Vooraf weten hoe integer die nieuw aan te nemen manager is? Logisch, maar het is moeilijker dan gedacht.
Opdrachtgevers vragen ons steeds vaker of we een uitspraak kunnen doen over de integriteit van een kandidaat-manager. Een logische vraag, gezien de vele voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag die we de afgelopen jaren hebben gezien. Helaas is er maar één antwoord op mogelijk: nee. Wie beweert dat hij integriteit kan meten of dat hij kan voorspellen of iemand altijd integer handelt is zelf niet integer.
Moreel kompas
Niet dat er over integriteit helemaal niets te zeggen valt in een assessment. Over iemands morele kompas, hoe hij of zij omgaat met dilemma’s, valt bijvoorbeeld wel degelijk een zinnige uitspraak te doen. Dat kun je bijvoorbeeld doen met het model van Kohlberg, maar daarover een andere keer meer. Nu focussen we op een tweede belangrijk – en redelijk voorspelbaar – element van integriteit: hoe iemand omgaat met druk. Heel vaak is bij morele vraagstukken immers sprake van druk: druk die op iemand wordt uitgeoefend door anderen, door collega’s, door klanten, of de markt en de concurrentie.
Hoe ontspoort iemand?
De Amerikaanse psycholoog Hogan heeft onderzocht wat ertoe leidt dat iemand ontspoort bij zulke grote druk. Hij kwam uit op 11 factoren. Zo zijn er mensen die zich onder druk terugtrekken, zich letterlijk of figuurlijk opsluiten in hun kamer, niet meer communiceren, terwijl dit gegeven de dilemma’s die zich voordoen juist wél zou moeten gebeuren. Anderen gaan juist heel risicovol gedrag vertonen en tasten de grenzen van en de mazen in de wet af. Weer anderen vluchten in regels en procedures, en als die niet voldoen in nóg meer regels en procedures. Deze 11 factoren, en de mate waarin ze een individu bepalen, zijn te identificeren met de HDS (de Hogan Development Survey).
Geen vuiltje aan de lucht
Ik ben er zelf een groot voorstander van om nog een ander element toe te voegen: een integriteitsinterview; een diepte-interview waarbij je iemand vraagt de dilemma’s te beschrijven waarmee hij of zij te maken heeft gehad. Het gaat dan overigens niet zozeer om wat iemand uiteindelijk besloten heeft, maar wel om de overwegingen daarbij. Dergelijke interviews kunnen met gemak 2 tot 3 uur duren. Mijn ervaring is dat mensen deze interviews niet alleen heel spannend, maar vooral ook uitdagend en inzichtgevend vinden.
Geen garanties
Overigens geldt ook dan: garanties kunnen niet gegeven worden. Zo las ik een aantal jaar geleden een artikel in de krant over een manager die opgepakt was wegens ernstige mishandeling van zijn via internet opgedane vriendin uit Letland. De man had bij mij aan een grondig assessment meegedaan, waarbij ook zijn wijze van moreel redeneren uitgebreid aan de orde was geweest. Mijn advies was volmondig positief geweest, ik zag geen vuiltje aan de lucht…
Beeld via Flickr.
Dit verhaal komt uit de huidige printeditie van Management Team. Ben je nog geen abonnee? Vraag de huidige editie dan aan als gratis proefnummer.
