De mate waarin een manager zich moreel gedraagt, hangt niet alleen van die manager zelf af, maar ook van zijn medewerkers, betoogt Niek Hoogervorst. Hoe werkt dit precies?
Als het gedrag van een leidinggevende samenhangt met zijn medewerkers, betekent dat dan dat hij onethisch gedrag kan afschuiven op de medewerker?
‘Interessant inzicht, maar niet de volledige conclusie. Uit mijn onderzoek blijkt dat ethisch leiderschap afhangt van allerlei factoren, waaronder het gedrag van medewerkers. Vroeger werd vaak gedacht dat een leider alleen een volger beïnvloedt, dat het als het ware eenrichtingsverkeer is. Nu blijkt dat beide partijen elkaar continu beïnvloeden, ze zijn afhankelijk van elkaar.’
Hoe kwam u hierachter?
‘Onderzoek naar ethisch leiderschap bekeek vaak welk gedrag efficiënt is voor bedrijven. Toch blijkt de praktijk steeds anders. Daarom heb ik naar de specifieke factoren gekeken die ethisch gedrag beïnvloeden. Ik heb bijvoorbeeld een experiment uitgevoerd waarbij een participant in een leiderschapspositie werd gebracht en te horen kreeg hoe anderen over hem of haar roddelden. Dit had invloed op het gedrag van de leidinggevende.’
Allerlaatste editie MBA in één dag
Zijn de bedrijfskundige theorieën na jaren een beetje weggezakt? Fris je kennis op tijdens de allerlaatste MBA in één dag met Ben Tiggelaar. Tot 11 januari kun je 2 deelnemers inschrijven voor de prijs van 1!
lees verder
De medewerker kan zich dus ook onethisch gedragen. Wat dan?
‘Er wordt vaak gezegd dat onethisch gedrag ontstaat omdat men niet voor gedrag verantwoordelijk wordt gehouden. Wie verwacht verantwoording te moeten afleggen, gaat zich inderdaad veel socialer gedragen. Maar als eigenbelang een rol gaat spelen verdwijnt al snel de sociale druk om het morele te doen. Stel dat je een hele goede verkoper hebt, die successen boekt met een onethische strategie. In zulke situaties zien leidinggevenden het immorele niet altijd meer en zullen ze het gedrag eerder tolereren dan aanpakken. Deze zelfdeceptie vindt onbewust plaats. Als eigenbelang een rol speelt, werkt verantwoordelijkheid afleggen dus niet altijd goed.’
Hoe kan een managers dan toch een ethisch leider worden?
‘Het is belangrijk leidinggevenden van nu en van morgen bewust te maken van de mechanismen en factoren die beïnvloeden of zulk gedrag vertoond wordt. Veel mensen zijn heel cynisch over ethisch leiderschap, ik hoor vaak dat ethiek en het bedrijfsleven helemaal niet samen kúnnen gaan. Het belang dat leiders dit wel proberen is dus des te groter.’
Dit artikel is een herplaatsing van het artikel dat eerder bij MT verscheen.
