Het beroep vuurtorenwachter bestaat niet meer. Er zijn nog een paar vuurtorens bemand (zoals op Terschelling, op Schiermonnikoog en in Ouddorp), maar de mensen die daar zitten zijn eigenlijk verkeersleiders voor de scheepvaart. Zij hebben nog wel de functie van uitkijk, maar hebben geen bemoeienis meer met het licht. In de volksmond heten zij echter nog wel vuurtorenwachter.
Het beroep van vuurtorenwachter vertoont dezelfde drie basisbeginselen als die van een goede leider. De vuurtoren biedt namelijk licht; reizigers moeten een verlicht pad hebben, ze moeten zien wat er gaat gebeuren. De vuurtoren biedt hoop; reizigers hebben zekerheid nodig dat ze op de goede weg zijn en dat de beslissingen die ze nemen, te verantwoorden zijn. En de vuurtoren biedt veiligheid; reizigers willen erop kunnen vertrouwen dat de koers die ze volgen veilig en betrouwbaar is, zonder dat ze botsen.
Ben jij als leider een vuurtorenwachter? Bied jij licht, hoop en veiligheid voor de mensen die je leidt? Stel jezelf eens de volgende vragen:
Licht
- Als ik voor een uitdaging op de werkvloer sta, vraag ik mezelf dan eerlijk af wat ik misschien aan het doen ben? Geef ik dan mijn fout toe en corrigeer ik deze?
- Help ik mensen om verandering te omarmen? Laat ik ze het licht (de verbetering van de verandering) zien in plaats van het duister (de beren op de weg)?
- Als ik voorstander ben van een nieuwe aanpak of proces, houd ik dan ook rekening met de psychologische kant van verandering?
- Help ik mensen ‘de visie te vangen’ van de collectieve doelen en doelstellingen (de ‘wat’), en benadruk ik de ‘waarom’ en de ‘hoe’?
Hoop
- Stel ik het oordeel over bepaalde zaken uit, totdat ik voldoende gegevens heb om door te gaan met weloverwogen mening?
- Behandel ik mensen respectvol genoeg, ongeacht hun positie, titel of andere eigenschappen?
- Zorg ik ervoor dat alle berichten in de organisatie expliciet de WIIFM-vragen (what’s in it for me?) beantwoorden voor de mensen die ik leid?
- Wanneer ik mijn mensen leid, onderwijs en aanmoedig, houd ik dan altijd rekening met hun individuele referentiekaders?
Veiligheid
- Identificeer ik belangrijke ‘onbesprokenheden’ (olifanten in de kamer) en maak ik het veilig voor mensen om ze openlijk te bespreken?
- Heb ik vertrouwen in mijn eigen positie, luister ik naar andere meningen op een niet-verdedigende manier?
- Luister ik oprecht met de bedoeling om te leren en te begrijpen in plaats van te oordelen of om mijn weerwoord voor te bereiden?
- Ben ik soms bereid om mijn idee in te trekken ten gunste van iemand anders? Is die bereidheid glashelder voor mijn medewerkers?
Er is ook nog een kenmerk van de vuurtoren zelf dat van toepassing is op goed leiderschap: zelfs tijdens de zwaarste stormen blijft de vuurtoren fier overeind.
