Delegeren hoort bij leidinggeven en gaat van vriendelijk vragen tot bot eisen. Maar wat is de ergste vorm van delegeren?
Je kent ongetwijfeld de e-mail-forward waar een collega alleen ‘FYI’ boven zet, of ‘Ter info’. Er wordt iets gedelegeerd, maar het is onduidelijk wat je geacht wordt te doen, terwijl het blijkbaar wel belangrijk genoeg is om door te sturen. Meestal probeert de collega zich met zo’n e-mail in te dekken. Wat het bericht eigenlijk zegt is: ‘Ik ga je niet vertellen wat je moet doen, maar als het misgaat kan ik je achteraf de schuld geven.’
Passief-agressief
Ook het overmatig cc-en van e-mails duidt vaak op defensief gedrag. Het staat in dat geval voor: ‘Ik zeg niks, maar je kan straks niet beweren dat je er niet vanaf wist.’ Wat een zakelijke bcc betekent, kan je waarschijnlijk zelf wel invullen. Dit soort e-mails zijn in feite uitingen van passief-aggressief delegeren. Vooral in grotere organisaties komt dit vaak voor en het is dan ook een symptoom van een bureaucratische leiderschapsstijl.
Zoom uit
Als we uitzoomen, dan is de bureaucratische stijl één van 4 typische leiderschapsstijlen. Allemaal zijn ze zeer herkenbaar in organisaties, ze zijn als volgt te verdelen over een matrix:
| Weinig sturing |
Veel sturing |
|
| Weinig ondersteuning |
Delegeren Bureaucratie |
Leiden Militair |
| Veel ondersteuning |
Samen bepalen Vrijwilligersclub |
Coachen Teamwork |
Bureaucratie
In dit schema wordt bureaucratie gekenmerkt door weinig ondersteuning en weinig sturing. Het is defensief leidinggeven zonder verantwoordelijkheid te nemen, volgens de filosofie: ‘Als het misgaat is het de schuld van de ondergeschikte. En als het een succes wordt, gaat de credit naar de baas.’ Oftewel, succes heeft vele vaders, falen is een wees. Mocht je nu denken dat bureaucratieën iets van de 20ste eeuw zijn en dat deze stijl in moderne bedrijven niet meer voorkomt, dan moet ik je teleurstellen. Grote organisaties tenderen altijd naar bureaucratie. Denk maar aan het Ministerie van Verfzaken, het Ministerie van Bier, het Ministerie van Fossiele Brandstoffen, et cetera.
Vrijwilligersclub
Hoewel we in Nederland een handje hebben van polderend beslissen, komt de variant ‘vrijwilligersclub’ in organisaties niet zo vaak voor. Simpel gezegd, de bottom-line voorkomt teveel gezelligheid. De militaire benadering dan? Leidinggevenden die weinig ondersteuning geven maar veel sturing, zijn het beste te vergelijken met sergeants uit het leger. Ze geven bevelen die uitgevoerd dienen te worden. Zonder discussie. Dit is uiteraard niet ideaal, maar in mijn optiek altijd nog beter dan de bureaucratische stijl. Het is namelijk wel duidelijk, iedereen weet waar ze aan toe zijn. Oftewel, coachend leiderschap is altijd te prefereren, maar zorg wel dat je eerst de baas wordt.
Teamwork
Tenslotte heb je de leiderschapsstijl die zich kenmerkt door teamwork. In alles is deze stijl het tegenovergestelde van de bureaucratische stijl, en een coachende leidinggevende zal dan ook nooit passief-agressieve mails sturen. Die zal duidelijk vragen wat hij/zij wil, en de benodigde ondersteuning bieden bij de uitvoering. Hiermee zijn we weer terug bij mijn stokpaardje: een goede leider schept duidelijke verwachtingen, biedt de werknemer de middelen die nodig zijn om die verwachting in te vullen en geeft waardering naar prestatie.
Ook als je op een ‘ministerie’ werkt.
