Welgeteld acht maanden kon Ian Smith genieten van het pluche van de ceo-stoel bij Reed Elsevier. De Britse bestuursvoorzitter zou te licht zijn geweest voor zijn functie, ideeën missen, te weinig kaas hebben gegeten van de uitgeefbusiness. Er was naar verluidt ook geen klik met collega-bestuurders.
Kortom, exit Smith. Een zwakke beurt van de Britse recruiters die Smith aanbevolen en van de commissarissen die hem hadden aangesteld. Reed Elsevier stelde direct weer een nieuwe hoogste baas aan, de Zweed Erik Engstrom. Zodat, zo hoopt het bedrijf, iedereen weer tot de orde van de dag overgaat. Was het maar zo simpel.
Als een gerenommeerd bedrijf zijn kersverse topman binnen no time de laan uitstuurt, dan mag je gerust over een crisis praten. En die impasse dateert bij Reed Elsevier zeker niet van de laatste paar maanden. Nuchter beschouwd heeft de afgelopen voorjaar vertrokken en toen van alle kanten bewierookte ceo Crispin Davis zijn opvolgers een beroerde erfenis nagelaten. Het voorheen zo financieel solide Reed Elsevier kampt namelijk voor het eerst in zijn historie met een schuldenprobleem. Daar komt bij dat het bedrijf strategisch de weg is kwijtgeraakt. Beide pijnpunten hebben trouwens ook alles met elkaar te maken.
De malaise kondigde zich aan toen Davis in 2007 op de top van de markt voor 4,2 miljard dollar het Amerikaanse bedrijf Choicepoint kocht. Die overnamesom had Reed Elsevier in principe zelf kunnen ophoesten, aangezien het bedrijf kort tevoren de educatieve uitgeverij Harcourt voor min of meer hetzelfde bedrag van de hand had gedaan. Davis vond het echter nodig om de opbrengst van die deal uit te keren als superdividend aan zijn aandeelhouders. Hij hield daarnaast vast aan een programma van 1,2 miljard dollar voor de inkoop van eigen aandelen. Immers, de beurskoers is heilig bij Reed Elsevier. Niet in de laatste plaats omdat de top zelf zwemt in opties en aandelen.
Geen paniek, suste Davis. We lenen gewoon geld voor de acquisitie van Choicepoint en die kredieten lossen we af via verkoop van nog een divisie. Te weten: Reed Business, onder meer uitgever van weekblad Elsevier en vele honderden over het algemeen goed gelezen vaktijdschriften. "Die divisie is te conjunctuurgevoelig", luidde Davis' argumentatie. Dat had de voormalig ceo in elk geval goed gezien. Sinds de wereldeconomie op haar gat ligt, krijgen de omzet en – vooral – de winst van Reed Business zware klappen. De scenario's van Reed Elsevier vermeldden echter niet dat juist vanwege de neergang geen fatsoenlijke prijs meer voor de divisie kon worden gemaakt.
In arren moede haalde Davis het onderdeel later weer uit de etalage. Daardoor bleef het concern met miljardenleningen opgezadeld die snel moeten worden terugbetaald. Sinds begin dit jaar blijken ook de resultaten van de twee belangrijkste divisies (‘contentdatabase' Lexis Nexis en het vroegere Elsevier Science) kwetsbaar. Dat de in maart aangetreden Smith geen passend antwoord heeft weten te formuleren op alle ‘uitdagingen' bij Reed Elsevier is niet zo raar. Als executive in de olie (Shell) en in de transportwereld heeft hij met crisismanagement nauwelijks ervaring. Crisismanager stond destijds overigens ook niet vermeld in het functieprofiel voor een nieuwe ceo. Crispin Davis had het immers heel goed gedaan…
Hans Crooijmans is een in bedrijfseconomie gespecialiseerde journalist en columnist. Hij werkt vanuit Moskou. Alle columns van Hans Crooijmans vindt u in het speciale online overzicht.
