Oordeelvrij luisteren. Veel managers lukt dat niet. Podiumauteur Marjan Haselhoff geeft tips om je team echt te leren begrijpen.
Hoe luister jij naar de mensen in je team? Heb je wel eens de neiging tijdens een gesprek snel te oordelen over wat de ander zegt of doet? En heb je ook wel eens de drang eerst zelf begrepen te worden voordat je in de luisterstand gaat?
Het is een grote valkuil van veel mensen, en dus ook van menig leidinggevende, om eerst zelf begrepen te worden (door te gaan zenden) en pas daarna te gaan luisteren naar een ander. Terwijl luisteren juist één van de meest cruciale succesfactoren van een effectieve leidinggevende is.
60.000 gedachten per dag
Hoe kan het dat echt luisteren zo moeilijk is? Omdat we zo druk zijn met onszelf. Bijna niemand zal dit snel toegeven, maar onbewust speelt dit veel meer mee dan we denken. Over het algemeen zijn wij als mensen meer met ons zelf bezig, onze eigen problemen en uitdagingen, dan dat we werkelijk aandacht hebben voor anderen.
Onze mind is namelijk een continue babbelbox die zich voortdurend zorgen maakt over van alles en nog wat om ons heen; ‘doe ik mijn werk wel goed, maak ik geen fouten, vinden ze me wel aardig, haal ik mijn resultaten wel, ben ik niet te dom, zeg ik wel de juiste dingen, ben ik niet te dik, dun, lang, klein, lelijk, heb ik de juiste kleren aan, etc.’ (deze lijst is werkelijk onuitputtelijk).
Elke dag hebben we 60.000 gedachten die ons onbewust bezig houden en er voor zorgen dat we voornamelijk onze aandacht op onszelf richten. Het paradoxale is dat de meeste mensen zich onbewust enorm druk maken wat de ander van hen vindt, terwijl uiteindelijk bijna iedereen vooral met zichzelf bezig is.
Luisteren in plaats van zenden
Echt luisteren vergt de vaardigheid om die babbelbox stil te zetten. Als je in gesprek bent met een medewerker gaat die babbelbox onbewust door. Daar hoef je niets voor te doen. Je moet echter wel ongelofelijk veel moeite doen die gedachten stop te zetten. En daar zit de crux. Het stopzetten van al die gedachten vraagt erg veel bewustzijn van jou als manager over je eigen gedrag. Helaas ontberen veel mensen deze broodnodige reflectie op zichzelf.
Voordat je het weet beland je namelijk in de situatie zoals in dit voorbeeld: Miriam is in gesprek met haar medewerker John. Ze is niet tevreden over zijn functioneren. Hij heeft ruzie met een andere collega en dat lossen ze naar haar idee niet goed op. Miriam zit tijdens een gesprek met John in de zendstand. Ze vertelt dat ze niet blij is met de situatie, en dat hij zijn problemen beter moet oplossen. Ze oordeelt over de situatie; ‘hij moet niet zo kinderachtig doen, hij kan zich toch wel even over zo’n ruzie heen zetten, hij zou een voorbeeld moeten nemen aan Claudia, die werkt zo hard.’ John zit erbij, hoort dit aan, probeert zich af en toe te verdedigen, maar merkt dat Miriam nergens op reageert. Hij komt er niet tussen, doet uiteindelijk net alsof hij het met haar eens is, en wacht het moment af dat hij weer kan vertrekken.
Babbelbox stilzetten
Uiteraard is dit zenden verre van effectief. Je medewerker voelt zich niet gehoord, niet begrepen, haakt af en raakt niet gemotiveerd. Het enige dat je medewerker wil is dat jij luistert. Net zoals jij het waarschijnlijk fijn vindt als jouw manager naar jouw luistert. En niet bij voorbaat alles invult en oplossingen over jou heen stort.
De uitdaging om echt te luisteren is het stilzetten van die babbelbox. Maar hoe doe je dat? Door je ten eerste bewust te worden van je eigen gedachten tijdens een gesprek. Weet waar je met je aandacht zit. Dit doe je door van een afstand naar jezelf te luisteren en/of te kijken. Je neemt jezelf als het ware waar. Als je dat doet, merk je vanzelf waar je gedachten zitten. Zit je bij je eigen gedachten? Breng je aandacht dan naar de ander. Aandacht kun je namelijk sturen. Wanneer je aandacht helemaal op de ander is gericht, ben je weg bij jezelf en kun je oordeelvrij luisteren.
Oordeelvrij luisteren
Echt luisteren geeft je van binnen rust en stilte. Dit is nodig om werkelijk te kunnen luisteren naar de ander. Pas dan hoor je wat de ander zegt en kun je de vragen gaan stellen die er echt toe doen. Het stappenplan om oordeelvrij te luisteren naar de ander:
- Bemerk tijdens een gesprek waar je gedachten zijn. Dit doe je door van een afstand jezelf waar te nemen.
- Wanneer je veel gedachten hebt, realiseer je dan dat je met je aandacht bij jezelf zit en niet bij de ander.
- Parkeer al je gedachten en richt je aandacht op de ander. Je aandacht kun je sturen door je ‘wil’ te gebruiken. Wij mensen hebben een wil gekregen die je kunt aanzetten om je doel te bereiken.
- Als het goed is voel je nu echte verbinding met de ander. Je bent rustig van binnen en stelt vragen die er toe doen.
Eerdere bijdragen:
- Laat je niet gek maken door je medewerkers
- Hoe overleef ik mezelf als manager?
- Ga de confrontatie met je werknemers aan
Over de auteur:
Podiumauteur Marjan Haselhoff van Buro Kracht helpt leidinggevenden om met minder moeite meer uit hun werk te halen en is auteur van het boek Hoe krijgen ze me zo gek
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
