DILEMMA Na een fraudemelding wil de directeur communicatie de misstand zelf naar buiten brengen, in de hoop een oncontroleerbare stroom slecht nieuws te vermijden. De rvb-leden, die in de zaak genoemd worden, willen hier echter niet aan, uit vrees voor reputatieschade. Wat te doen? Moet de communicatiedirecteur een rookgordijn optrekken? Of juist zelf als klokkenluider optreden?
Hein Knaapen directeur human resources KPN
“De communicatiedirecteur houdt er opvattingen van mooie snit op na. Relevant is of zijn waarneming van de gebeurtenissen misschien hierdoor gekleurd is. Weet hij zeker dat de problemen in de doofpot zijn gestopt? Heeft hij goed onderzocht waarom de raad van bestuur er niet aan wil om nu naar buiten te gaan? Of zijn er misschien gedeelde doelstellingen te vinden bij hemzelf en de rvb (zoals reputatiebehoud voor het bedrijf), maar is er alleen een meningsverschil over de wegen daarnaartoe?
Het kan natuurlijk zo zijn dat de communicatiedirecteur het scherp ziet en volledig gelijk heeft, maar ik raad hem toch aan deze vragen eerst in alle rust te beantwoorden. Deze communicatiedirecteur kan anders zomaar in zijn eigen valkuil trappen. Principes en integriteit zijn goed en hard nodig. Maar uiteindelijk is het zo dat je, als je iets eenmaal als principiële kwestie benoemt, zelf minder bewegingsruimte overhebt. Mentaal, maar ook in je vermogen andere inzichten op hun waarde te beoordelen. Ik raad deze communicatiedirecteur daarom aan eerst voor zichzelf helder te hebben of hij de situatie goed inschat en of er echt sprake is van strijd met zijn principes.”
Jeroen van Seeters directeur Hill&Knowlton
“Vertrouwen is in deze situatie het belangrijkst. Als vertrouwen ontbreekt, blijft het lastig. Er is een aantal opties. Eén daarvan is het aantrekken van een externe adviseur. Juist een buitenstaander kan vaak wel overtuigen, zelfs als zijn boodschap hetzelfde is als die van u. In de regel ben ik niet voor het adagium ‘Als je geschoren wordt, moet je stilzitten’. Een actieve houding geeft tenminste nog enige regie. Maar het is wel zo dat communicatiemensen nu eenmaal graag communiceren. Vaak is het echter beter te wachten tot meer duidelijk is.
Omdat het hier gaat om een zaak die de continuïteit van de onderneming raakt, is contact nodig met de raad van commissarissen. Ik raad de directeur communicatie aan dat niet achter de rug van de raad van bestuur om te doen. Hij moet wel zelf het memo opstellen, waarin het probleem en de dilemma’s geschetst worden. Alleen zo wordt hij waarschijnlijk ook bij het vervolg betrokken.
In mijn praktijk merk ik dat vaak het echte onderliggende probleem is hoe woorden te geven aan de situatie. De zorg vanuit de raad van bestuur is meestal de ‘uitlegbaarheid’ over de te volgen koers. Als de directeur, eventueel met externe steun, de woorden en het verhaal weet te vinden, lijkt de rest welhaast vanzelf te volgen.
Jaap Boonstra hoogleraar en voormalig rector van interuniversitair centrum SIOO
"Ik raad af om te snel de pers op te zoeken. Dan komt het gesprek over ethiek niet op gang en wordt herstel lastig. Dat gezegd zijnde: fraude kun je niet op zijn beloop laten. Op langere termijn bedreigt het de continuïteit van de organisatie. De ultieme vraag is: mijn besluit staat morgen in de krant, kan ik dan mijn mensen, familie, businesspartners en buren nog onder ogen komen? Zo nee, dan zit je aan de verkeerde kant van de streep.
In dit geval lijkt me het antwoord helder: zoek niet direct de pers op, maar neem eerst actie om de integriteit te herstellen. Ga in de raad van bestuur het gesprek aan. Een mogelijke oplossing is een ‘waarheidscommissie’, waar mensen hun verhaal kunnen doen zonder arbeidsrechtelijke consequenties. Dat maakt helder wat gebeurd is en schept ruimte voor acties om nieuwe kwesties te voorkomen.
Maar als de ultieme integriteitsvraag verschillend wordt beantwoord, dan scheiden de wegen natuurlijk wel. Dan kan de directeur altijd nog de beslissing nemen om naar buiten te treden. Maar doe dat dan wel in overleg met de raad van bestuur, het is een zwaar drukmiddel.”
Dit artikel is afkomstig uit MT magazine. bestel de nieuwste editie online.
