Hoger opgeleide managers met behoorlijke werkervaring tekenen er al decennialang op in: een MBA-opleiding. Deelnemers verwerven er praktische bedrijfskundige of economische kennis, toegespitst op hun expertise in het bedrijfsleven. En op de koop toe prijkt er na afronding een aantrekkelijke titel achter hun naam. Vaak goed voor een mooie promotie.
Zijn MBA’ers ook betere leiders?
Maar de hamvraag is: zijn MBA-gediplomeerden ook daadwerkelijk betere leiders? Helpt de opgedane kennis en kunde om mensen en organisaties de gewenste kant op te krijgen? Maken MBA’ers bedrijven ook daadwerkelijk beter, of is het voor de deelnemers vooral een legitimatie om een hogere functie in de organisatie af te dwingen?
Ken je eigen drijfveren
Het antwoord op al die vragen hangt helemaal af van het aangeboden curriculum, stelt Sander Harperink, die zelf directeur is van het executive-programma van de door de Universiteit Twente opgerichte TSM Business School, uitgeroepen tot beste academische MBA van Nederland. Dit programma focust op de ontwikkeling van persoonlijk leiderschap. Immers, ‘goede managers zijn sterke leiders’, stelt Harperink. En: ‘alleen wie zijn eigen drijfveren kent en begrijpt, kan anderen in hun kracht zetten.’
Gebaseerd op Mintzberg
De twee jaar durende leiderschapsprogramma’s bij TSM zijn gebaseerd op de ideeën van organisatiekundige en managementwetenschapper Henry Mintzberg. De Canadees maakt onderscheid tussen 5 mindsets van managers. Eén daarvan is de reflectieve mindset, waarmee managers stilstaan bij wat zij zelf meemaken. Leiderschapsontwikkeling vergt volgens Mintzberg het vermogen op jezelf te reflecteren.
Harperink (foto): ‘Stel dat een collega plotseling emotioneel reageert op een voorstel in een vergadering. De neiging van de meesten is om zo’n uitbarsting te negeren. Maar waarom zou je als manager niet reflecteren op je eigen reactie? Zijn vergelijkbare gevoelens niet in iedereen aanwezig?’
Mintzberg noemt dat ‘het openen van een ruimte voor een leerzame ervaring’. En precies dat laatste, dat beoogt TSM Business School dus ook met zijn executive-programma, zegt Harperink.
Waarom moet je eerst jezelf leren leiden voor je anderen leidt?
‘Je kunt pas van iemand houden als je van jezelf houdt. Dat geldt voor de liefde, maar eigenlijk geldt hetzelfde voor leiderschap.
‘Met rust en zelfvertrouwen kun je de mensen in je team weer in hun kracht zetten’
Zonder zelfkennis kun je niet effectief mensen aansturen. Wie zijn eigen emoties kent en begrijpt, ontwikkelt zelfvertrouwen en rust. Daarmee kun je ook de mensen in je team weer in hun kracht zetten. Dat werkt overigens niet alleen zo op het werk, maar ook in andere situaties, bijvoorbeeld in je relatie of in je gezin. Daar richten wij ons dus op: op het weten waar je zelf voor staat.’
Hoe ontdek je waar je zelf voor staat?
‘Laat ik een voorbeeld geven. Iedere deelnemer werkt aan een eigen leiderschapsprofiel. Dat doen de deelnemers gedurende de gehele opleiding in meerdere driedaagse seminars, met gastsprekers, docenten en andere deelnemers samen. Daar komt een persoonlijke stellingname uit voort: wie ben ik als leider?
‘Een deelnemer gaf aan dat dit de enige MBA is, waar je mentaal sterker uitkomt’
Een van de deelnemers gaf als antwoord op die vraag: Ik ben als de wind die mensen steun in de rug geeft en ze tot grote hoogte laat stijgen. Deze deelnemer weet wat hij te bieden heeft. Hij gaf aan dat hij vóór zijn opleiding nauwelijks aan de menselijke aspecten van zijn rol dacht. Na afloop weet hij zijn mensen te complimenteren, en gaat hij uit van de kracht van de mensen in zijn team. Hij is minder micro-manager, ervaart meer zelfvertrouwen en laat zijn eigen zorgen meer los. Dat werpt vruchten af. Hij gaf aan dat dit de enige MBA is, waar je mentaal sterker uitkomt. Die mentale zelfzekerheid geeft een boost aan je leidende positie.’
Hoe leer je jezelf te managen?
‘Daar begint de opleiding direct mee. Bij de start krijg je een ontwikkelassessment. Iedere deelnemer ontdekt zo in welke fase van zijn ontwikkeling hij zich bevindt. Zo leer je je eigen gedrag begrijpen en ontwikkel je emotionele intelligentie.
‘Zelfmanagement leer je door praktische ervaring op te doen’
Daarna is het tijd voor de praktijk, want zelfmanagement leer je door praktische ervaring op te doen. Daarom krijgen deelnemers een persoonlijke coach die hen gedurende de gehele opleiding begeleidt bij hun persoonlijke ontwikkeling. Die coach helpt de deelnemer om tijdens de opleiding individueel en in groepen het geleerde te vertalen naar zichzelf en zijn omgeving.
In de opleiding doen we dat door wat appreciated inquiry heet: ontwikkeling van de deelnemer op een waarderende manier. Het traject stimuleert mensen in hun talenten.’
Waarom zou je daarvoor een MBA doen?
‘Omdat het werkt. Er zijn veel managers die zeggen dat ze liever inschrijven voor de verwerving van financiële kennis. Maar uiteindelijk zijn ook die deelnemers achteraf blij met onze aanpak. De opleiding is een volwaardige MBA, met actueel wetenschappelijk bedrijfskundig onderwijs van topniveau, dat we zo praktisch mogelijk maken. Daarom krijgen deelnemers workshops, bijvoorbeeld over emotionele intelligentie en ook management-games. Doordat we het managing-self-traject met een analyse beginnen, gaan mensen vanaf het begin al experimenteren met hun gedrag en vaardigheden. Zo ontdek je wat bij je past, wat je tweede natuur kan worden. En zo kan de gedragsverandering inslijten.’
Wat is de meerwaarde van de kennisverwerving erbij?
‘Als je alleen een coaching van een aantal maanden doet, kan dat ook effect hebben. Maar wil je het echt goed aanpakken, dan moet je de mentale ontwikkeling combineren met inhoudelijke kennisverwerving. Door het MBA-traject kom je in contact met andere deelnemers, andere docenten en andere thema’s. Doordat je veel breder naar jezelf en de wereld kijkt, bereik je meer effect.’
Jullie zijn opgericht door een technische universiteit. Is de TSM Business School bij uitstek geschikt voor technici?
‘De opleiding is ontstaan doordat de in Enschede opgeleide technici gaandeweg hun loopbaan leidinggevende posities verwierven en behoefte aan een bedrijfskundige studie kregen. Een aanzienlijk deel van de huidige studenten heeft een technische studie afgerond, maar meer dan de helft niet. Onze technische achtergrond maakt dat technici breder leren kijken. Datzelfde geldt ook voor mensen zonder technische achtergrond. Juist door de mix leren managers met verschillende vakgebieden en achtergronden veel van elkaar.’
Over TSM Business School
TSM Business School is in 1987 opgericht door de Universiteit Twente. De missie – mensen in hun kracht zetten, zodat ze als professional en leider verandering en vernieuwing kunnen voortbrengen – wordt gerealiseerd met enerzijds open studieprogramma’s en anderzijds incompany-trajecten. Klanten zijn onder meer Booking.com, Vanderlande en Koninklijke Boskalis Westminster. Het 2 jaar durende executive-programma start elk halfjaar. Ruim 100 mensen staan momenteel ingeschreven bij deze opleiding. Door de wetenschappelijke accreditatie van dit programma krijgen gediplomeerden de titel MSc., Master of Science.
