De voordelen van een bescheiden leider moge duidelijk zijn: door niet zichzelf maar zijn team op de voorgrond te stellen, excelleert laatstgenoemde en worden betere resultaten behaald. Door veel oog te hebben voor de kwaliteiten van medewerkers, zorgt een bescheiden leider ervoor dat iedereen optimaal tot zijn recht komt binnen het bedrijf.
Deze resultaten komen ook naar voren in verschillende onderzoeken. Een studie onder 105 mkb-bedrijven in de software-industrie toont aan dat het delen van informatie en samenwerkingen bevorderd worden op het moment dat een ceo zich op de achtergrond houdt. Een ander onderzoek stelt dat bescheiden leiders eerder hun fouten toegeven en beperkingen inzien. Deze mate van zelfreflectie werkt bovendien volgens onderzoek onder 161 teams besmettelijk: ook medewerkers bleken ineens beter op de hoogte van hun eigen gebreken.
Enthousiasme
Toch komt het nog vaak voor dat de zoektocht naar een goede leider bij een heel ander type uitkomt: de charismatische, ietwat narcistische manager. Een charmante leider die zijn medewerkers inspireert met enthousiasme en toewijding. Volgens onderzoek zijn het juist deze mensen die vaak als leiders gekenmerkt worden door hun tomeloze enthousiasme en hun hoge energielevel.
Wat op het eerste gezicht geen slechte keuze lijkt, kan toch behoorlijk verkeerd uitpakken. In hun boek Charismatic Leadership in Organizations beschrijven Jay Conger en Rabindra Kanungo het als volgt: ‘Charismatische leiders vallen makkelijker ten prooi aan extreem narcisme dat leidt tot een groot eigenbelang en onhaalbare doelstellingen.’
Studies onderschrijven hun woorden: wanneer charisma en narcisme elkaar kruisen, zijn leiders eerder geneigd hun macht te misbruiken en medewerkers voor hun karretje te spannen. Een ander onderzoek wijst uit dat narcisme vaak aangezien wordt voor charisma, vooral wanneer dit soort leiders een gedurfde visie van toekomstplannen nastreeft.
Vooroordelen
Hoe kan het dat het toch dit soort leiders zijn die veelal aan de top van bedrijven staan? Een antwoord zou volgens deze studie kunnen liggen in het vooroordeel dat we hebben over leiders: narcistische leiders zouden beter in het beeld passen dat we hebben van een effectieve leider dan hun bescheiden medemens. Doordat charismatische leiders meer aandacht op zichzelf vestigen, vallen ze ook eerder op tussen mogelijke kandidaten.
Bovendien is de scheiding tussen charismatische en bescheiden leiders niet altijd even duidelijk. Onderzoekers zijn het erover eens dat er twee soorten charisma bestaan: persoonlijk en sociaal charisma, waarbij het een gericht is op de persoon en de ander op zijn rol in een groep. Sociaal charisma en bescheidenheid zijn karaktereigenschappen die prima samen gaan.
Toch weegt het aantal narcistische leiders niet op tegen het aantal keer dat een narcist juist wél goed is voor het bedrijf. Zoals bescheidenheid van een leider overslaat op medewerkers, is dat volgens onderzoek ook het geval voor narcisme. Medewerkers die veel in aanraking komen met charismatische leiders, nemen hun narcistische trekjes over.
Willen we uiteindelijk naar meer bescheiden leiders, dan zullen we oog moeten hebben voor de lange termijn in plaats te kiezen voor een charismatische superheld die ons snel komt helpen.
