‘Goede politieke leiders kunnen debatteren, hebben een duidelijke visie, zijn in staat om samen te werken en compromissen te sluiten’, zegt Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap en organisatieverandering van de RUG en directeur van onderzoekscentrum ‘In the LEAD’.
Identiteit
‘Kiezers baseren hun stem op economische resultaten, maar ook op basis van gevoel. Goede leiders houden dan ook rekening met het sentiment van de bevolking. Daarom focussen de meeste lijsttrekkers deze verkiezingsperiode op wat meer ‘ongrijpbare variabelen’ zoals identiteit en cultuur.’
Daarnaast speelt de uitstraling van de politieke leiders een belangrijke rol. ‘Een rode stropdas wordt bijvoorbeeld geassocieerd met macht. En iemand met een krachtig, hoekig gezicht zien we als een sterke, dominante leider. Het bekent natuurlijk niet dat mensen deze kwaliteiten ook daadwerkelijk bezitten.’
Een overzicht van de leiderschapskwaliteiten van de belangrijkste lijsttrekkers:
Mark Rutte (VVD)
‘Mark Rutte profileert zich in debatten als een sterke leider. Hij straalt macht uit en profiteert van zijn vier jaar als minister-president, dat zag je duidelijk in het Carré-debat. Rutte kreeg bijvoorbeeld twee keer zoveel spreektijd als Roemer. De VVD-leider is goed in staat is om compromissen te sluiten en een te land besturen in moeilijke tijden.
Uit een opiniepeiling van EenVandaag na het lijsttrekkersdebat met Rutte en Wilders, bleek dat Nederlanders Rutte erkennen als betrouwbare leider van het land. Hij scoorde hoog op eigenschappen als ‘te vertrouwen’ en ‘juiste toon’. Daarnaast verkoos het panel hem tot nummer 1 als ‘leider van het land’.
Toch moet ook hij hard strijden voor een vervolg op het premierschap. Waar hij in staat is om partijen te verbinden en pragmatisch te handelen, vergeet hij soms zijn keuzes aan de kiezers uit te leggen’.
Lodewijk Asscher (PvdA)
Lodewijk Asscher heeft als individueel leider sterke kwaliteiten. De PvdA-leider heeft de afgelopen vier jaar bewezen dat hij sterk is in leiderschapskwaliteiten als samenwerken, verbinden en besturen.
Asscher nam het stokje over van Diederik Samson. ‘Het benoemen van een nieuwe leider heeft alleen zin als deze een totaal andere koers kan varen. Voor Asscher is dit een lastige opgave, als vice-premier van het kabinet. Sommige PvdA-kiezers rekenen hem af op de afgelopen vier jaar. Hij is wel een goede leider, maar voor de PvdA niet de juiste man op het juiste moment.’
Jesse Klaver (GroenLinks)
Jesse Klaver is volgens Stoker voor GroenLinks wel de juiste leider op het juiste moment. ‘Als jonge nieuwkomer zit hij bij GroenLinks in een goede positie om verandering te prediken. Klaver is sterk in campagnevoeren. Verbaal is hij scherp en als lijsttrekker is hij in staat om te enthousiasmeren en inspireren. Daarnaast weet Klaver precies hoe hij zijn achterban aan zich kan binden’.
Geert Wilders (PVV)
Wie regeert moet in staat zijn om te verbinden en compromissen sluiten. ‘Geert Wilders zorgt in zijn campagnevoering daarentegen voor polarisatie. Zijn doel is voornamelijk om de grootste worden, maar je hoort hem niet over regeringsverantwoordelijkheid. De vraag is daarom of hij een goede leider van het land zal zijn.’
Emile Roemer (SP)
‘Het lukt Roemer soms nog niet helemaal om als sterke leider naar voren te komen, hij moet het opnemen tegen het jonge elan en charisma van Klaver. Roemer is wat principiëler dan Klaver. Waar Klaver bereid is tot samenwerking met rechts, wil de SP absoluut niet regeren met de VVD.’
Sybrand Buma (CDA)
‘Sybrand Buma probeert te benadrukken dat hij tegen het beleid van het huidige kabinet is. Buma heeft een vrij negatieve toon, maar spreekt hiermee het gevoel van onbehagen aan dat veel Nederlanders lijken te hebben. Volgens Buma zijn de Nederlandse normen en waarden verkwanseld. Hij pleit voor ‘moreel leiderschap’ en wil meer fatsoen en solidariteit in de samenleving.’
Alexander Pechtold (D66)
‘Alexander Pechtold is positief, wil verbinden en presenteert zich graag als de nieuwe minister-president. Zijn doel is om een leider voor alle Nederlanders te zijn. Pechtold is verbaal scherp en kan goed samenwerken, maar dat hangt ook samen met de middenpositie van D66.’
