Extreme oververmoeidheid kostte deze week minister voor Medische Zorg en Sport Bruno Bruins de kop. In het belang van het land zag hij zich genoodzaakt in crisistijd zijn ontslag aan te bieden. Hoe voorkom je als eindverantwoordelijke in een groot concern dat je in extreme situaties zelf in overdrive gaat?
Je nachtrust is heilig
Het allerbelangrijkste advies volgens psycholoog en executive coach Carlo Mittendorff is: bewaak je nachtrust. ‘Alleen zo kom je ongeschonden zo’n periode door. Ritme is nu belangrijker dan ooit. Ben je gewend om elke avond om elf uur naar bed te gaan? Hou die slaaptijden dan aan.’ Dat is ook een les in loslaten.
‘Zorg ervoor dat er een tweede persoon is, met wie je alles samen doet. Iemand die bevoegd is om beslissingen te maken, dan is het niet nodig om zelf continu aan te staan. Maak goede afspraken met elkaar, zodat je ook niet ’s nachts wakker gemaakt hóeft te worden.’
Deze crisis gaat vanzelfsprekend lang duren, maar, zegt Mittendorff, ‘het wordt altijd langer dan je denkt. Die slaap is dus cruciaal voor je uithoudingsvermogen.’
Leer delegeren, en nu écht
Ook bedrijfskundige en executive coach Reinout van Kalleveen hamert op het belang van slaap. ‘Rust, reinheid, en regelmaat, ik hoor het mijn moeder zo nog zeggen. Maar in dit soort situaties is het wel het beste advies. 24 uur aan staan is niet nodig. Echt niet.’
Tijdens je nachtrust vindt een hoop verwerking plaats, belangrijk om je stresslevel hanteerbaar te houden. Van Kalleveen: ‘Delegeer waar mogelijk. Zet taken uit bij mensen die nog aan het werk zijn. Vertrouw op hun kunde, geef ze de kans om hún verantwoordelijkheid te nemen. Een goede CEO zorgt er als het ware voor dat zijn bureau gedurende dag zo snel mogelijk leeg is geveegd. Het hoofd van een ziekenhuis gaat immers ook niet alle operaties zelf uitvoeren. Maar behoudt wel het overzicht.’
Blijf relativeren
Dat lukt alleen als je zelf heel gedisciplineerd wordt. Maak goede, duidelijke afspraken en zorg dat iedereen in het bedrijf zich daaraan houdt. Jij ook, al is het dus je normale bedtijd aanhouden. Maar minstens zo belangrijk is het volgens Van Kalleveen om te blijven relativeren. ‘Laat je niet gek maken. Angst is een hele slechte raadgever. Communicatie gaat vandaag de dag heel snel. Voordat je het weet staat er een vervelend verhaal over je bedrijf op social media. Of zit je met een overflow aan informatie. Ga dan niet paniekeren. Neem even de tijd om gepast gedrag te laten zien. Verzorg “het licht aan het eind van de tunnel”. Dat geeft hoop en het geloof dat we deze crisis zeker overwinnen.’
Daarbij kan het helpen om een extern, onafhankelijk klankbord te zoeken. ‘Als leider moet je de koers bepalen, ook nu, maar kom niet in je eigen waarheid vast te zitten.’ Het is immers lonely at the top, sommige topmanagers hebben de neiging om te vereenzamen. Van Kalleveen: ‘Voorkom dat je je terugtrekt, of gaat micromanagen. Zoek iemand die je kan geruststellen, die met je mee kan denken, die zaken voor je kan duiden.’ Graaf je niet in, maar communiceer volop. Zoek contact, binnen je bedrijf, en als het nodig is daarbuiten.
Mede daarom hebben Van Kalleveen en collega’s in deze crisistijd besloten de eindverantwoordelijken van grote bedrijven die nu financieel in zwaar weer zitten, toch te helpen. ‘Als iemand om hulp vraagt, doen wij ons best. Een belletje, of een mail, is zo geregeld en kan vaak al veel druk van de ketel nemen. Solidariteit is nu heel belangrijk om samen hier doorheen te komen. Dat geldt voor iedereen in Nederland, dus ook voor topbestuurders. Voor mij is het vanzelfsprekend dat wij eveneens ons steentje bijdragen, als dat kan.’
Géén alcohol
Uiteraard kan iedereen die zich nu geen professionele sparringspartner kan veroorloven ook een beroep doen op familie, vrienden of de partner thuis. ‘Maar dat is uiteraard helemaal afhankelijk van je relatie. Je werk zo mee naar huis brengen kan juist tot veel onrust leiden. Misschien moeten de discussies in je privésfeer zich voorlopig beperken tot: wie maakt de tocht naar de supermarkt…’
En als je die supermarkt bereikt hebt: laat de alcoholische versnaperingen voorlopig staan. Mittendorff: ‘Hou niet alleen hetzelfde slaapritme aan, maar ook hetzelfde eet- en drinkpatroon. De enige uitzondering daarbij is het nuttigen van alcohol. Het is slecht voor je slaap, slecht voor je kortetermijngeheugen en het put je uit. Als je het kunt opbrengen, drink gedurende de crisis níet.’
