Fans aandeelhouder laten worden van je startup? Sharefunding maakt opmars in Nederland

Oscar Raaijmakers heeft een drukke tijd achter de rug. Zijn hard seltzer-merk Kugi heeft geld nodig om te groeien, dus klopte hij de afgelopen maanden aan bij zo’n tachtig venture capitalists, private-equitypartijen en angel investors. Bij de meesten kreeg hij, zoals dat gaat, nul op het rekest. Maar sommigen hapten toe.

Wat is sharefunding?

Zij wilden investeren en doen dat nu via een zogeheten sharefunding-model. Je verkoopt hierbij als startup een percentage van je aandelen aan fans en investeerders, die vanaf enkele honderden euro’s direct aandeelhouder kunnen worden.

Als er dividend te verdelen is, kunnen de kleine aandeelhouders meeprofiteren. Na twee jaar mogen ze hun aandeel weer doorverkopen. Wordt de startup dan hoger gewaardeerd door nieuwe geldschieters, dan gaat dat gepaard met winst.

Sharefunding, oftewel het verkopen van aandelen via een platform, is in de Angelsaksische wereld al jaren een begrip. Het Schotse biermerk Brewdog is misschien wel de vaandeldrager van deze financieringsvorm. Onder de noemer ‘equity for punks’ wist het tegendraadse bedrijf vanaf 2009 liefst 30,2 miljoen pond op te halen bij meer dan 73.000 kleine investeerders. 

Wind in de zeilen

Ook in Nederland heeft het fenomeen de wind in de zeilen. Afgelopen jaar werd er in ons land ruim 30 miljoen euro gecrowdfund met aandelen, meldt databureau Crowdfundingcijfers.nl. In 2020 ging dit nog om 7,8 miljoen euro. Het gros van de gehele crowdfundmarkt, in 2021 goed voor 730 miljoen euro, bestaat nog altijd uit leningen, maar de variant met aandelen maakt een bescheiden opmars.

Sharefunding is geen schuldfinanciering

Dat je als startup je geld niet terug hoeft te betalen, zoals dat bij leningen wel moet, sprak Raaijmakers van Kugi aan. ‘Het is geen schuldfinanciering, zoals bij converteerbare leningen. Je gaat hierbij dus geen lening aan waarbij je jaarlijks zo’n 4 à 5 procent rente moet uitbetalen aan een platform en de investeerders. Bovendien creëer je een mooie achterban van ambassadeurs die je bedrijf zullen ondersteunen.’

Kugi start volgende week zijn campagne om 300.000 euro op te halen, tegenover 10 procent van de aandelen. Volgend jaar hoopt het bedrijf nog eens 1 miljoen euro op deze manier binnen te harken. Vanaf 250 euro kunnen liefhebbers instappen. Al tweehonderd mensen, onder wie horecaondernemer Won Yip, hebben aangegeven in Raaijmakers’ campagne te investeren. 

Mondige aandeelhouders

Wie meer dan 40.000 euro in het laatje brengt, krijgt zelfs stemrecht in de startup. Vreest Raaijmakers niet voor mondige aandeelhouders? Welnee, zegt hij: ‘We vinden het juist wel mooi om extra mensen aan boord te hebben. Als zij zoveel investeren, zullen ze ook affiniteit met het product hebben.’

We zien liever niet meerdere kapiteins op hetzelfde schip

Stemrecht weggeven is overigens geen verplicht nummertje voor wie aan sharefunding doet. De sociale soepfabrikant Oma’s Soep begint komende week ook een sharefunding-campagne, maar geeft nieuwe aandeelhouders geen seat at the table. Alle beleggers zullen opgaan in een zogeheten stichting administratiekantoor (STAK), die vanuit één organisatie spreekt, zegt mede-oprichter Max Kranendijk. ‘We zien liever niet meerdere kapiteins op hetzelfde schip.’

Sharefunding ziet hij als een mooi alternatief voor angel investors. ‘Die zullen zich sneller met je bedrijf gaan bemoeien, terwijl je nu de vrijheid houdt.’

Dividend weggeven

Oma’s Soep hoopt 500.000 tot 1 miljoen euro op te halen bij kleine investeerders. Kranendijk verwacht dit jaar winst te maken, net zoals het bedrijf naar eigen zeggen de afgelopen twee jaar deed. De helft van deze winst vloeit naar een stichting die strijdt tegen eenzaamheid bij ouderen, het overige deel is bestemd voor investeringen en het uitkeren van dividend. Daar zullen de nieuwe investeerders volgens hem ook van kunnen profiteren. 

Maar goed, straks heeft Kranendijk een paar honderd kleine investeerders, die wel oren zullen hebben naar een jaarlijkse som geld op hun rekening. Wat als de ondernemer straks de druk voelt om kersverse aandeelhouders zoveel mogelijk dividend uit te keren? Dat geld kun je immers ook gebruiken om je bedrijf verder te laten groeien.

Kranendijk maakt zich hierover geen zorgen. ‘Investeerders zullen het belangrijk vinden dat je bedrijf meer waard wordt. Hun aandelen stijgen dan ook in waarde en leveren winst op bij een eventuele verkoop. Als er geherinvesteerd wordt, zullen zij dit begrijpen, denk ik.’

Pionierende platforms

Veel sharefunding-platforms telt ons land nog niet. Liefhebbers moeten het doen met een paar pionierende websites, waarvan Eyevestor de bekendste is. Hiermee doet Kugi dan ook zaken. 

Oma’s Soep koos voor een ander, nieuw platform, Broccoli geheten. De site lanceerde in april en rolde al twee succesvolle campagnes uit. Wijnmerk Neleman haalde er 1,5 miljoen euro op bij zo’n 4.400 investeerders. Yoghurtleverancier YB haalde er – tot dusver – bijna 9 ton op bij meer dan 600 beleggers. Al die kleine investeerders kunnen hun aandelen na twee jaar weer verhandelen op hetzelfde platform.

Sharefunding is aloud principe

Nieuw is het principe van sharefunding allerminst, denkt Wouter Hagoort, mede-oprichter van Broccoli. ‘In feite wordt het al gedaan sinds de oprichting van de VOC. Schippers liepen over de dam en zochten andere lieden om geld te verzamelen voor een nieuwe boot, waarmee ze naar de andere kant van de wereld konden varen.’

Beurshandelaren interesseert het niet waarin ze investeren. Waarom zou je anders in Shell beleggen?

Even later ontstond de aandelenbeurs, doceert Hagoort. ‘Maar de meeste beurshandelaren hebben tegenwoordig weinig affiniteit met de merken waarin ze beleggen. Je hebt Tesla-fans die aandelen kopen van hun favoriete automerk, maar voor het overgrote deel is het gewoon flitshandel. Het interesseert mensen niet waarin ze investeren. Waarom zou je anders in Shell beleggen? Wij proberen het om te draaien, door mensen aandeelhouder te laten worden van de merken waarmee zij zich identificeren.’

Via een platform aandelen uitgeven is wel iets van de laatste jaren, denkt Hagoort. ‘Wil je iemand als aandeelhouder laten toetreden tot je bedrijf, dan moet je naar de notaris. Dat kost minimaal 500 euro en duurt twee tot drie weken. Wij kunnen dit sneller doen door aandelen te certificeren en onder te brengen in een STAK of coöperatie. Daardoor wordt de overdracht van certificaten van aandelen onderhands mogelijk, zoals men dat noemt.’

Een groot voordeel van sharefunding is wat Hagoort het ‘marketingelement’ noemt. De kleine beleggers worden niet zelden, om Kugi-ondernemer Raaijmakers nog eens te citeren, ‘ambassadeurs’. Hagoort deed er een onderzoek naar bij wijnmerk Neleman. ’22 procent van hun online omzet blijkt bij hun 4.400 mede-eigenaren vandaan te komen, terwijl ze tienduizenden klanten hebben. Dat betekent dat deze mede-eigenaren gemiddeld het meest besteden, de hoogste retentie hebben en bijvoorbeeld het vaakst meedoen aan member-get-member-acties.’ 

Geen criminelen als aandeelhouders

Hoe voorkom je echter dat criminelen een aandeel in je bedrijf nemen? Ook daar heeft Hagoort over nagedacht. Wie zich bij zijn site als investeerder aanmeldt, moet zijn of haar persoonsgegevens uploaden. ‘Die gaan door een systeem met de grootste sanctielijsten ter wereld, waarop wij zijn geabonneerd. Bij criminelen gaan alle alarmbellen af.’

Ook als startup of scaleup kom je niet zomaar binnen op het platform van Hagoort. Er is een deurbeleid, legt de ondernemer uit. Een team van experts beoordeelt allereerst of de propositie van de startup goed genoeg is. Ook kijken zij naar impactfactoren. Is een bedrijf bijvoorbeeld B Corp-gecertificeerd? Hoe gaat het om met werknemers? 

Daarnaast doet Broccoli een boekenonderzoek en duiken ze de jaarrekeningen in. Voldoet een startup, dan mag zo’n bedrijf tegen betaling een campagne via Hagoorts platform doen. ‘Zo’n betaling dekt de transactie-, bewaar- en softwarekosten.’

Vooral voor consumentenproducten

Sharefunding is niet voor alle startups de ideale financieringswijze, meent Thomas Mensink. Hij is startup-analist bij Golden Egg Check en mede-auteur van het dit jaar verschenen boek Startup Funding. ‘Je moet particulieren overtuigen om in je bedrijf te investeren. Dat gaat gemakkelijker als je een consumentenproduct hebt dan wanneer je met complexe deeptech-dingen bezig bent.’

Voor startups met een consumentenproduct, zoals Kugi en Oma’s Soep, kan sharefunding een uitweg zijn, denkt Mensink. ‘Voor startups met zakelijke of softwareproducten heb je in Nederland genoeg vc’s, maar voor startups met een consumentenproduct heb je er maar weinig. Al helemaal als je bedrijf nog in de vroege fase zit.’

Zelf waardering bepalen

Wel ziet Mensink uitdagingen bij sharefunding. Bij het uitgeven van een converteerbare lening hoef je nog geen waardering op te geven. Die komt er pas als je in een vervolgronde met een professionele durfinvesteerder zaken gaat doen. Je huidige beleggers kunnen hun leningen dan eventueel tot aandelen converteren. Geef je direct al aandelen uit, zoals bij sharefunding, dan heb je wél een waardering nodig. Beleggers moeten immers weten waar ze financieel aan toe zijn.

Lees ook: Zo bepaal je de waardering van je startup

Zowel voor beleggers als startups liggen er uitdagingen in die vroege waardering, denkt Mensink. Allereerst de beleggers. ‘Een durfinvesteerder kan zo’n waardering met een professionele blik beoordelen, maar voor het grote publiek is zoiets ingewikkeld. Ik heb het idee dat dit type belegger eerder emotioneel dan rationeel handelt. Ze investeren vooral omdat het een cool bedrijf is, maar of het economisch altijd even verstandig is, is de vraag.’

Te hoge of lage waardering

Dan de startups zelf. Als zij los van een professionele investeerder een waardering moeten opgeven, kan dat ook uitdagingen opleveren. ‘Ik zie geregeld dat startups voor een best hoge waardering kiezen’, zegt Mensink. ‘Het risico is dan dat je in vervolgrondes klem komt te zitten. Nieuwe investeerders kunnen de waardering te hoog vinden en besluiten niet te investeren.’

Tegelijkertijd schuilen er risico’s in het opstellen van een te lage waardering, denkt Mensink. ‘Stel dat je al heel veel verwatert en met sharefunding in je vroege fase al 20 procent van je aandelen weggeeft. Sommige vervolginvesteerders, of dat nu angels of vc’s zijn, zullen daar kritisch op zijn. Zij zien doorgaans liever dat de oprichters niet te veel aandelen in de beginfase kwijtraken. Bij een vervolgronde moet je immers opnieuw verwateren.’

Underpromise en overdeliver. Dan heb je meer kans op vervolgfinanciering.

Broccoli-ondernemer Hagoort erkent deze uitdagingen. ‘Als je waardering te hoog is, verplicht je jezelf tot een erg ambitieuze businesscase, die je mogelijk niet gaat halen’, zegt de ondernemer. ‘In feite heb je dan een rukverhaal met een te hoog gewaardeerd bedrijf.’

‘Wij zeggen daarom: underpromise en overdeliver. Dan heb je meer kans op vervolgfinanciering. Je krijgt dan niet heel veel van een beetje, maar een beetje van heel veel. Dat is ook eerlijker, want je doet het niet alleen voor jezelf, maar voor alle aandeelhouders.’

Lees meer over startups en investeerders:

• Wanneer kun je als startup het beste je investering naar buiten brengen?
• 4 redenen om medewerkers te belonen met aandelen
• Deze 11 angel-investeerders maken van Nederlandse startups wereldspelers
• Bootstrappen: de ultieme checklist voor groeien zonder extern kapitaal