Hoe kwam de oprichting van Knorr tot stand?
Carl Heinrich Knorr, geboren in 1800, verdient eerst de kost als verkoper. Maar Knorr loopt met het idee rond om groenten en kruiden te drogen en deze geconcentreerde producten vervolgens te verkopen. Volgens hem is dit een manier om smaak en voedingswaarde langer te conserveren. Met de oprichting van zijn onderneming en de daarbij horende fabriek in 1838 kan hij beginnen met experimenteren. In deze periode wordt de basis voor de uiteindelijke droge (poeder)soepen gelegd.
Mede dankzij gunstige afspraken met lokale leveranciers slaagt het jonge bedrijf er al snel in de distributie uit te breiden naar andere Duitse regio’s. Winst blijft echter vooralsnog uit, waarna Knorr besluit zijn fabriek te verkopen en een kort uitstapje te maken naar de opkomende textielindustrie, die in de jaren ’50 van de negentiende eeuw in Europa snel terrein verovert. De overstap blijkt echter weinig succesvol, waarna de ondernemer met behulp van zijn zoons Carl en Alfred zich vanaf 1858 opnieuw toelegt op het verhandelen van agrarische producten en daarvoor afspraken weet te maken met grote lokale leveranciers. In een paar jaar tijd zijn de producten van Knorr in alle Duitse deelstaten en Hongarije verkrijgbaar.
In 1873 komt Knorr met iets nieuws: het bedrijf produceert vanaf dan niet alleen meer een enkele soort ingedroogde groente, maar gaat in Duitsland ook voorverpakte soepmixen (op basis van gedroogde en gemalen peulvruchten, andere groente en kruiden) verkopen. Twee jaar later overlijdt de dan 75-jarige oprichter, maar hij heeft dan wel zelf voor een goede opvolging gezorgd.
Vanaf dat moment is de leiding van het familiebedrijf in handen van zoons Carl en Alfred Knorr, die de vruchten plukken van de Industriële Revolutie en daardoor het productietempo nog wat meer kunnen opschroeven. Ook de eenwording van Duitsland in 1871 heeft bijgedragen aan een grotere afzetmarkt. Nationaal en internationaal, want vanaf 1885 liggen Knorr-soep, granen, groenten en aardappelschijfjes in tabletvorm ook bij steeds meer Zwitserse en Oostenrijkse kruideniers in de schappen.
Maar Knorr wordt beroemd met de introductie van de Erbswurst. Het is een gekruide erwtensoep, die geconcentreerd is verpakt in de vorm van een worst. De Erbswurst kan droog worden gegeten, maar is ook oplosbaar in water. De lichte worstvormige verpakkingen worden enthousiast ontvangen door het publiek en in de daarop volgende jaren brengt Knorr circa veertig varianten van de ‘kruidenworst’ op de markt. Aan het begin van de twintigste eeuw wordt ook het bouillonblokje toegevoegd aan het assortiment.
Bekende concurrenten, zoals Maggi en Oxo, komen in die periode met vergelijkbare producten, maar ook de blokjes van Knorr worden binnen Europa en ver daarbuiten goed verkocht. Het bedrijf zou uiteindelijk nog tot het einde van de Tweede Wereldoorlog in handen blijven van de familie Knorr.
Waarin onderscheidde het bedrijf zich van de concurrentie?
Een geurige en smakelijke pan bouillon maken van gedroogde kruiden en groenten? De gemiddelde kok of huisvrouw aan het begin van de negentiende eeuw had je vast raar aangekeken als je dit zou voorstellen. Knorr was in Duitsland een van de eerste ondernemers die de zakelijke mogelijkheden van het indrogen van kruiden en groenten grondig onderzocht. Hij vermoedde dat dit een snelle, goedkope en vooral gebruiksvriendelijke manier kon zijn om in de keuken meer smaak aan gerechten te geven.
Mede dankzij de opkomst van de Industriële Revolutie kon hiervoor een geautomatiseerd productieproces worden ontwikkeld en hiervan heeft Knorr zeker kunnen profiteren. Maar de ondernemer is vooral erin geslaagd een nieuw en vooruitstrevend product te ontwikkelen dat de tand des tijds wist te doorstaan en waarmee hij de wereldwijde culinaire markt heeft veroverd. Ook nu nog (bijna twee eeuwen later) maken (amateur)koks over de hele wereld regelmatig gebruik van bouillonblokjes om, bijvoorbeeld, een pan gekookte boontjes of rijst meer smaak te geven.
Hoe staat Knorr er nu voor?
Tegenwoordig is dit bedrijf dus een merk van Unilever. Dat is sinds 2000 het geval toen Bestfoods, de toenmalige eigenaar van Knorr, werd overgenomen door de Brits-Nederlandse multinational. Dit geldt voor de distributie van praktisch alle landen waarin Knorr verkrijgbaar is. Alleen in Japan is het merk Knorr in handen van de firma Ajinomoto. Hoewel het assortiment tegenwoordig uit veel meer producten bestaat – denk aan de Wereldgerechten-lijn, dressings en mixen voor het maken van bijvoorbeeld ovenpasta – blijft Knorr op zoek naar nieuwe producten die geconcentreerd op de markt kunnen worden gebracht. Zo heeft het merk nog niet zo lang geleden de eerste geconcentreerde jus in een cupje geïntroduceerd.
