeds meer op dat je verantwoordelijkheid nemen, zelfs als je betrapt bent, vandaag de dag eerder iets voor losers is.

‘Het is controversieel om dat zo te zeggen, maar er zit wel een kern van waarheid in. Het is gemakkelijker om met de vinger te wijzen naar anderen. Het is de maatschappij, het bedrijfsleven, het kapitalisme, het socialisme, of andere -ismes.’

‘Als je anderen de schuld kan geven, hoef je immers zelf niets te doen. Het is jouw schuld niet, het is de fout van iemand anders. Blijf maar lekker zitten nietsdoen, maar uiteindelijk voel je je ellendig.’

Lees ook: Zo ga je om met andere kleuren op je werk

‘Jonge mensen wordt vandaag ook geleerd dat ze gewoon zoals ze zijn al fantastisch zijn. Je bent super, mooi, geweldig en de wereld is dat niet. Maar ook hier geldt, als je succesvol wil zijn moet je ervoor werken. Je kan niet op anderen rekenen om succesvol te zijn.’

‘Als jongeren niet voor succes willen werken, dan zien ze natuurlijk wel andere succesvolle mensen. Ze willen die naar beneden trekken, vooral als het gaat om mensen die dichtbij ze staan.’

Al deze succesvolle mensen hebben ervoor gewerkt, het zijn echt niet allemaal erfgenamen

‘Ik heb een jonge gast van twintig jaar gecoacht, die ondernemer wilde worden. Hij had heel veel goede ideeën, maar zijn familie en vrienden reageerden daar negatief op. Doe het niet, doe het rustig aan. Dat is een logische reactie, want als zij straks jouw succes gaan moeten vergelijken met hun ellendige leventje, dan pakt dat niet goed voor ze uit natuurlijk.’

Op sociale media wordt ook veel vergeleken.

‘Ik ben niet tegen sociale media, maar ik ben er wel bezorgd over. Ik gebruik die platforms zelf ook, maar er zijn wel risico’s. Toen ik klein was, keken we naar de buren. De buurman had een Mercedes, mijn vader had een Ford.’

‘De buurman leek dus succesvoller, maar je vergeleek jezelf alleen met de buurman. Je kon bovendien nog aan hem vragen hoe hij dat had gedaan, en dan zou hij je kunnen vertellen dat hij een nieuw bedrijf was gestart.’

‘Vandaag kan je jezelf vergelijken met de besten op de hele planeet. Je ziet de sterren rijden met Lamborghini’s en vliegen met privéjets. Natuurlijk kan je daar depressief van worden. Als je een jaloers type bent, dan reageer je daar heftig op. Maar plaats dit in perspectief alsjeblieft.’

Als je denkt dat het leven eerlijk is, dan verlies je. Naïef zijn is geen deugd hoor.

‘Al deze mensen hebben ervoor gewerkt, het zijn echt niet allemaal erfgenamen. Als je er zelf voor werkt, dan vergroot je je eigen mogelijkheden om succesvol te worden. Jongeren weten dat ook wel, maar ze vinden het niet eerlijk. Ja, wat is eerlijk.’

‘Als je denkt dat het leven eerlijk is, dan verlies je. Naïef zijn is geen deugd hoor. Het is geen zegen, maar een vloek. Ik had echt gehoopt dat mijn moeder gelijk had, dat ik alles kon worden wat ik wilde worden. Nee, dat kon ik niet.’

‘Ik ben te klein om basketbalspeler te worden en te groot voor Formule-1 rijder. Ik kan niet alles worden, maar er is wel veel mogelijk als ik me ervoor inzet. Dus stop met klagen, stop met andere mensen de schuld te geven en neem je verantwoordelijkheid. Daar komt het op neer.’

Dat klinkt gemakkelijker dan het is.

‘Een boek lezen of een cursus volgen, is echt niet genoeg. Je kan op YouTube vinden hoe je een kop thee maakt en hoe je raketten bouwt. Wat je weet en wat je begrijpt, gaat je ook niet helpen. Het enige wat je vooruithelpt, is wat je doet. Maar het ook effectief doen, dat is de uitdaging.’

‘En dan nog de juiste dingen gaan doen, dat is pas moeilijk. De meeste mensen haten dat, maar de succesvolle mensen doen het gewoon. Ze vinden een manier om zichzelf te motiveren, om zichzelf te pushen. Ook zij moeten zich soms forceren om dingen te doen die ze haten, maar ze doen het, omdat ze weten dat het de weg naar succes is.’

Lees ook: Zo gaat Mo Gawdat (ex-Google) om met tegenslag

Wat zijn succesvolle mensen voor jou?

‘Succes kan alles zijn, het kan financiële onafhankelijkheid zijn, meedoen aan de Olympische Spelen, de beste ouder of vriend zijn van de wereld, de hongersnood bestrijden in Afrika, oorlogsslachtoffers verzorgen in Oekraïne… ‘

‘Veel mensen denken dat succes alleen over geld gaat. De meeste mensen worden niet gedreven door geld. Ze nemen het wel aan, maar geld is niet hun drijvende kracht. Succes is doen waar je gelukkig van wordt, het leven leiden waar je energie van krijgt, zodat je elke morgen uit je bed kan springen om te gaan doen wat je graag doet.’

Je zal het gemiddelde worden van de vijf mensen met wie je de meeste tijd doorbrengt

Hoe belangrijk zijn succesvolle mensen om je heen?

‘Ik heb het de Amerikaanse spreker Jim Rohn nog horen zeggen: je zal het gemiddelde worden van de vijf mensen met wie je de meeste tijd doorbrengt. Dat is wel een beetje waar. Als je alleen maar omgaat met negatieve mensen, dan word je zelf ook negatief. Als je met positieve mensen omgaat, word je positief. Zo werkt het gewoon.’

Verwijder toxische mensen uit je leven, zelfs als het familie is, schrijf je.

‘Dat is inderdaad nog het allermoeilijkste. Ik werkte vijftien jaar geleden als coach met een man die toevallig ook Thomas heette. Hij was gestopt met praten met zijn ouders. Hij had er zelfs geen relatie meer mee.’

‘Ik heb geweldige ouders gehad, dus ik vroeg me af hoe hij dat kon doen. Hij zei dat ze hem steeds naar beneden haalden, dat ze alleen maar klaagden over hem, dat ze alleen negatieve feedback gaven, hij werd er depressief van. Hij wilde dat niet meer.’

‘Ik dacht dat hij gek was. Maar nu ik ouder ben, begrijp ik de positie waarin hij zich bevond. Waarom mensen aan zo’n relatie toch een einde willen maken. Het blijft triest, want het kan je beste vriend zijn, je partner, je moeder, je kind, maar ik begrijp waarom het gebeurt.’

We moeten stoppen met dat hersenloze scrollen op onze smartphones

‘Je bent ook niet verantwoordelijk voor hen, je bent verantwoordelijk voor jou. Je wil niet op je tachtigste terugkijken op alle verkeerde beslissingen die je hebt genomen. Ik geloof echt niet in reïncarnatie of een leven na de dood.’

‘Je leeft maar één keer, je krijgt maar één kans. Daarom zijn we het aan onszelf verplicht om het beste voor onszelf doen, zonder dat we daarbij in de narcistische hoek terechtkomen. Investeren in jezelf en jezelf gelukkig maken, betekent namelijk ook dat je anderen beter behandelt. ‘

‘Als je jezelf goed voelt, behandel je mensen ook eerlijker en met respect. En dat krijg je ook weer terug van de mensen. Maar het begint allemaal met jou. Het klinkt nog altijd als een cliché, dat begrijp ik, maar het start echt met jou.’

Lees ook: Hoe Allegra van Hövell-Patrizi (Aegon) de juiste balans vond na tegenslag

Wat moeten we vanaf morgen anders doen?

‘We moeten stoppen met dat hersenloze scrollen op onze smartphones. Leg dat rotding weg en kijk om je heen. Wat is er gaande rondom jou en in de wereld? Wat doe je zelf? Ben je op de goede of op de slechte weg?’

‘Neem meer bewuste beslissingen in plaats van als een schaap de dagelijkse routine te volgen. Start met zelfbewuster te worden en maak je vervolgens bewuster van je omgeving. Zorg ervoor dat je het leuk vindt wat je ziet. Is dat niet zo, neem dan je verantwoordelijkheid en doe er iets aan.’