Neem duurzaamheidseisen op in het ondernemingsrecht
Veel hoogleraren, publicisten, journalisten en experts zien de coronacrisis als een historische kans om het anders te doen. Zo pleitten 25 hoogleraren onlangs voor een radicale herziening van de corporate-governance-structuren. Hun advies: neem duurzaamheidseisen op in het ondernemingsrecht. Publicisten en economen, onder wie Ewald Engelen, Marcia Luyten en Jeroen Smit, spraken zich uit over de manier waarop staatssteun verstrekt moet worden.
Alleen bedrijven die zich netjes gedragen en dus rechtvaardig en duurzaam opereren met oog voor de samenleving, hebben recht op staatssteun, vinden zij. Yoeri van Alteren, oprichter van DuurzaamBedrijfsleven, startte deze week met Change Inc, een ecosysteem van toekomstmakers die willen laten zien dat veel bedrijven vandaag al goed bezig zijn.
En natuurlijk doen de banken ook een duit in het zakje. Volgens Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN Amro, vraagt de coronacrisis om een groene herstart.
Groener, schoner, duurzamer
Gelukkig is er ook een groeiend aantal bedrijven (waaronder opvallend veel grote en internationale) die regeringen ertoe aanzetten om ervoor te zorgen dat de coronacrisis wordt aangegrepen om een groenere, schonere en duurzamere wereldeconomie terug te bouwen. Onder het motto Build Back Better zijn er verschillende initiatieven waarin het bedrijfsleven zijn nek uitsteekt.
Meer dan 150 corporates vragen om duurzaam beleid dat veerkracht tegen toekomstige schokken opbouwt
Wat is Build Back Better?
De term Build Back Better werd voor het eerst gebruikt in 2006, na de tsunami in de Indische oceaan. Het idee erachter is om een ramp als een trigger te gebruiken om veerkrachtiger naties en samenlevingen te creëren. Samenlevingen die maatregelen nemen om risico’s te beperken en koersen op duurzaam herstel van levensonderhoud, infrastructuur en economie.
NationSwell-ceo en oprichter Greg Behrman adopteerde de term in april van dit jaar, toen Covid-19 Amerika hard raakte. Behrman wil met zijn non-profitorganisatie een swell nation bouwen. Hij riep Amerikaanse bedrijven op oplossingen aan te dragen ‘die onze gemeenschappen sterker maken en ons land beter’.
Veerkracht
Die oproep was niet aan dovemansoren gericht. Met nogal wat steun van andere denktanks en lobbyclubs, waaronder het Science Based Targets-netwerk, namen meer dan 150 van ‘s werelds grootste bedrijven deel, zoals Mars, Salesforce, Colgate Palmolive, HP, Unilever, Nestlé en Diageo.
Tezamen dringen ze erop aan deze crisis te gebruiken om een duurzamere samenleving te bouwen en het klimaatprobleem op te lossen. Preciezer: ze vragen om beleid dat veerkracht tegen toekomstige schokken opbouwt, de wereldwijde temperatuurstijging binnen de anderhalve graad Celsius houdt en de CO2-uitstoot vóór 2050 naar nul brengt.
Duurzame ontwikkeling bedrijven
Dat wil Nederlander Peter Bakker, voormalig TNT-topman, ook. Bakker is ceo van World Business Council for Sustainable Development, een club van bedrijven voor duurzame ontwikkeling met 200 toonaangevende bedrijven als lid.
Hijzelf noemt het geen denktank maar een doe-tank van bestuursvoorzitters van grote internationale bedrijven, waaronder Apple, BP, BMW en Ikea. Nederlandse leden zijn onder meer AkzoNobel, DSM, Shell, Philips en Unilever. Voor Bakker vertegenwoordigen deze bedrijven, met samen ruim 8.500 miljard dollar omzet en 19 miljoen werknemers, de voorhoede van kapitaalkrachtige, actiegerichte organisaties. Hun inzet is cruciaal voor het redden van de planeet.
Niet meer te ontkennen
Dat redden is broodnodig, vindt Bakker. ‘De natuur begint terug te praten’, vertelde hij eerder tegen NRC. ‘Tien jaar geleden was er nog discussie over of klimaatverandering echt gaande was. Nu valt het niet meer te ontkennen. Kijk naar de bosbranden, het verlies aan biodiversiteit, de droogte in delen van de wereld. Het wordt steeds duidelijker dat we over de grenzen van de planeet gaan.’
Bakker pleit voor geïntegreerd kapitalisme, waarbij beslissingen evenzeer worden genomen op basis van milieu- en sociale criteria als op financiële. En dat vraagt om geïntegreerd leiderschap, ‘om mensen die hun beslissingen niet maken op basis van louter financiële cijfers, maar ook de sociale impact meewegen en de gevolgen voor milieu en klimaat’.
‘Praktisch gezien moeten leiders in het bedrijfsleven zich omringen met een veel breder team. In mijn tijd als topman kon je de meeste grote vragen wel beantwoorden met een sterke chief financial officer naast je. Maar met de radicale technologische innovaties die nu nodig zijn, heb je ook een goede chief technology officer nodig.
En een sterke sustainability officer. En in het team van de cfo moet je een chief risk officer hebben die ook andere risico’s begrijpt dan puur financiële. Bijvoorbeeld het risico dat je bedrijf zonder grondstoffen komt te zitten omdat de waterstand in de rivieren te laag is om ze aan te voeren.’
Build back better als noodzaak
De prestigieuze sprekers op het al even prestigieuze Global Boardroom van de Financial Times een paar weken geleden, zijn het roerend met Bakker eens. Een bedrijf dat nu nog steeds niet de nóódzaak van ondernemen met oog voor mens, milieu en maatschappij ziet, gaat aan het kortste eind trekken, liet dit rijtje kopstukken recent aan elkaar weten in een indrukwekkend congres. Ook zij streven naar build back better.
De Verenigde Naties steunt de bedrijven daarbij. Volgens Antonio Guterres, secretaris-generaal van de VN, staat het redden van levens en levensonderhoud en het opbouwen van een welvarende, inclusieve en duurzame toekomst na de coronacrisis centraal. ‘Veel bedrijven laten zien dat het inderdaad mogelijk en winstgevend is om ook in moeilijke tijden duurzame, emissiereducerende plannen op te stellen.’
Kosten en baten
Francesco La Camera, directeur-generaal van het International Renewable Energy Agency (IRENA) becijferde in zijn onlangs gepubliceerde Global Renewables Outlook wat de kosten en baten zijn van al die wensen. ‘Om de economie koolstofarm te maken en de doelstellingen van het Akkoord van Parijs inzake klimaatverandering te halen, moeten overheden en bedrijven tot 130 biljoen dollar investeren’, aldus La Camera.
Maar hij voegt eraan toe dat ‘de sociaal-economische voordelen van een dergelijke investering enorm zouden zijn. ‘Het transformeren van het energiesysteem kan de cumulatieve wereldwijde BBP-winst tussen nu en 2050 met 98 biljoen dollar verhogen.’
Tegelijkertijd ontstaan er tot 42 miljoen banen in hernieuwbare energie, vier keer het huidige cijfer, samen met nog eens 21 miljoen banen voor energie-efficiëntie én 15 miljoen posten in systeemflexibiliteit.
