Het aantal faillissementen lag vorig jaar historisch laag, dankzij de miljarden die de overheid in het bedrijfsleven pompte. Maar dit jaar dreigen veel bedrijven alsnog kopje onder te gaan, voorspelt kredietverzekeraar Atradius. Theo Smid, econoom bij Atradius, wijt dat in de Telegraaf aan ‘een vertraagde doorwerking van de coronacrisis’. Hij verwacht dat het aantal bedrijven dat onderuit gaat vergeleken met 2020 stijgt met liefst 44 procent.
Niet echt lekker nieuws om mee wakker te worden. Veel Nederlanders vrezen voor voor hun baan en de werkloosheidscijfers liepen vorig jaar al op. Volgens het laatste onderzoek van de Intelligence Group, die al sinds 2003 arbeidsmarktdata verzamelt over onze beroepsbevolking, denkt nu acht procent van de mannen en tien procent van de vrouwen dit jaar op zoek te moeten naar ander werk. Bij mensen met een migratie-achtergrond ligt dat percentage behoorlijk hoger. Daar vreest zeventien procent van de mannen en veertien procent van de vrouwen zijn of haar baan kwijt te raken.
Onzekerheid kan dramatisch effect hebben op de werkvloer
Vorig jaar werd in eerste instantie vooral uitzendkrachten, zzp’ers en mensen met een tijdelijk contract de wacht aangezegd. Vanaf september kwamen daar de aankondigingen van de eerste grote reorganisaties bovenop. Bij Air France KLM, Heineken en Shell – om er maar een paar te noemen – verdwijnen de komende jaren duizenden banen. Intussen vreet de onzekerheid aan werknemers in andere sectoren. ‘Dat kan een dramatisch effect hebben op de werkvloer’, waarschuwt Tanveer Naseer, een bekende TedX-spreker en consultant. Hij schreef de managementbestseller Why even the Best Leaders Go Off Course and How They Can Get Back on Track.
Lagere productiviteit
De Canadees noemt het paranoia, de sfeer die binnen een bedrijf kan ontstaan als mensen denken dat ze er binnenkort uit worden gezet. De sfeer is somber, werknemers zijn onverschilliger en minder tevreden. Bovendien vermindert de productiviteit omdat mensen langzamer gaan werken en meer fouten maken. Zolang niet duidelijk is wat er precies gaat gebeuren, moet je deze staat van paranoia volgens hem ten koste van alles zien te voorkomen.
Maar hoe doe je dat? Volgens Naseer is het vooral belangrijk om werknemers in deze coronatijd een steuntje in de rug te geven. Werkgevers moeten hen laten voelen dat ze gewaardeerd worden en dat ze er als bedrijf alles aan doen hun banen overeind te houden.
Tips om de moed erin te houden (en paranoia ver weg):
#1. Geef zo veel mogelijk positieve feedback
‘De makkelijkste manier om werknemers te laten voelen dat je blij met hen bent en dat hun baan niet op de tocht staat is om ze positieve feedback te geven. We hebben allemaal weleens een periode waarin we het gevoel hebben dat we ondergewaardeerd worden. Of dat ons werk er niet zoveel toe doet. Een berichtje, een telefoontje of gewoon een schouderklopje is al genoeg. Als je dan een keer met negatieve feedback komt, wordt het ook niet zo zwaar opgenomen.’
#2. Kies de meest waardevolle werknemer van de maand
‘Vooral als je een groot bedrijf leidt is het lastig om constant positieve feedback te geven. Je bent er misschien gewoon te druk voor. Dat kun je ondervangen door iedere maand de meest waardevolle werknemer te laten verkiezen. Dat is een prima manier om de onderlinge betrokkenheid te vergroten, zeker als je andere personeelsleden die verkiezing samen laat organiseren. Bovendien worden zo werknemers beloond die iets hebben gedaan, wat jij misschien wel helemaal niet zag.’
#3. Geef werknemers een stem
‘Het enige ding dat erger is dan de angst om je baan kwijt te raken, is het gevoel dat je er ook niet over kunt praten. Zorg ervoor dat mensen hun angst ergens kwijt kunnen’, zegt Naseer. ‘Dat kun je op verschillende manieren organiseren, maar doe iets. Werknemers moeten weten dat ze ergens naar toe kunnen en dat er dan naar ze wordt geluisterd.’
#4. Laat werknemers weten hoe moeilijk het is om hen te vervangen
‘Het lijkt bot, maar sommige mensen hebben niet genoeg aan geruststellende woorden. Die help je misschien meer door gewoon voor te rekenen hoeveel het zou kosten om hen te ontslaan. Vertel ook eerlijk dat een groot deel van de kennis en ervaring de deur uitgaat als hij of zij zou vertrekken. En dat het veel tijd en geld zou kosten om nieuw personeel te vinden en in te werken. Vaak is dat al genoeg om de angst dat ze eruit vliegen te verkleinen.’
#5. Investeer in de ontwikkeling van je personeel
Naseer: ‘Door je mensen nieuwe dingen te leren, worden ze beter in hun werk. Het geeft hen ook het gevoel dat ze niet zomaar vervangbaar zijn. Werknemers die heel veel verschillende vaardigheden hebben, weten dat ze meer waard zijn voor je bedrijf. Schrijf ze in voor seminars, geef ze software-trainingen, het maakt ze minder paranoia.’
#6. Daag je werknemers uit
‘Dit is eigenlijk een aanvulling op de vorige tip. Als je je mensen moeilijke klussen geeft, voelen ze zich zelfverzekerder. Dan zijn ze dus ook minder bang. Natuurlijk zijn er taken die je ook door een machine zou kunnen laten doen. Maar als je werknemers de ingewikkelde zaken laat oplossen, laat je ook zien dat je vertrouwen in hen hebt. Ze voelen zich dan eerder gewaardeerde en dus onvervangbare leden van het team.’
#7. Vertel je mensen altijd hoe het er financieel voorstaat
‘Als het goed gaat met het bedrijf, is het makkelijk om je werknemers geïnformeerd te houden. Maar doe dat ook nu het minder gaat. Organiseer iedere maand een bijeenkomst om ze bij te praten, uit te leggen waarmee je bezig bent, hou niets voor je mensen achter. Wees hier proactief in. Als je als management een tijd lang niets van je laat horen, vullen je mensen zelf in hoe goed of slecht het gaat. Misschien zien ze spoken die helemaal niet nodig zijn.’
Voor al diegenen die toch hun baan verliezen: laat je hoofd niet zakken. Als de coronapandemie voorbij is, zullen bedrijven in veel sectoren weer om mensen schreeuwen. Bovendien blijken veel Nederlanders – ook middenin deze crisis – binnen zes maanden een nieuwe baan te vinden. Volgens cijfers van het CBS daalde het aantal mensen dat langer dan twaalf maanden in de WW zit vorige maand met bijna acht procent (!) ten opzichte van een jaar geleden.
