Waarom slaagt het ene IT-project wel en het andere niet? Onderzoek hiernaar richt zich meestal op grote projecten, maar hoe zit het met de kleine?
Podium-auteur Leon Dohmen onderzocht dit en schreef er een boek over: Kampioen organisatieverandering.
Dohmen, principal management consultant bij IT-bedrijf Logica en coördinator en docent aan de Rotterdam Business School stelt dat informatietechnologie de dominante drijfveer is van veel organisatieveranderingen. Sommige bedrijven lijken zich moeiteloos aan te passen in het door informatietechnologie gedreven tijdperk, andere organisaties hebben hier veel meer moeite mee.
Waar gaat het mis?
De vraag is dus waarom een verandering waarbij IT een belangrijke rol speelt in het ene geval wel slaagt en in het andere niet. Veel onderzoek richt zich hierbij op grote IT-projecten, terwijl de meeste organisaties meer kleine dan grote projecten in hun portfolio hebben. Interessant dus om ook deze projecten eens tegen het licht te houden.
Wat blijkt? Bij grotere projecten gaan zaken vaker mis dan bij kleine, maar de oorzaken zijn hetzelfde. De grootste knelpunten zijn het ontbreken van één gezamenlijk doel en het hanteren van een verkeerde (verander)aanpak.
Het onderzoek samengevat:
# Inleiding
Het onderzoek ‘Leading principles for IT related organisational change’ is een studie naar de resultaten van organisatieveranderingen waarbij informatietechnologie (IT) een belangrijke rol speelt. De onderzochte projecten (of situaties) betreffen onder andere de invoering van nieuwe of vervanging van bestaande systemen, fusies, reorganisaties, processtandaardisatie en uitbesteding van IT. Veelal worden deze organisatieveranderingen waarbij IT een belangrijke rol speelt doorgevoerd via een speciale, tijdelijke werkconstructie ook wel (IT-)project genoemd. De studie onderzoekt hierbij enerzijds het bereikte resultaat. Anderzijds wordt gekeken naar het proces (wijze van sturing), hoe dit resultaat tot stand is gekomen. Het onderzoek gebruikt IBAFrame als (nieuw) referentieraamwerk. IBAFrame staat voor IT (of Innovation) Benefits Accelerator Framework.
# Projectomvang
Naast het inzicht geven in algemene bevindingen maakt het onderzoek ook onderscheid tussen de grootte van projecten. Het onderscheid tussen grote, middelgrote en kleine projecten is gemaakt op basis van het aantal mensen dat betrokken is bij de organisatieverandering. Bij grote projecten is het aantal betrokkenen groter dan 500, bij kleine projecten is het aantal betrokkenen kleiner dan 100. Middelgrote projecten zitten daar tussenin (groter dan 100 en kleiner dan 500 betrokkenen). Voor de categorie klein heeft de studie 15 projecten geïdentificeerd. Aan de categorieën middelgroot en groot zijn 11 en 8 projecten toegekend.
# Resultaten
Resultaten van het onderzoek zijn uitgedrukt in cijfers op een schaal van 1 (zeer slecht) tot 10 (uitmuntend). Hierbij wordt het resultaat uitgedrukt in termen zoals: het bereikte resultaat is een verbetering; het bereikte resultaat sluit aan bij het doel; het bereikte resultaat sluit aan bij de verwachting; het bereikte resultaat is goed ingebed in de organisatie, etcetera.
60 procent van de kleine projecten – dit zijn er 9 – heeft een resultaat bereikt dat met een score 6 of hoger is gewaardeerd. 6 projecten – dit is 40 procent – scoort een resultaat van 5.
Als belangrijkste oorzaken voor onvoldoende resultaten wijst het onderzoek aan:
1. Het ontbreken van één gezamenlijk doel;
2. Het hanteren van een verkeerde (verander)aanpak.
Een van de voor de hand liggende algemene bevindingen uit de studie is dat grotere projecten vaker tot een onvoldoende resultaat leiden dan de kleine projecten. Zeer opvallend is echter dat dezelfde oorzaken een rol spelen bij de onvoldoende resultaten. Kleine projecten worstelen blijkbaar met dezelfde problemen als grotere projecten.
Economie en ethiek
Volgens het onderzoek 'Veranderingsprojecten Nederlandse bedrijven falen' van KPMG uit 2004, geven Nederlandse bedrijven 5 miljoen euro uit aan organisatieveranderingen. 90 procent van de 45 onderzochte bedrijven had hierbij te maken met projecten die niet het gewenste resultaat opleverden. Internationaal kampte een veel lager percentage bedrijven (60 procent) te maken met tegenvallende projecten, maar die projecten kostten gemiddeld wel meer (circa 9 miljoen euro).
Naast deze bedrijfseconomische beschouwing is er ook een ethische beschouwing op organisatieverandering waarbij IT een belangrijke rol speelt. In Nederland is Jeroen van den Hoven een voorvechter van ethiek in het werkveld van IT. IT-oplossingen zorgen ervoor dat het werk van mensen in tal van sectoren fundamenteel veranderd is en verder zal veranderen. Van den Hoven pleit voor het hanteren van een ethisch bewustzijn door de IT-professional. De keuzes die de IT-professional maakt, raken de belangen van veel mensen. Gebrekkige IT-oplossingen zorgen voor de nodige frustratie en irritatie wanneer deze het (dagelijkse) werk van mensen onvoldoende ondersteunen.
Over de auteur:
Dit Podium-artikel is geschreven door Leon Dohmen, principal management consultant bij IT-bedrijf CGI (voorheen Logica). Leon doceerde van 2003 tot 2012 Management of Technology aan de Rotterdam Business School.
Over het podium: Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
