Regels vertegenwoordigen vaak de normen van een hele maatschappij. Maar verschuilen managers zich niet te vaak achter hun motto: 'regels zijn regels'? De visie van Podiumauteur Luc Timmers.
De theorie is als volgt: een regel is een gebod, verbod of richtlijn waaraan men zich dient te houden.
- Een gebod is opgelegd door een hoge autoriteit en vertelt waar men zich aan moet houden;
- Een verbod is opgelegd door een hoge autoriteit en vertelt waar men zich van moet onthouden;
- Een richtlijn is een bindend voorschrift, opgelegd door een hoge autoriteit, waarbij men zelf bepaalt hoe dit voorschrift te implementeren.
Op het overtreden van een regel staat vaak een sanctie. Anders dan bij een afspraak is er bij een regel geen sprake van een overeenkomst tussen twee of meerdere personen, maar is een regel een soort wet. Regels hebben vaak een historische achtergrond. Een regel veranderen is lastig en tijdrovend. Aangezien een regel vaak de normen van een hele maatschappij verwoordt, stelt het daarmee een kader voor de gedragingen van velen. Daardoor zal enerzijds een plotselinge verandering van een regel niet (direct) leiden tot het naleven van die veranderde regel (Gij zult doden). En anderzijds verandert het algemeen gedragen naar een regel soms zodanig dat – alhoewel de regel nog bestaat – het niet naleven van die regel en daarvoor bestraft worden als onrechtvaardig wordt ervaren (rechts afslaan door rood licht mag niet). En soms bestaat de hoge autoriteit niet meer of is niet meer in staat een sanctie op te leggen bij niet naleven van de regel (de tien geboden van de Heilige Kerk).
Regels zijn regels
De praktijk pakt echter vaak anders uit. Zo is het meestal een manager die het gezegde 'regels zijn regels' hanteert. Zonder het te beseffen is dat een demonstratie van zijn onmacht of machteloosheid. Onmacht om zijn medewerker op een andere wijze te kunnen overtuigen van het feit dat het handelen van de medewerker in strijd is met de regels, en dat de manager dat niet goed zal vinden. Machteloosheid omdat hij het eigenlijk wel goed vindt dat zijn medewerker in strijd met de regels handelt, maar de manager dat niet goed mag vinden. Anderzijds is het gebruik van het gezegde 'regels zijn regels' een vorm van machtsgebruik, want de manager kan sancties opleggen.
Vaak zijn regels nutteloos of zelfs contraproductief, maar het toestaan dat ze niet nageleefd worden brengt twee belangrijke dilemma’s voor de manager met zich mee: als ik dat toesta voor deze regel, waarom dan ook niet voor andere regels? En: als ik dat toesta voor deze medewerker, waarom dan ook niet voor andere medewerkers? Erger nog is het feit dat het niet naleven van regels riekt naar insubordinatie. En dat kan de manager nooit toestaan. Graag zou de manager zelf af en toe een regel niet willen naleven. Maar dan confronteert hij zijn manager met de hemzelf zo bekende dilemma’s. 'Regels zijn nu eenmaal regels', is ook een bij zijn manager bekend en vaak gebruikt gezegde.
Naast managers gebruiken ook stafmedewerkers veelvuldig het gezegde 'regels zijn regels'. Zij ontlenen zelfs hun bestaansrecht aan regels en de controle op de naleving daarvan. Dat een regel het door iedereen (ook diezelfde stafmedewerker) gewenste te bereiken doel in de weg staat is irrelevant. Regels zijn nu eenmaal regels!
Maar gelukkig: regels kunnen wel degelijk aangepast worden. Daarvoor bestaan duidelijke Regels.
P.S.: Het niet naleven van regels wordt ook wel creativiteit genoemd. 'Gebruik je fantasie', is een gezegde maar, helaas, geen regel.
Eerdere bijdragen:
-
De immer vrolijke manager
-
Niemand is misbaar
-
Geen fouten maken mag
-
Help, een tevreden klant!
-
Niet klagen maar klachten
Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Luc Timmers, verandermanager bij grote (ICT) commerciele bedrijven en overheidsorganisaties, en auteur van onder meer De Lijnmanager en het boek De interimmanager als vriendelijke beul.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
