Haijtema was ervan overtuigd dat het leven maakbaar is, een kwestie van wilskracht en discipline. Er was een succesrecept te vinden als je maar hard genoeg zocht en je best deed. Leiderschap, geluk of gezondheid, het is allemaal een keuze. Tot ze zelf leiding moest geven, een hersenbloeding kreeg en twee jaar geleden de diagnose epilepsie. ‘Dan kom je er achter dat kennis geen wijsheid is en je maar over weinig zaken in dit leven werkelijk controle hebt. Dat was een harde confrontatie met de werkelijkheid.’
In haar boek Nooit meer een zelfhulpboek vertelt zij over de heftige gebeurtenissen in haar leven. Het is een grote les in nederigheid. ‘We stellen allemaal niet zo veel voor. Het leven is beperkt maakbaar. Ik voelde me ergens een soort heerser over het universum. Ik vond het belangrijk om status te hebben en grote namen te interviewen. De diagnose epilepsie maakte hier abrupt een eind aan. Ik was niet bijzonder. En niemand heeft ergens recht op. We moeten allemaal leren omgaan met verlies en verdriet. Daar beschermt niets en niemand je voor.’
Haijtema benadrukt dat ze niet het licht heeft gezien of nu anderen kan leren hoe zij beter met tegenslag om moeten gaan. ‘Ik wil nadrukkelijk geen adviezen geven. Daar heb je in Nederland al genoeg mensen voor. Ik hoop dat mensen zich kunnen herkennen in mijn worsteling. Dat ze zich realiseren dat iedereen het soms moeilijk heeft en iedereen op zijn manier zijn best doet.’
Ze ergert zich aan de tsunami van zelfhulpboeken die suggereert dat geluk of gezondheid maakbaar is. ‘Dat is te simpel. We hebben niet overal wat over te zeggen. Ik begrijp niet goed waarom er zoveel succesrecepten of succesverhalen worden gedeeld terwijl de werkelijkheid rauwer is. Veel boeken en tijdschriften serveren junkfood. Het is even lekker, maar het voedt niet.’
Heilige graal
Als journalist en later hoofdredacteur van Management Team las ze honderden boeken over leiderschap, interviewde ze goeroes en bezocht ze cursussen. ‘Ik was ervan overtuigd dat de heilige graal te vinden is. Nou, die is er niet. Ik weet heel veel over leiderschap, maar toen ik zelf leiding moest geven bleek de praktijk weerbarstig. Als je iets onder de knie wil krijgen moet je het doen. Het kost bloed, zweet en tranen om een vak te beheersen.’
Als voorbeeld noemt ze de drumlessen die ze sinds kort volgt. ‘Het heeft geen zin om boeken te lezen over drummen of video’s te kijken van drummers. Ik moet uren investeren om redelijk te kunnen drummen. En zelfs dan zal ik geen stadia uitverkopen. Maar wat maakt dat uit? Je bent nooit te oud om te leren. En dat is zeker niet makkelijk. Bijna alles wat de moeite waard is in het leven, heeft volgens mij tijd, geduld en aandacht nodig.’
‘Laat je alsjeblieft niets wijsmaken door goeroes of commerciële bedrijven die ons problemen aanpraten of zelfs creëren waar zij toevallig de oplossing voor hebben. Er wordt slim gebruik gemaakt van onze onzekerheid. En het is ergens te gek voor worden dat technologiebedrijven apps verkopen om meer mindful met technologie om te gaan. Een probleem creëren en dan een oplossing bieden.’
Alle lessen uit Nooit meer een zelfhulpboek lezen? Het boek is hier te bestellen.
