Je moet fans vrij laten om creatief te bewerken, zo wordt verteld. Maar hoe verdien je daaraan?
Je fans omarmen is iets waar alle goeroes vandaag de dag over schrijven. Je moet ze niet kort houden, maar juist vrij laten om jouw werk te 'remixen' en 'creëren'. Maar hoe verdien je hier nu aan als alles gratis online komt? Zeker als grote organisatie lijkt dat onbegonnen werk. Hasbro en Shapeways geven op dit gebied echter het goede voorbeeld.
Hasbro
Hasbro is één van 's wereld grootste fabrikanten van speelgoed en spellen. Het bedrijf heeft ruim 4 miljard dollar omzet en meer dan 5.000 mensen in dienst, dankzij bekende merken als Monopoly, Transformers en My Little Pony.
Hasbro weet als geen ander hoe belangrijk fans zijn. Maar het bedrijf weet ook dat zonder de merkrechten ze in no time failliet zijn omdat het dan ergens anders goedkoper wordt nagemaakt. Deze dunne scheidslijn tussen fans die kunst maken en inbreuk op merkrecht was altijd een pijnpunt voor de organisatie.
Shapeways
Shapeways, in deze rubriek al vaker besproken, is een 3D-printbedrijf waar je een heel productieproces kunt uitbesteden. Tegelijkertijd is Shapeways een winkel, waar kunstenaars hun producten aan iedereen kunnen aanbieden, die Shapeways vervolgens met de 3D printers maakt.
Spellen en speelgoed hebben fans en daar moet je blij mee zijn, zo weten ze ook bij Hasbro. Fan-art is tegenwoordig heel normaal. Daar waar vroeger sporadisch fan-art ook zichtbaar was voor meer dan de mensen die het maakten, is het nu een digitaal fenomeen. Van geremixte video's op Youtube tot allerlei kunstobjecten bij Shapeways.
Patent en merkrecht
Belangrijk om ons hierin te realiseren (zie ook mijn bijdrage hierover uit 2013) is dat patent- en merkrecht enkel geldt voor commerciële exploitatie, niet voor eigen gebruik. Dus als iemand zijn eigen 'My Little Pony' wil maken en enkel naar zichzelf laat opsturen mag dat en kan een bedrijf daar niets tegen doen. Het is natuurlijk wel van toepassing als een product waar patenten of merkrechten op rusten met winst wordt aangeboden.
My Little Pony
Op Shapeways wordt met grote regelmaat fan-art besteld door mensen die hun eigen versie van speelgoed maken. Opvallend veel My Little Pony's. Niets mis mee, maar een deel van deze fans begon dit ook commercieel te verkopen. Ze plaatsten hun versie van My Little Pony in Shapeways' winkel en zetten er een marge op.
Daar was men het bij Hasbro uiteraard niet mee eens en Shapeways verwijderde deze producten in eerste instantie. Tot het moment dat Hasbro zich realiseerde dat dit eigenlijk gratis werknemers waren. Ze maakten immers, zonder dat het Hasbro iets kostte, nieuwe versies van My Little Pony.
Verdienmodel
Het model dat Hasbro vervolgens met Shapeways koos is redelijk briljant. Hasbro laat de fans vrij om fan-art te maken. Daarbij zijn natuurlijk een paar strikte eisen aan de ontwerpen (bijvoorbeeld: geen genitaliën bij de paarden), maar verder mag een fan alle vormen maken die hij of zij wil.
De fan mag hier ook aan verdienen, maar Hasbro profiteert mee. Bij Shapeways kan een kunstenaar aangeven hoeveel marge hij of zij wil. Dus als een fan 10 euro per verkocht item wil verdienen en het item kost 10 euro om te maken komt het voor 20 euro op de site te staan.
De deal die Hasbro nu heeft is dat van alle My Little Pony-figuren die worden verkocht 25% van de marge van de kunstenaar naar de speelgoedfabrikant gaat. Dus als de fan weinig marge vraagt, krijgt Hasbro ook weinig marge. Wil de fan veel verdienen per verkocht item, verdient Hasbro evenredig mee.
Fans zijn 'in control'
Het geweldige aan dit model is dat de fans 'in control' zijn. Niet alleen qua design, maar ook qua prijs. Als Hasbro immers had besloten om een vaste opslag te vragen waren fans mogelijk zeer gefrustreerd geweest omdat de producten dus altijd te duur waren.
Op deze manier profiteert Hasbro gewoon naar rato mee van de fan-art. Een geweldig model, waarbij een win-win-situatie wordt gecreëerd. De fans mogen hun fan-art maken en verkopen en mogen dus verdienen aan het merk waar ze fan van zijn.
Hasbro profiteert ondertussen mee en heeft zeer tevreden fans. Een geweldig staaltje ondernemen in een digitale wereld met fysieke producten.
(Foto: Flickr / Gushi Soda)
