“Fossiele energie heeft de westerse wereld enorme welvaart gebracht”, zegt Martijn Hagens, CEO en COO van Vattenfall Nederland. “Maar inmiddels zijn er schonere alternatieven. Dit is het moment om daarop vol in te zetten. We sluiten de Hemwegcentrale, onze laatste kolencentrale in Nederland, daarom vervroegd.”
De keuze sluit naadloos aan op de scherpe ambitie om binnen één generatie een fossielvrij leven mogelijk te maken. Het energiebedrijf schroeft daarvoor de fossiele capaciteit volledig terug om er duurzame alternatieven voor op te bouwen. Zulke keuzes zijn hard nodig, merkt Hagens. “Als maatschappij versnellen we iets, maar we lopen een serieus risico om de klimaatdoelstellingen niet te halen. Dit moet rapper.”
Elektrificatie
Voor Vattenfall is het zonneklaar hoe de weg naar een duurzame energiecapaciteit eruitziet. “Elektrificatie is voor ons een oplossing voor het klimaatprobleem, niet een hindernis”, legt Hagens uit. “We zijn ervan overtuigd dat we met de huidige duurzame energiebronnen andere vraagstukken kunnen oplossen. Met wind- en zonne-energie is bijvoorbeeld de warmtevraag in Nederland grotendeels te vergroenen.”
Het betekent wel dat het aandeel hernieuwbare energie – in ons land zo’n 20% – snel moet groeien. Daarop inspelend opent Vattenfall komend jaar het windpark Wieringermeer – goed voor 370 duizend huishoudens. En bouwt het met Haringvliet Zuid aan Europa’s grootste hybride energiepark: een combinatie van wind- en zonne-energie en batterijopslag.
Een nog grotere impact heeft Vattenfall met een nog te bouwen windpark op zee. Hollandse Kust Zuid wordt het grootste offshore windmolenpark ter wereld. Zonder een cent aan subsidie leveren de windmolens straks energie aan ruim drie miljoen huishoudens. Hagens neemt de voortrekkersrol zeer serieus. Als voorbeeld geeft hij het recente nieuws dat Vattenfall acht provincies gaat voorzien van groene stroom. “Zo’n substantiële bijdrage aan de verduurzaming van ons land maakt me enorm trots.”
Spagaat
Tegelijkertijd beseft Hagens ook dat er op internationale schaal verandering noodzakelijk is. “Stap één is om zo snel mogelijk alle kolencentrales uit te faseren. Met name in gebieden waar ook de warmtevoorziening met kolen wordt opgewekt is dat nog een uitdaging. Sluiting van de kolencentrale in Berlijn betekent bijvoorbeeld dat een miljoen mensen in de kou komt te zitten.”
De stad heeft kenbaar gemaakt in 2040 van de kolen af te willen. De plannen die Vattenfall daarop maakte, zorgen ervoor dat dit tien jaar eerder al realiteit zal zijn. “We proberen altijd sneller te lopen dan er gevraagd wordt”, verklaart Hagens. “Afgelopen jaar hebben we al twee Duitse kolencentrales kunnen deactiveren. Daarnaast is onlangs een grote power-to-heatbuffer in gebruik genomen, waardoor met elektriciteit stadswarmte is op te wekken.”
Visie
Zulke innovaties noemt Hagens bijzonder belangrijk. Toch brengt het Vattenfall ook geregeld in een spagaat. “We hebben een verantwoordelijkheid voor onze huidige klanten en het bestaande systeem en gelijktijdig bouwen we aan iets voor de toekomst.”
Het vraagt telkens om balans in investeringen en nauwe samenwerking met partners. Die werkwijze leidt tot schaalbare alternatieven en verdienmodellen. Zo hebben technologie- en energiebedrijven er ook in een paar jaar tijd voor weten te zorgen dat duurzame en fossiele energiebronnen met elkaar kunnen concurreren.
Martijn Hagens: ‘We lopen een serieus risico om de klimaatdoelstellingen niet te halen. Dit moet rapper’
Voor andere vraagstukken verwacht Hagens dezelfde ontwikkeling. “Klanten beschikken straks bijvoorbeeld zelf over een warmtepomp, elektrische auto en batterij in huis. Het zal onze taak zijn het interne systeem te optimaliseren en het comfort van warmte en elektriciteit te garanderen.”
Dat werken aan een vergezicht voor lastige dilemma’s noemt hij een natuurlijk gegeven. Zo is er intern veel gediscussieerd over het gebruik van biomassa. “Uiteindelijk kiezen we ervoor het als tussenoplossing te zien en op termijn weer uit te faseren. We zien houtafval als een restproduct waarmee we op dit moment iets nuttigs kunnen. Over een jaar of vijftien moeten andere technieken voldoende zijn ontwikkeld om biomassa te kunnen vervangen.”
Voor Hagens heeft het alles te maken met klantgerichtheid. Visie is inmiddels net zo belangrijk als functioneel alles juist doen. “Of het nu gaat over duurzaamheid of inclusie: we kunnen er invloed op uitoefenen. Onze missie om in één generatie een fossielvrij leven mogelijk te maken is daarvan een goed voorbeeld. Liever keuzes maken waarmee we stappen zetten dan stilzitten en afwachten.”
