Zo versterk je de veerkracht van je medewerkers

Leidinggevenden kunnen veel doen om de veerkracht van hun mensen te versterken. Mits die zich openstellen om te leren.

Dat de rol van leidinggevenden in rap tempo gaat veranderen als op allerlei terreinen het werk verandert, hoeft nauwelijks een betoog. Een essentiële taak voor de leidinggevende van de nabije toekomst ligt in het helpen versterken van de mentale slagkracht van de medewerkers.

Rijke doelen noodzakelijk

Zoals ik al eens schreef hebben veerkrachtige mensen ‘rijkere’ doelen voor ogen. Doelen die hen niet klemzetten, maar hen krachtiger maken. Zij zijn opvalland goed in staat om in tijden van stress goed te blijven functioneren. Veerkrachtige mensen hanteren duidelijk specifieke strategieën in spanningsvolle situaties en daar kunnen anderen van leren.

Veerkracht en gedragslijnen

Niet iedereen lukt het even makkelijk om ambities te formuleren, zoals veerkrachtige mensen dat blijkbaar doen. Daardoor raakt de een makkelijker door emoties overmand als zaken tegen zitten, of te spannend worden, dan mensen met een grote veerkracht. Wat er ook voor tegenslag op hun pad komt en of het nu zakelijke of privé-aangelegenheden betreft: veerkrachtige mensen weten door te zetten en hun focus te houden. Hun ambities zijn voor hen duidelijk en betekenisvol en daarvoor kunnen ze diverse gedragsstijlen of strategieën inzetten. Van die gedragsstijlen kunnen we leren en zo soepeler leren omgaan met tegenvallers en stressvolle situaties. Daar zijn de volgende vier strategieën voor:

#1. Dankbaarheid

Als een gebeurtenis tegenvalt en de spanning oploopt, hebben sommige mensen de neiging om zich voor te stellen wat er nog meer allemaal mis kan gaan. Meestal valt dat wel te bedenken en daardoor loopt de spanning nog verder op. Alsof de verschrikkelijke mogelijkheden al werkelijkheid zijn geworden. Veerkrachtige mensen realiseren zich ook wel dat het allemaal nog veel erger had kunnen zijn, maar zij laten zich niet meeslepen door de gedachte aan verdere ellende. Zij zijn eerder dankbaar dat het nog niet zo’n extreem ellendige situatie is. Gevoel hebben voor elk sprankje hoop en het zich goed kunnen realiseren dat de situatie over een jaar weer anders zal zijn, geeft de veerkrachtige mensen kracht.

#2. Leergierig

Je hoort het ze zeggen als er nog niets gebeurd is, 'van je fouten kan je leren'. Vervolgens worden de fouten ook daadwerkelijk gemaakt en dan zijn sommigen alleen nog maar in staat om verwijten te maken.

Maar een kenmerk van veerkrachtigheid is nu juist dat je enthousiast kan worden omdat er iets is fout gegaan, want van het oplossen valt te leren. Leergierigheid, het gevoel dat leren en jezelf verbeteren het belangrijkste is, is essentieel. Jezelf verbeteren is belangrijker dan louter overal goed in moeten zijn is. Inzet en ontwikkelen vormen kernaspecten van de mindset van mensen die sterk en veerkrachtig met tegenslag om kunnen gaan. Zoals Carol Dweck in haar onderzoek aantoonde, is die mindset gelukkig wel snel aan te leren.

#3. Erkenning van zwakte

Helaas leven we in een wat narcistisch gekleurd tijdperk. Iedereen moet goed zijn, of op z’n minst luidruchtig uitdragen dat hij alles wel zo’n beetje aankan. Narcisme staat leren in de weg, omdat het tonen van de kwetsbaarheid iets niet kunnen of niet weten als een zwakte wordt ervaren. Narcisten hoeven niet te leren, die weten het wel. En daar zit nu net de crux. Veerkrachtige mensen ervaren een tekortkoming niet direct als een zwakte, maar als een kans om weer iets nieuws te leren.

#4. Erkennen van kwaliteiten

Doordat veerkrachtige mensen zo bewust proberen de moeilijkheden het hoofd te bieden, zijn zij zich heel bewust van hetgeen ze in het verleden gedaan hebben om iets op te lossen. Zij zullen niet snel opscheppen over hun bijzondere prestatie, maar weten zich meestal wel goed te herinneren wat in het verleden voor hen goed gewerkt heeft. En vervolgens zijn zij in staat de verworven vaardigheden opnieuw in te zetten.

De bestemming en het plan

Een essentieel aspect waarin veerkrachtige mensen zich onderscheiden van anderen, is het hebben van een bestemming. Weten waar je naar toe wilt, zonder dat het meteen een uit graniet gehouwen doel is. Weten hoe het leven eruit moet zien, wat voor soort mens je wilt zijn, hoe anderen je ervaren en wat anderen over jou zeggen, daar hebben veerkrachtige mensen een beeld van. Hoe daar te komen is een plan, een voornemen. Gelukkig zijn plannen bij tegenslag goed aan te passen als het doel, de bestemming, als richtinggevende kompasnaald maar overeind kan blijven.

Waar te beginnen

Er bestaat niet zozeer een kant en klare receptuur om veerkrachtiger te kunnen worden, maar het is zeker wel te versterken. Essentieel is dat je je eigenwaarde niet laat afhangen van je prestaties en successen. Maar leer waarderen wat je verworven hebt en apprecieer je tekorten als een mogelijkheid om je verder te ontwikkelen. Zo kan je een beeld creëren van hoe je in het leven wil staan en hoe je door anderen ervaren wil worden.

Iedereen kan mentaal sterker worden en zijn eigen veerkracht versterken. Mits hij de echt doorleefde wens heeft om beter te worden en bereid is om tegenslag te zien als een kans om zich te ontwikkelen.

Meer brein in bedrijf?

• Wil je prestaties? Kijk je mensen dan niet op hun vingers
  
• Op het eerste gezicht slim, op termijn dom
  
• Alle columns van Cees Schenk