Op het werk heeft u het al wekenlang extreem druk en thuis wordt het er ondertussen ook niet gezelliger op. Zo houdt u werkstress voortaan buiten uw relatie.
Stress is helemaal niet verkeerd, zegt psychotherapeut en schrijfster Carien Karsten. Karsten noemt stress zelfs de ‘spice of life’: we presteren er beter door. Stress verbetert je focus, geeft energie en doet je snel reageren. Sommige mensen zeggen daarom ook niet zonder deadlines te kunnen.
Seks, slapen en ruzie
Even in de stress zitten is dus niet erg, maar als het langer duurt kan het zowel uw gezondheid als uw relatie ondermijnen. Het is daarom belangrijk om de signalen van stress tijdig te herkennen. Mensen met een burn-out kunnen achteraf vaak heel goed aangeven waar het misging. Maar op het moment zelf is dat een stuk lastiger.
Karsten noemt twee belangrijke symptomen van langdurige stress: je hebt minder zin in seks en je wordt ’s nachts of ’s ochtends heel vroeg wakker. ‘Dat komt doordat stress ons op scherp zet. Wie onder druk staat, is voortdurend in vecht- of vluchtmodus. Dat maakt dat je je goed kan concentreren op je belangrijkste taak, maar ook dat je je niet kan ontspannen om lekker te kunnen vrijen of slapen. Dat geldt vaak voor vrouwen maar ook voor de meeste mannen.’
Wie lange tijd met stress leeft, komt ook sneller in conflicten terecht, bijvoorbeeld ruzies thuis of op het werk. ‘In de vecht- of vluchtmodus is alles gericht op het aanvallen of vermijden van datgene dat je bedreigt. Je reageert sneller en kunt minder goed relativeren.’
Praten en prioriteiten stellen
Meestal is de stress niet zomaar weg te nemen. In een relatie zullen de partners dus een manier moeten vinden om er mee om te gaan. ‘Het is belangrijk om de gevolgen van stress te onderkennen, en er met de partner over te praten’, zegt Karsten. ‘Als de ander weet wat er aan de hand is, kan hij of zij het ook beter hebben. Zeker als het om een beperkte periode gaat, bijvoorbeeld in de aanloop naar een belangrijk rapport of presentatie. De partner kan dan even op de achtergrond blijven, wetende dat deze tijd voorbij gaat. ’
Stress betekent ook keuzes maken. ‘Je moet prioriteiten stellen. Die prioriteit kan tijdelijk bij het werk liggen. Dat is niet erg, maar wees daar wel duidelijk in. Ga niet verplicht samen leuke dingen doen op het moment dat je eigenlijk wat anders aan je hoofd hebt.’ Dat betekent niet dat partners geen tijd voor elkaar hoeven te maken. Zeker als de drukte lang aanhoudt is dat juist wel belangrijk. ‘Neem eens in de zoveel tijd samen vrij op een doordeweekse dag en ga wat leuks doen. Dat is goedkoper dan straks naar de relatietherapeut.’
Als de prioriteit áltijd bij het werk ligt, zegt dat natuurlijk wel iets over een relatie’, vindt Karsten. ‘Gebruik stress dan niet als excuus maar zie de consequenties onder ogen.’
Vier stresstypes
Ieder mens gaat op een andere manier om met stress, en ook hebben we allemaal een ander energieniveau. Karsten onderscheidt vier ‘stresstypes’. Elk stresstype gaat op een andere manier om met spanning en druk.
# Turbotype
Hoogpresterende mensen die bij stress extra hard gaan werken. Ze lopen over van adrenaline. Turbotypes kunnen hun stresshormonen afvoeren door bijvoorbeeld te gaan sporten.
# Crashtype
Mensen die veel dingen tegelijk kunnen doen, als een diesel lang door kunnen gaan, waarschuwingssignalen negeren en vervolgens instorten. Tot het moment van instorten vaak gezien als de ‘ideale werknemer’.
# Hooggevoeligtype
Talentvolle mensen die op een kleine gebeurtenis met veel stress reageren. Vaak mensen met een jeugdtrauma, waardoor het lichaam niet goed met stress kan omgaan.
# Bore-outype
Onzekere mensen die op een lager niveau presteren dan ze kunnen, omdat ze bang zijn om onder druk te bezwijken. Ze belasten zichzelf dus bewust te weinig, uit angst voor de effecten van stress. Vaak zijn het slimme onafhankelijke denkers, die sommigen als ‘nerds’ zouden omschrijven.
Als partners allebei tot een ander type behoren, hebben ze het moeilijker om elkaar te begrijpen. Een turbotype moet je bij stress geen yoga adviseren, en een crashtype is op zaterdagochtend waarschijnlijk niet te porren voor een bezoek aan de sportschool. Wie zijn eigen stresstype kent, kan zijn werk en activiteiten daar op aanpassen. Het is dus slim om u te verdiepen in zowel uw eigen als uw partner’s stresstype.
Onderzoek naar en adviezen voor de verschillende stresstypes staan beschreven in het boek ‘Daar ga ik weer’ van Carien Karsten, dat deze week is verschenen.
Lees ook:
- Zo helpt u een medewerker met een burn-out
- Herken en voorkom de burnout
- Beroepen met burnout-alarm
- Burnout is toenemend probleem
- RSI, PMS, burnout, allemaal modeziekten
