We bespreken dit thema met Marc Elshof en Alexander Odle, twee partners van internationaal advocatenkantoor Dentons. ‘We krijgen van onze cliënten veel vragen over AI’, vertelt Elshof. ‘Ze vragen zich bijvoorbeeld af hoe het zit met privacy en aansprakelijkheid. En hoe bescherm je je product en output? Er is veel onduidelijkheid en de regelgeving verschilt per land.’
Om antwoord te geven op deze en andere vragen, besloot het advocatenkantoor de “Dentons Artificial Intelligence Guide” op te stellen. Hierin wordt juridische expertise gecombineerd met de uitkomsten van een survey onder 209 senior managers uit het bedrijfsleven, aangevuld met 689 reacties op LinkedIn polls. In dit artikel bespreken we de belangrijkste inzichten, en wat je daar als ondernemer of manager precies mee kunt.
Regulering van AI loopt achter op markt
De ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie gaan razendsnel, toch lopen overheden hier nog op achter. Hierdoor is er nog geen duidelijke regulering. ‘In 2020 heeft de Europese Commissie een start gemaakt om tot een regulering te komen, maar dat staat nog aardig in de kinderschoenen’, vertelt Odle. Op dit moment worden vraagstukken op het gebied van privacy en auteursrecht rondom AI nog beoordeeld op basis van regelgeving die daar niet voor ontworpen is.
De mismatch wordt duidelijk wanneer het bijvoorbeeld gaat om auteursrecht van iets dat gemaakt is door AI-software. ‘We spreken in juridische termen van intellectueel eigendom wanneer iets gemaakt is door een persoon,’ aldus Odle. ‘Wanneer het bijvoorbeeld gaat om kunst, zoals bij een NFT (non-fungible token, red.), kan het zijn dat origineel werk wordt ingevoerd. Vervolgens maakt de computer creatieve keuzes en komt er een bepaalde output. Wie heeft dan het auteursrecht?
Wat is algorethiek?
Hoewel er dus nog geen duidelijke wetgeving is op het gebied van kunstmatige intelligentie, is het wel belangrijk om nu al na te denken over hoe we op een ethische manier om kunnen gaan met de technologie. ‘Een AI-systeem is een machine. Als je er iets instopt, gaat het daar iets mee doen en komt er weer iets uit. Het heeft dus geen ethisch besef’, vertelt Elshof. ‘Denk daarom al na over ethische aspecten van de technologie, voordat je AI in gebruik neemt. Wat voor data gebruik je? Wanneer je slechte data als input gebruikt, krijg je ook een slechte uitkomst.’
Naast het geven van de juiste input, is het volgens Elshof belangrijk om een vorm van menselijke controle toe te voegen. ‘Zorg dat er altijd een persoon is die toezicht houdt op de uitkomsten, èn kan ingrijpen.’ Door deze twee voorzorgsmaatregelen te combineren, kun je ervoor zorgen dat je kunstmatige intelligentie op een ethische manier inzet. Dentons heeft deze zienswijze toepasselijk algorethiek genoemd.
Volgens Odle is ethiek in de basis een set van waarden die we als samenleving belangrijk vinden. ‘Deze waarden zijn uiteindelijk in grondrechten terecht gekomen, bijvoorbeeld om onze persoonlijke gegevens en privacy te beschermen. Hoe ga je deze waarden vervolgens inpassen in een digitale, gecomputeriseerde omgeving? Dat is waar algorethiek om draait.’
Voorbeeld: het gevolg van slechte input
Dat algorethiek broodnodig is, blijkt wel uit een veelbesproken toepassing van AI in sollicitatieprocessen. ‘Wanneer op basis van historische gegevens blijkt dat er in een bedrijf vaker mannen worden aangenomen, kan het algoritme ervoor zorgen dat er bij de uitkomsten meer mannen zitten’, vertelt Elshof. ‘Dit is een voorbeeld van bias, oftewel vooroordelen in een algoritme. Zie je als organisatie vervolgens dat er 100 mensen hebben gesolliciteerd, waarvan 70 vrouwen en 30 mannen, maar er vooral mannen zijn geselecteerd? Dan moet je daar iets mee.’ Ook in het onderzoek komt deze problematiek naar voren, 57 procent van de ondervraagden maakt zich zorgen dat de acties en beslissingen van AI kunnen leiden tot discriminatie.
Start in de ontwikkelfase
Om op een ethisch verantwoorde manier om te gaan met data, is het volgens Elshof en Odle belangrijk om al vroeg te focussen op deze algorethiek. ‘Hoe ga je met privacy om, en hoe kun je auteursrechten borgen? Het is belangrijk om hier in de beginfase al over na te denken en te documenteren wat ieders bijdrage is. Wiens persoonsgegevens kunnen geraakt worden door wat je aan het ontwikkelen bent?’ Uit het onderzoek blijkt dat deze vraag speelt bij veel bedrijven: 81 procent geeft aan zich zorgen te maken over de bescherming van persoonsgegevens. ‘Als juristen kunnen we hier een duidelijke rol bij spelen, door te adviseren, maar ook door contracten op te stellen’, vertelt Elshof.
Onderscheiden door middel van algorethiek
In de inleiding van dit artikel noemden we al dat slechts 19 procent van de bedrijven een AI-strategie heeft. Daar komt bij dat veel bedrijven volgens Elshof niet eens weten welke AI ze precies gebruiken. Opvallend genoeg denkt 58 procent van de ondervraagden eigenaar te moeten zijn van alle software die binnen het bedrijf moet worden toegepast. Dat laat zien dat men nog weinig inzicht heeft in hoe eigenaarschap bij AI precies werkt. Odle vertelt: ‘Pas als je iets hebt toegevoegd aan de ontwikkeling, kun je eigenaarsrechten hebben. Dat bedrijven direct eigenaar willen zijn van wat zij toepassen, laat zien hoe onbekend het onderwerp is.’
Kortom, op het gebied van AI-strategie liggen dus nog veel kansen. Als je wèl een plan hebt, ben je al snel voorloper. Het toepassen van algorethiek kan je op deze manier zelfs concurrentievoordeel opleveren. ‘Het zou me niets verbazen als dit onderdeel gaat uitmaken van je ESG-doelen (Environmental Social en Governance, red.)’, vertelt Elshof. ‘Het ethisch inzetten van technologie kan je zo onderscheiden van andere organisaties.’
Dentons kan je hierbij helpen, door je vanaf het beginstadium van je innovatietraject te ondersteunen. ‘We kunnen met de wetgeving van nu ervoor zorgen dat je maximaal beschermd bent. Dentons is in meer dan 80 landen actief, zo ben je direct wereldwijd ingedekt.’
