De trend van 2016: afvalvrij ondernemen. Wat is circulair ondernemen en wat levert het op?
Een circulair businessmodel wordt het nieuwe ideaal. Een model waarin geen afval meer bestaat, maar alleen nog maar een kringloop van grondstoffen. Niet alleen goed voor het milieu, maar juist ook voor bedrijven. Want circulair ondernemen biedt volop kansen voor een rendabele business. Maar veel bedrijven moeten eerst nog uitvinden wat circulair zijn precies inhoudt, waarom het nodig is voor hun bestaansrecht en hoe de eerste stappen te zetten. Daarom een overzicht van wat circulair ondernemen is en wat het oplevert.
Langere levensduur bedrijven
Niet iedereen heeft een beeld bij het begrip circulaire economie en het beeld dat erover bestaat loopt uiteen. Definities variëren van ‘recyclen’ en ‘cradle to cradle’ tot ‘afvalvrij ondernemen’. Ook is het voor lang niet elke consument of elk bedrijf duidelijk wat je ermee kunt en wat de noodzaak is. Om bij het laatste te beginnen: onderzoek van de Ellen MacArthur Foundation laat zien dat grondstoffen die belangrijk zijn voor onze industrie in 5 tot 50 jaar uitgeput raken. Denk hierbij aan zilver voor de toepassing in zonnepanelen en indium voor touchscreen- en lcd-beeldschermen. Dit gegeven maakt het voor het bestaansrecht van bedrijven noodzakelijk om duurzame en efficiënte producten te ontwikkelen. Grondstoffen hergebruiken is hierbij key.
Lucratieve business
Naast noodzakelijk is circulair ondernemen ook nog eens aantrekkelijk, berekende organisatieadviesbureau McKinsey. De transitie naar een circulaire economie kan de Europese industrie jaarlijks 630 miljard dollar opleveren – mits men investeert in productontwikkeling en mits bedrijven producten reviseren en renoveren. Ook voor Nederland zit er toekomstmuziek in het nieuwe ondernemen, zo bewijst een rapport van TNO. De potentiële meerwaarde van een economie zonder afvalstoffen is 7,3 miljard euro per jaar en levert 54.000 nieuwe arbeidsplaatsen op. De nieuwe economie kan tot 70 procent besparen op materiaalgebruik. Bijvoorbeeld door producten te gebruiken als opslag van materialen.
Van bezit naar gebruik
Volgens het circulaire denken moet de huidige economie van kopen, gebruiken en weggooien op de schop. Een nieuw economisch systeem, waarin we producten niet langer bezitten, maar slechts gebruiken is het ideaal. Dat biedt bedrijven bovendien de mogelijkheid tot een verdienmodel met beter financieel rendement én lagere milieu-impact. Nu is het zo dat, om geld te verdienen, producten worden ontwikkeld met een korte(re) levensduur, zodat ze tijdig vervangen kunnen worden. Neem een wasmachine: als hiervan een onderdeel kapot gaat, is het vaak goedkoper om een nieuwe wasmachine aan te schaffen dan het gebrekkige element te laten repareren. Een nieuwer model van een apparaat is snel gekocht, danwel omdat het oude exemplaar stuk is, danwel (zoals vaak voorkomt bij mobiele telefoons), omdat we liever dat nieuwere, flashy model willen hebben. In de toekomst is dat omgedraaid en gaan we er juist naartoe dat producten heel lang meegaan. Want immers hoe langer de levensduur, hoe meer geld wordt verdiend.
Een kwestie van omdenken
Stel: we kopen geen wasmachines meer maar betalen per wasbeurt. Dan zal degene die ons de machine verkoopt, ervoor zorgen dat het apparaat niet een bewust verkorte levensduur heeft, maar dat hij langer meegaat. Er zijn al heel veel mooie voorbeelden van dit omdenken te zien in de praktijk. Wie bijvoorbeeld Schiphol binnenloopt, vangt een glimp op van circulaire verlichting.
De luchthaven koopt geen lampen meer, maar gaat de verlichting huren van Philips, waarbij Cofely het onderhoud doet. Schiphol betaalt vijftien jaar lang voor de huur van de lampen: voor licht, exclusief de grondstoffen en de energierekening. Na de huurperiode komen de lampen terug bij Phillips. Een belangrijke prikkel voor de lichtfabrikant om lampen te ontwerpen die demontabel en makkelijk te repareren zijn. Bovendien heeft Philips er baat bij de lampen zo energiezuinig mogelijk te maken.
Economie van beter
Het grotere geheel is helder, er moet iets gebeuren en er is nog geld mee te verdienen ook! De vraag voor bedrijven is nu hoe ze moeten innoveren en processen en modellen kunnen aanpassen of veranderen. Het gaat erom dat we van de huidige ‘economie-van-meer’ transformeren naar een ‘economie-van-beter’. Kosten besparen, mensen vrijmaken en vooral veel kennis en inspiratie opdoen binnen de eigen sector en zeker ook bij andere sectoren zijn daarbij belangrijke stappen.
Meer weten over circulair ondernemen? Bezoek een evenement tijdens de week van de Circulaire Economie.
