In Cleantech Regio werkt een reeks gemeenten samen met ondernemers, kennisinstellingen en de provincie Gelderland aan drie doelen: een duurzame woon- en werkomgeving, een toekomstbestendige arbeidsmarkt en een circulaire economie. Van Brakel is onlangs aangetrokken als directeur en verantwoordelijk voor de strategische uitwerking van die ambities.
Ooit richtte hij Nederlands eerste commerciële internetprovider op, Euronet. Later was hij directeur van opleidingsinstituut De Baak, en zijn Semco Style Institute groeide de afgelopen tijd hard als trainingsbureau. Nu stapt Van Brakel dus over naar de overheid.
Wat is de grootste uitdaging op dit moment?
‘’Het koppelen van de langetermijndoelen aan kortetermijnuitdagingen. De samenleving is nu in overlevingsnood beland. De korte termijn is voor veel ondernemers logischerwijs belangrijker dan het écht grote probleem, namelijk de klimaatcrisis. Maar ik kan je vertellen dat corona verbleekt bij de ecologische en klimatologische problemen waar de wereld op afstevent.’’
En de sleutel om die problemen te tackelen ligt in de samenwerking tussen ondernemers en ambtenaren?
‘Zaken als circulaire economie en energietransitie krijgt geen van die partijen zelfstandig voor elkaar. Wat mij heel erg opvalt, en daar ben ik hard bezig mee om dat te veranderen, is dat er allerlei oordelen en vooroordelen tussen overheid, ondernemers en onderwijs bestaan. Maar we zijn allemaal mensen, we hebben allemaal een eigen motivatie en eigen doelen. Mijn advies om tot oplossingen te komen: zet je vooroordeel opzij, en ga eens luisteren en kijken wat er gebeurt bij een instelling waar je een mening over hebt. Want de kans is groot dat je je mening bij moet stellen en dat je gecharmeerd raakt.’’
Om zijn doelen te bereiken, zet Cleantech Regio ook subsidies in.
“Zo helpen we duurzame ondernemingen die nog niet op een rendabele manier innoveren. Dat varieert van een bedrijf als Leadax, dat een milieuvriendelijke loodvervanger maakt voor dakbedekking, tot het Dutch Electric Aviation Centre in Teuge, een regionale vliegtuigmaatschappij die elektrisch vliegen mogelijk wil maken.’’
Hoe komt het toch dat er nog steeds subsidie bij moet?
“Soms hebben innovatieve bedrijven en concepten wel een zetje nodig om ze naar een volgende fase te brengen, maar zijn ze net nog niet interessant genoeg voor een investeerder. In andere gevallen weet je dat er tijdelijk een onrendabele top is, die verdwijnt als er schaalgrootte ontstaat. In dat soort kip-ei situaties kan subsidie echt een nuttige bijdrage zijn. Andere opgaven waar we een concrete rol kunnen spelen zijn typisch maatschappelijke problemen waarin de overheid sowieso een rol moet pakken. Er zijn bijvoorbeeld veel te weinig vakmensen om de energietransitie vorm te kunnen geven, de opleidingen zijn ook nog helemaal niet afgestemd op de duurzame toekomst. Daardoor komen we bijvoorbeeld de duizenden vakmensen tekort die hard nodig zijn om 1,7 miljoen woningen te verduurzamen voor 2030.’’
Is dit je volgende klus als ondernemer of word je gedreven door idealisme?
‘Deze job is een heel bewuste keuze geweest. Ik merkte dat ik het steeds belangrijker vind om een steentje bij te dragen aan de samenleving. Daar haal ik meer voldoening uit dan weer een nieuw bedrijf opzetten. Met mijn laatste bedrijf, het Semco Style Institute, groeiden we keihard. Eigenlijk was daar geen houden aan wat de groei betreft. Op een gegeven moment waren we met investeerders in gesprek, en toen merkte ik dat ik me daar eigenlijk niet lekker bij voelde.’
Hoe dat zo?
‘Ik heb twee jaar geleden een hartoperatie gehad, en anderhalf jaar daarvoor een ernstig ski-ongeluk: mijn knie was verbrijzeld, mijn schouder gebroken. Lag ik daar met een ruggenprik op de operatietafel, mijn onderlichaam totaal verlamd. Terwijl ze mijn knie aan het opereren waren, is mijn hartslag weggevallen. Ik heb toen letterlijk mijn eigen flatline op de monitor gezien, met die piep erbij. Je ziet dat je hart niks meer doet. Ik heb echt gevoeld hoe het is als je lijf stopt. Dat heeft mentaal iets met mij gedaan.’’
Het heeft je veranderd?
’’In eerste instantie ben ik heel snel weer aan de gang gegaan. Ik was ondernemer, ik had helemaal geen tijd om te herstellen. Ik kon al snel bijna alles weer, terwijl ze gezegd hadden dat ik nooit meer zou kunnen hardlopen met die knie. Toch merkte ik, vooral toen ik namens Semco Style met die investeerders zat te praten, dat de top er een beetje af was bij me. En als je heel snel wilt groeien als ondernemer, en je bent daar verantwoordelijk voor, dan wordt van je verwacht dat je een stapje extra loopt. Dat moet ik niet meer willen. Daarom heb ik het stokje nu overgedragen. Ik doe nu alles wat rustiger. Niet meer op de pieken van mijn hartslag.’
Wat wil je over vijf jaar concreet hebben bereikt met CleanTech Regio?
‘Ten eerste vind ik dat we moeten laten zien dat het voor veel meer ondernemers mogelijk is op een duurzame manier een business te bouwen. Ten tweede hoop ik dat het, mede door ons, weer gaaf wordt om voor een vak te kiezen dat je met je handen doet. Ik denk echt dat de loodgieter in veel gevallen belangrijker is dan de bankdirecteur. Ik hoop dat ouders in de toekomst trots zullen zijn als hun kinderen zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen aansluiten. Tot slot hoop ik dat we het leiderschap zodanig ontwikkelen dat we niet meer op macht gaan zitten, maar juist de werkvloer centraal stellen. Daar komen volgens mij de beste innovaties uit.’
