Het is een gevoel wat steeds meer bij werkgevers en leidinggevenden speelt: werknemers moeten meer de verantwoordelijkheid hebben.
De reden erachter? Onderzoek na onderzoek toont aan dat het gevoel van verantwoordelijkheid en eigenaarschap zorgt voor meer gemotiveerde mensen. Logisch natuurlijk, je zorgt veel liever voor je eigen kat dan voor die van een willekeurige vreemde.
Maar de manier waarop er pogingen worden gedaan om de verantwoordelijkheid meer bij de mensen te krijgen, daar mist een nuance. Verantwoordelijkheid aan mensen geven werkt namelijk voor geen ene meter. Gelukkig is er een betere manier.
Verantwoordelijkheid geven
Ik sprak laatst een directeur die altijd de verkoop deed. Tot hij vond dat het bedrijf nu toch wat groot werd en bedacht dat de organisatie niet van hem afhankelijk zou moeten zijn. Prima gedachte.
Hij bedacht dat hij de verkoop-verantwoordelijkheden zou geven aan verschillende mensen in zijn bedrijf. Dat zouden ze vast leuk vinden. Hij gaf het wat tijd. Maar na een aantal maanden concludeerde hij dat het niet werkte. Z’n mensen konden de verantwoordelijkheid niet aan. Hij pakte het boos terug: ‘Dan geef ik verantwoordelijkheid en dan pakken ze hem niet!’
Wat de meeste leidinggevenden doen, met de beste intenties, is de verantwoordelijkheid geven aan hun werknemers. De reden dat het niet werkt is dat het niet te onderscheiden is van een opdracht geven.
Ja, de mensen krijgen daarmee verantwoordelijkheid, maar ze voelen zich niet écht verantwoordelijk. Het is immers de opdracht van iemand anders. Wat er dan gebeurt is dat de werknemer het half doet, verkeerd doet (en daarmee pakt de leidinggevende het vaak terug), het vergeet of voor zich uitschuift.
Vanuit de leidinggevende ongelofelijk frustrerend natuurlijk.
Waarom werkt het niet?
Het wordt over de schutting geflikkerd. Bij Gods gratie wordt de o zo belangrijke en ontzettend boeiende verantwoordelijkheid gegeven aan de mensen. Wauw. Knap…
De werknemers die krijgen er wat extra’s bij. Ze kennen niet alle ins-en-outs, weten niet hoe de leidinggevende het altijd deed, hebben mogelijk geen toegang tot al die informatie en kennen de gedachteprocessen niet die erbij horen om het goed te doen. Dat is niet bevorderlijk voor de self-efficacy (vertrouwen in jezelf dat je de taak goed kunt volbrengen).
En bovenal, misschien hebben de werknemers er simpelweg ook geen zin in. Het is niet van hun, het voelt niet van hun, het is een klus erbij. Bah!
Wat wel werkt
Een kleine verandering doet wonderen. Niet verantwoordelijkheid geven, maar verantwoordelijkheid laten nemen is hetgeen wat werkt.
Dat gaat als volgt. Zie je verantwoordelijkheden als een stapeltje kaarten. Als leidinggevende heb je verschillende kaarten waarvan je er een aantal zelf wilt houden en anderen die je bij de mensen wilt leggen. De laatste groep kaarten leg je open op tafel neer voor een ieder om te pakken. Je presenteert de kaarten aan de mensen en geeft aan dat ze ze mogen pakken. Met de belangrijke boodschap: hoeft niet, mag wel. Ze moeten het echt zelf willen.
Je geeft ook aan: ‘Mocht je een kaart pakken dan help ik je om het goed uit te voeren.’ Wanneer er dus een kaart wordt gepakt, dan kun je het niet zomaar loslaten (dat is nog steeds over de schutting flikkeren). Jij hebt de kennis, kunde en informatie. Je zult de werknemer dus aan de hand moeten meenemen om het kaartje te begrijpen, te laten zien dat er hoekjes of rondjes inzitten, welke kleur het is en hoe je het kaartje het beste kunt inzetten.
Uiteraard zijn ze vrij om hun eigen draai aan het kaartje te geven, maar je hebt ze wel voorzien van begrip. Dat kost tijd. Maar op de lange termijn ben je wel van de verantwoordelijkheid af.
Wat als er kaarten blijven liggen?
Wordt er een kaartje niet gepakt, dan blijft hij van jou. Het is dan slim om te blijven herhalen dat het nog steeds prima is als iemand dat kaartje van je overpakt, maar het hoeft dus niet. Wil je nog steeds graag van dat kaartje af, dan zul je iemand aan moeten nemen die dat graag wil of zul je het moeten outsourcen.
Mooier wordt het niet. Want het door iemands strot douwen, dan voeren ze het wel uit, maar dan zul je voor altijd moeten controleren en managen of dat wel goed gaat. Want verantwoordelijk voelen, dat doen ze niet.
Geen verantwoordelijkheid meer geven, maar laten nemen. Succes!
