Fantasierente ‘redt’ je oude dag

Nee, je pensioen is niet gered: je wordt blij gemaakt met een boekhoudtruc en fantasierente, schrijft Arjan Zweers.

Wat vooraf ging: een sector die jarenlang in een isolement zat, wordt door een financiële crisis en chronisch lage rentestanden met de neus op de feiten gedrukt. Er is onvoldoende gespaard voor de pensioenen van de huidige gepensioneerden en voor de beloofde pensioenen aan huidige werkenden. Het tekort is zo’n 240 miljard euro. Dat laat in de echte wereld twee keuzes. Of de uitgaven moeten dalen (dat noemen we korten). Of de inkomsten moeten toenemen (dat noemen we premieverhoging).

Magie

Maar niets is wat het lijkt in pensioensprookjeswonderland. Want ze zoeken en hoepla –  ze vinden een derde weg, dus ze passen de regels aan. Daar schrijven ze een vuistdikke beleidsnota over – dus het is waar – en poef! Zie daar. Magie! Het tekort is opeens zo’n 100 miljard kleiner.LEUGENS
Lees ook het overzichtsartikel 'De 10 grootste leugens over uw pensioen' dat eerder dit jaar in Management Team werd gepubliceerd .

Paniek

In hun paniek (wie neemt de verantwoordelijkheid voor het ineenstorten van ‘het beste stelsel in de wereld’?) geloven de pensioenbestuurders in hun eigen goocheltruc. Die truc gaat als volgt: we weten ongeveer hoeveel er nodig is om straks alle pensioenen te kunnen betalen. En we hebben nu een zak met geld. Daar krijgen we rente op. Al een aantal jaar heel weinig. Dus die zak groeit nauwelijks. Het tekort ten opzichte van het benodigde geld loopt op, wat zichtbaar is in de dalende dekkingsgraden.

Iedereen blij?

Maar door nu een hogere rekenrente te nemen, calculeren we gewoon dat de zak sneller groeit. We hebben dus een lager startkapitaal nodig om het gewenste resultaat te halen. De beleidsconsequentie is dat er niet (of minder) wordt gekort en dat de zak met geld kleiner wordt. Iedereen blij. De pensioenbestuurder, omdat die zegt dat je pensioen duurzaam gered is. Jij, omdat je hem gelooft. En het klopt, zolang de werkelijke rente zich maar aanpast aan deze hoopvolle fantasieën.

Read The F^&(*cking Manual

Hoe reëel is zo’n renteontwikkeling? Ik weet het niet. Maar ik ben niet de enige. Werkelijk niemand heeft enig idee, noch een plausibele theorie, waarom de rente met zekerheid stijgt. Ik hoor de sector al murmelen. "Maar de rente is historisch laag!" Ja en? RTFM, Read the f****ng manual. In het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor de toekomst. Nog niet overtuigd? Vraag het maar aan de generatie Japanners die al meer dan dertig jaar last hebben van een historisch lage rente. 

Schuldigen

Terug naar pensioensprookjeswonderland. Hier gebeurt dat zeker niet, zo'n lage rente, dus leven we nog lang en gelukkig. Gelul.
Want door nu met een magische truc de problemen onder tafel te vegen, is het onvermijdelijke vervolg een horrorversie, waarna de even onvermijdelijke parlementaire enquête alleen nog de schuldigen identificeert. Achteraf.

Ik heb nu al wel een paar suggesties.

Lees ook de vorige edities van de rubriek Lullen of Poetsen