Voor zijn gezondheidsprogramma zette Shell in op niet minder dan een cultuurverandering. Een grote ambitie, maar inmiddels werpt het beleid zijn vruchten af. ‘Mensen vragen nu al om fruit bij de lunch.’
Best Practice van Management Team en Zilveren Kruis Achmea
Een zeer ernstig ongeluk bij een concurrent, ontstaan door vermoeidheid van een medewerker, deed Shell de ogen openen. Wat daar gebeurde, mag bij ons nóóit gebeuren, besloot het olie- en gasbedrijf. Reden genoeg nog eens het hele gezondheidsbeleid kritisch tegen het licht te houden. ‘We moeten onze mensen ondersteunen in gezond en bevlogen werken’, vertelt Liesbeth Verheugd, manager health bij Shell. Daarom pakt Shell het sinds 2008 breed aan. Niet alleen de fysieke, maar ook de mentale gezondheid krijgt er ruime aandacht. ‘We kijken naar wat nodig is om zo lang mogelijk fit te blijven. Dus niet alleen naar zaken als voeding en stoppen met roken, maar ook naar wat wij noemen resilience; mentale weerbaarheid. We noemen dat: Health High Performance, bestaande uit de onderdelen be well, eat well, sleep well, think well.’
Andere cultuur
Die brede, integrale aanpak levert een beter resultaat op, daar is Verheugd van overtuigd. ‘Het grijpt in elkaar. Iemand die mentaal goed in zijn vel zit, is daardoor fitter en daardoor weer productiever.’ Shell heeft daarom een breed scala aan modules ontwikkeld om zijn mensen op alle gezondheidsterreinen van dienst te kunnen zijn. Zilveren Kruis Achmea heeft ondersteund in de uitwerking van het beleid, in een deel van de financiering en in het zoeken naar externe partijen, zoals diëtisten en fitnesscoaches. Niet elke module is op iedereen van toepassing, maar er blijkt vaak meer overlap te zijn dan je misschien zou denken, zegt Verheugd. Bij de medewerkers in ploegendienst hangt goed omgaan met slaap bijvoorbeeld als vanzelfsprekend samen met het werk. ‘Maar ook de mensen op kantoor moeten daarop letten. Goed slapen betekent helderder en efficiënter vergaderen.’
Health check
Shells gezondheidsprogramma begint met een vrijwillige health-check. ‘Toen we daarmee begonnen, was het vooral een kwestie van meten. En het was nogal belerend van toon. Nu proberen we mensen enthousiast te maken en zelf de behoefte te veranderen te leren onderkennen. We adviseren meer welke richting mensen kunnen opgaan.’
Incentive
Meedoen is vrijwillig, en daar is (dus) wel een incentive voor nodig. De consequenties van gezondheidsproblemen moeten duidelijk zijn, zegt Verheugd. ‘Veel mensen gaan meedoen omdat ze in hun privésituatie een trigger hebben. Bijvoorbeeld een ziektegeval in hun familie. Dan wordt de noodzaak om op je gezondheid te letten duidelijk.’ Sommige mensen vragen ook zelf om steun, zegt ze: ‘Die willen graag een stok achter de deur. Bijvoorbeeld als ze graag willen stoppen met roken, maar het niet lukt. Uiteindelijk is het doel dat ons gezondheidsprogramma een cultuurverandering teweegbrengt.’
Ook serieuze medische zaken krijgen bij Shell aandacht. Medewerkers met diabetes kunnen begeleiding krijgen om betere zelfregulering te ontwikkelen: dag-, eet- en slaappatroon worden dan gemonitord en bijgestuurd, een initiatief van Achmea en de Bas van de Goor Stichting, waaraan ook andere bedrijven deelnemen. ‘Wat blijkt: als dat goed gaat, hebben deze mensen veel minder of zelfs helemaal geen medicijnen meer nodig.’
Betrokkenheid
Naast de fysieke gezondheidsprogramma’s werkt Shell momenteel hard aan een andere eigenschap van zijn mensen: engagement, ofwel actieve betrokkenheid. Medewerkers worden getoetst met een aantal gevalideerde vragenlijsten. De ervaring leert inmiddels dat hoe meer modules mensen hebben doorlopen, hoe groter hun betrokkenheid wordt. Shell koppelt deze betrokkenheid nadrukkelijk aan veiligheid en functies waarbij bewaking van veiligheid een belangrijk onderdeel vormt van het werk. ‘In de praktijk blijkt: hoe hoger de score op engagement, hoe lager het aantal ongevallen.’
Inmiddels wordt het vitaliteitsdenken breed gedragen binnen Shell. Zozeer dat mensen zelf met ideeën komen. ‘Zo was er een secretaresse die een bestelling voor een lunch zag en vond dat er wel heel veel ongezonds op het menu stond’, zei Verheugd. ‘Ze belde mij en vroeg: kun jij wat beters verzinnen? Want ik zie alleen maar vette dingen.’
Walking Challenge
Een ander idee uit eigen gelederen is de app die een groep jonge academici aan het ontwikkelen is. Zij reizen veel en kunnen met de app precies zien waar in de buurt van Shells buitenlandse vestigingen sportfaciliteiten gevestigd zijn. Ook heeft Shell besloten deel te nemen aan de Global Corporate Walking Challenge. Mensen tellen vier maanden lang hun stappen. ‘We stimuleren ze om 10.000 stappen per dag te zetten. Dat wordt al snel een echte wedstrijd, merken we. Al ruim 1.000 medewerkers hebben zich voor deze challenge aangemeld, zo’n 10 procent van de medewerkers in Nederland.’
Ambitieus
Het resultaat waar Shell met zijn vitaliteitsprogramma naar streeft, is om het ziekteverzuim op hetzelfde niveau te houden als nu: 2 procent. Dat lijkt op het eerste gezicht misschien niet erg ambitieus, maar dat is het wel, zegt Verheugd. ‘Ons personeelsbestand vergrijst per saldo, en dat brengt meer gezondheidsrisico’s met zich mee. Met andere woorden: als we het programma niet zouden doen, zou het verzuim waarschijnlijk stijgen.’
Sceptisch
De manager health stelt dat een deel van de Shell-mensen bij het begin van het vitaliteitsprogramma nogal sceptisch was. Maar inmiddels is dat totaal veranderd. ‘Mensen zien de onderdelen van het programma nu als een recht. Ze vragen om een bureau en bureaustoel met juiste zithouding, ze vragen om fruit bij de lunch. Dat geeft aan dat de cultuurverandering waarvoor we het doen, ook daadwerkelijk plaatsvindt.’
