De wereld van quantum computing staat nog in de kinderschoenen, maar de belofte (en soms hype) van een reuzensprong in rekenkracht is enorm. Zo bewees Google dat je met een quantumcomputer maar 200 seconden nodig hebt voor een berekening waar een gangbare computer 10.000 jaar over zou doen.
Dat soort rekensnelheden (zie uitlegvideo onderin dit artikel) kunnen op meerdere fronten voor doorbraken zorgen. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van medicijnen, batterijen voor elektrische auto’s, kunstmatige intelligentie en klimaatvoorspellingen.
De enorme investeringen die nodig zijn om die belofte in te lossen komen momenteel in een stroomversnelling. In de eerste drie kwartalen van dit jaar staken investeerders ruim een miljard dollar in quantumcomputers, becijferde Pitchbook afgelopen maand.
Quantumcomputers zijn een nieuwe uitdaging voor it-beveiligers en de opkomende crypto-industrie. Want je zou er zo’n beetje alle vormen van encryptie mee kunnen kraken, bewees wiskundige Peter Shor al in 1994. Shor waarschuwde onlangs om niet te laat in actie te komen.
100 startups
Nederland kan daar als een van de koplopers wereldwijd een flinke graan van meepikken. Rond universiteiten in Delft, Amsterdam, Eindhoven en Twente ontstaat een nieuwe quantumindustrie.
Die bedrijvigheid kan vijf tot zeven miljard euro aan economische waarde en 30.000 nieuwe banen opleveren, schat Quantum Delta NL, een platform van 70 bedrijven en organisaties waaronder ook startup-versneller Techleap. In 2027 is Nederland met 100 quantum-startups een ‘Silicon Valley’ voor quantum, is de ambitie.
Deze vijf Nederlandse bedrijven zitten alvast in de voorhoede van die quantum-revolutie:
QuantWare
Tot nu toe stelen vooral grote bedrijven zoals IBM en Google de show, maar het Delftse QuantWare wil zijn quantum-processoren voor zo’n beetje ieder bedrijf bereikbaar maken. De quantum-startup van TU Delft-alumnus Matthijs Rijlaarsdam (foto l.) en quantum-ingenieur Alessandro Bruno (foto r.) opende in juli de pre-orders voor potentiële klanten.
QuantWare maakte tegelijk een seed-investering bekend van 1,1 miljoen euro, afkomstig van onder meer Forward.one, regio-investeerder Uniiq en een aantal angel-investeerders.
QphoX
QphoX wil de markt veroveren met een quantum-modem, waarmee verschillende quantum computers aan elkaar kunnen worden geknoopt. Dat kan weleens de ruggengraat worden voor een quantum-internet met onaftapbare communicatie, waarvan dit jaar een voorproefje werd gegeven tussen Delft en Den Haag.
Oprichters Simon Groeblacher, Frederick Hijazi en Robert Stockill tikten in mei 2 miljoen euro binnen bij investeerders Quantonation, Speedinvest en High-Tech Gründerfonds.
Delft Circuits
Delft Circuits ontwikkelt kabels waarmee signalen kunnen worden uitgewisseld met quantum-chips, die moeten worden gekoeld dichtbij het absolute nulpunt. Het bedrijf van oprichters Sal Jua Bosman en Daan Kuitenbrouwer kan daarmee uitgroeien tot een belangrijke toeleverancier van de markt voor quantumcomputers.
Delft Circuits leverde zijn techniek tot nu toe aan vijftig klanten in meerdere landen. De startup haalde dit jaar een investering (van onbekende omvang) op voor een grotere fabriek en het opschalen van de productie.
Qblox
Qblox levert de schakel (‘control stack’) tussen quantumcomputers en de klassieke computers waarmee die worden aangestuurd. Het bedrijf van oprichters Niels Bultink en Jules van Oven maakt die modules kleiner en goedkoper dan vorige generaties. Door meerdere modules te combineren kan de snelheid waarmee quantum-data wordt verwerkt flink omhoog.
Qblox kreeg deze maand een bestelling uit Zweden. Eerder dit jaar ontving de startup uit Delft een Europese subsidie van 4,8 miljoen euro. Bultink en Van Oven sleepten in januari een CES-award in de wacht (categorie Embedded Systems)
Qu&Co
Het Amsterdamse Qu&Co bouwt software en algoritmes waarmee je met quantumcomputers bijvoorbeeld chemische processen en het gedrag van vloeistoffen kan simuleren, of complexe financiële modellen uitrekenen. Daarvoor strikten oprichters Benno Broer en Vincent Elfving onder meer LG, Boeing en BMW als klant.
De ondernemers haalden sinds de start in 2017 een onbekende hoeveelheid groeikapitaal op bij een groep investeerders uit de VS, Frankrijk en Nederland. Qu&Co werkt onder andere samen met de Amerikaanse producent van quantumcomputers Rigetti. Dat bedrijf kondigde deze maand een beursgang aan die 457 miljoen dollar moet opleveren.
