De traditionele handdruk is nog steeds de meest gebruikte begroetingsvorm. Maar vergis je niet in de valkuilen van handen schudden.
Hoewel bearhugs en zelfs fist bumps in opkomst zijn als casual begroetingsvorm in werksituaties, blijft de traditionele handdruk in Westerse landen het meest gebruikelijk. Lijkt simpel, maar onderschat het belang van een goede handdruk niet. Zeven tips en feiten op rij:
#1 Handen schudden zorgt voor vertrouwen
Een onderzoek van de Universiteit van Illinois registreerde wat er nu eigenlijk precies in ons brein gebeurt wanneer we elkaar de hand schudden. Dankzij functionele MRI (fMRI), een techniek die de activiteit van de hersenen door middel van een computer driedimensionaal zichtbaar maakt, toonde het team, aan dat handen schudden een effect heeft op de neurale circuits in ons brein en ervoor zorgt dat iemand (meer) openstaat voor positieve gevoelens als vertrouwen, of dat we vanwege een goede handdruk de ander bijvoorbeeld competent achten. Zo ontstaat tussen de handenschudders ook de wil om met elkaar samen te werken. Handen schudden onderdrukt bovendien juist negatieve gevoelens als ontwijkgedrag.
…en de wil om samen te werken
Tijdens het onderzoek, dat werd geleid door assistent professor psychologie Florin Dolcos, kregen de participanten korte videoclips te zien waarbij telkens twee mensen elkaar in een zakelijke omgeving ontmoetten. Soms begon de ontmoeting met een handdruk, soms niet. De clips eindigden met een duidelijk signaal van samenwerking tussen de twee of toonden juist negatieve vormen van lichaamsdrag, zoals de armen kruisen om te tonen dat het gesprek ten einde was. De participanten, wiens fMRI data werden verzameld, beoordeelden vervolgens de mensen in de clip met een cijfer tussen 0 en 6 op drie zaken: betrouwbaarheid, competentie en de zichtbare interesse om samen zaken te willen doen. Wanneer aan de ontmoeting een handdruk vooraf was gegaan, werd op alledrie de vlakken hoger gescoord dan wanneer er geen handen waren geschud, ongeacht of de ontmoeting positief of negatief was geëindigd. Florin Dolcos benadrukt overigens dat niet elke handdruk positieve gevoelens oproept. ‘Het gaat om een bepaalde manier van een hand geven: vastberaden, zelfverzekerd, maar vriendelijk, zoals normaal gesproken ook wordt gepromoot als een vorm van goed ondernemerschap.’
#2 Dominant door tikje draaien
Want zo makkelijk is een goede, uitgebalanceerde handdruk niet. Het gaat vaak mis en voor al die slappe of juist te stevige of klamme hebben we een ijzersterk geheugen. Er zijn ook vele manieren waarop een handdruk dominantie kan uitdrukken. Aan het begin van zijn amusante TEDtalk 'Body language, the power is in the palm of your hands’, vraagt de Australische lichaamstaalexpert Allan Pease aan het publiek of ze allemaal eens flink handen willen schudden met hun buurman of –vrouw. Wanneer hij stop roept, vraagt hij het publiek naar de handdruk te kijken en te bepalen wiens handen net iets gedraaid zijn en zo dominantie in de relatie aangeven.
#3 Hoe het mis kan gaan…
Een berucht voorbeeld van hoe een handdruk verkeerd uit kan pakken, vond plaats tijdens de Australische federale verkiezingen in 2004. Premier John Howard lag achter in de peilingen, maar de uiterst agressieve en dominante handdruk van zijn tegenstander Mark Latham, vastgelegd op camera, kostte Latham de overwinning. In een interview met Sunday Night vertelde Howard later: ‘Hij had het al bij een eerdere ontmoeting gedaan toen de camera’s niet aanstonden. Toen ik hem vervolgens aan zag komen bij een ontmoeting waarbij de camera’s wel aanstonden, dacht ik, hij gaat die handdruk weer doen. Hij is een stuk groter dan ik en wilde laten zien dat hij domineerde.’ Howard liet de agressieve handdruk ditmaal dan ook over zich heenkomen en dat leverde hem de overwinning op. Latham zelf zei jaren later in een interview dat ‘die kleine Howard met zijn stevige handdruk de hand van mijn vrouw bijna had verbrijzeld. Dit was payback time.’
#4 Formule voor de perfecte handdruk
Op verzoek van automerk Chevrolet ontwikkelden wetenschappers in 2010 de formule voor de perfecte handdruk, zodat niemand binnen het Chevrolet-concern ooit nog een slap of te agressief handje meer zou hoeven te geven. De officiële formule luidde als volgt:
PH = √ (e2 + ve2)(d2) + (cg + dr)2 + π{(4<s>2)(4<p>2)}2 + (vi + t + te)2 + {(4<c>2 )(4<du>2)}2
En dit zijn de elementen uitgelegd, met de bijbehorende gewenste score op een schaal van 1 tot 5:
- (e) is eye contact (1=none; 5=direct) 5
- (ve) is verbal greeting (1=totally inappropriate; 5=totally appropriate) 5
- (d) is Duchenne smile – smiling in eyes and mouth, plus symmetry on both sides of face, and slower offset (1=totally non-Duchenne smile (false smile); 5=totally Duchenne) 5
- (cg) completeness of grip (1=very incomplete; 5=full) 5
- (dr) is dryness of hand (1=damp; 5=dry) 4
- (s) is strength (1= weak; 5=strong) 3
- (p) is position of hand (1=back towards own body; 5=other person's bodily zone) 3
- (vi) is vigour (1=too low/too high; 5=mid) 3
- (t) is temperature of hands (1=too cold/too hot; 5=mid) 3
- (te) is texture of hands (5=mid; 1=too rough/too smooth) 3
- (c) is control (1=low; 5=high) 3
- (du) is duration (1= brief; 5=long) 3
…want wat de handdruk onthult
Hoogleraar Geoffrey Beattie, Hoofd Psychological Sciences aan de Universiteit van Manchester ontwikkelde de formule. Beattie: ‘De menselijke handdruk is een van de cruciaalste elementen waarmee iemand zich een eerste indruk van een ander vormt. Het is een bron van informatie om tot een oordeel te komen, omdat een handdruk allerlei aspecten van de persoonlijkheid van een persoon onthult. Een zachte handdruk kan wijzen op onzekerheid, terwijl een snelle-loslaat-handdruk arrogantie kan suggereren. Het is dan ook verrassend dat er nog geen gids bestond die mensen precies vertelt hoe ze nu eigenlijk handen moeten schudden.’
#5 Verschil tussen man en vrouw?
Een handdrukonderzoek van de Universiteit van Alabama concludeerde dat mannen vaak een steviger handdruk geven dan vrouwen, maar dat een stevige handdruk van vrouwen eerder een plezierige indruk maakt. Volgens Geoffrey Beattie zijn overigens de regels voor man en vrouw voor de ideale handdruk hetzelfde. Beattie: ‘Gebruik de rechterhand met een volledige grip en een stevig kneepje (vooral niet te sterk) en houdt de handen in een positie in het midden tussen jezelf en de andere persoon. De palm is koel en droog. Schud ongeveer drie keer, met een gemiddeld krachtniveau, aanhoudend gedurende niet langer dan twee tot drie seconden. Behoud het oogcontact gedurende de hele handdruk en laat een aangename natuurlijke glimlach, rond ogen en mond, langzaam en symmetrisch over het gezicht trekken. Kies daarbij nog voor een passende begeleidende verbale opmerking en daarmee heb je de basiselementen voor een perfecte handdruk.’
#6 Het komt door de hormonen
Hoogleraar economie Paul Zak verdiepte zich uitvoerig in de fysieke kant van de handdruk. Volgens hem draait het allemaal om het hormoon oxytocine. Is, of beter gezegd, voelt iemand met zijn handdruk betrouwbaar aan, dan komt dit hormoon in ons brein vrij. Het vertelt ons dat het veilig is om diegene te vertrouwen. Oxytocine kan ook weer een andere hormoon, dopamine, triggeren, Dit hormoon geeft ons een blij gevoel. En de volgende keer dat we deze persoon met de prettige handruk weer ontmoeten, verloopt het positieve proces van herkenning nog iets sneller.
#7 Fist bump en high five meer hygiënisch
Een recente studie in de American Journal of Infection Control wijst erop dat al dat handen schudden eigenlijk buitengewoon ongezond is vanwege de bacteriën die zo rijkelijk worden verspreid. Beter zou bijvoorbeeld de fist bump zijn, populair gemaakt door de regelmatig fist bumpende Amerikaanse president Barack Obama. Een fist bump verspreidt slechts een twintigste van de hoeveelheid bacteriën die een handdruk verspreidt. Ook een high five is beter. Die leidt tot slechts de helft aan bacteriën van de handdruk. Bovendien is er met de fist bump minder kans om in de fout te gaan – het kan iets te hard of te zacht gaan – maar het mijnenveld voor een goede handdruk is vele malen groter.
